Fusio nuklearreranzko urrats txikia

Ezaguna da gizakiak fusio nuklearrarenganako duen itxaropena: zentral nuklearretan erabiltzen den fisioak ez bezala, fusioak ez du hondakin erradioaktiborik ematen. Baina teknologiak, arlo honi dagokionez, oso astiro egiten du aurrera –edo hala sinestarazi nahi digute behintzat–, eta noizean behin baino ez da azaltzen zerbait interesgarri. Berriki, aurrerapauso horietako bat izan da Erresuma Batuan, Vulcan laserrari esker.

Izarren barnean, fusio nuklearra berez gertatzen da. Vulcan laserrarekin lortu egin da Eguzkian dagoenaren antzeko tenperatura sortzea, oso denbora laburrez bada ere. Halako balentria lortzen den lehenbiziko aldia ez den arren, oraingoan inoiz baino materia zati handiagoa berotu ahal izan da. Aurrerapausoa, baina oso txikia. Izan ere, Eguzkian, materiak jasaten dituen grabitate-tentsioei esker, tenperatura hori aski da fusioa gertatzeko. Baina Lurraren baldintzetan, lortutako tenperaturaren halako hamar behar genuke.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude