2, 1, 75

Jakes Bortairu
Dani Blanco
Zaldi lasterketako hirukote irabazduna ote? Ez. Frantses Konstituzioan hizkuntza guttituei buruzko aipamenak orain arte izan duen ibilbide gorabeheratsua da.
 
“Errepublikaren hizkuntza frantsesa da” 2. artikulu famatuari emendakina gehitzea saiatu ziren behin eta berriz tendentzia desberdinetako zenbait diputatu. Alferrik. Ekainean instituzioen erreforma dela-eta Legebiltzarrak Konstituzioko 1. artikuluan hizkuntza horiek ondare gisa ezagutzea bozkatu zuen. Debaldetan. Senatuak pikutara igorri zuen aldaketa. Uztail honen hasieran batzuek hautsi-mautsia proposatu dute: tokiko lurralde erakundeak xedatzen dituen 75. artikuluan emendakina kokatzea. 1992an 2. artikulua bozkatu zenetik sorturiko aldarrikapen baten azken etapa izanen ote den, geroak erranen du.
 
Parisetik deus berri. Errealitate gordinak irauten du eta topikoa baieztatu da: Frantziako Estatuko agintariek ez dute hizkuntza guttituak komunikazio tresna bezala ezagutzeko asmorik. Alderantziz, gehienak horren beldur dira. Haien solasak entzunez, Frantziak alde guztietarik setiatua eta barnetik erasoa den nazio hauskorra dirudi, lehertzekotan litzatekeen errealitatea nolabait. Irrazionala da. Bere iraganaren nostalgian murgildurik den potentzia ohi baten nazionalismo hertsi, zapaltzaile eta atzerakoiaren uzta besterik ez da. Egoera honen aldatzeko aukerarik ez, epe jakin batean behintzat. Euskaltzaleek eta beste herrietako hizkuntza guztien hiztunek ere borroka, nagusiki, gure herrietan, gure hautetsiei begira eta gure tokiko erakundeetan eraginez eramaten segitu beharko dugu, baldintza ahal bezain onak sortzeko.
 
Frantzia mailan halere, bataila inportantea dugu eramateko ondoko hilabeteetan. Gobernuak hitz emandako legeak euskaldunoi zor zaizkigun eta euskarak behar dituen ofizialtasuna eta frantsesarekin parekotasun juridikoa aitortzen ez baditu ere, zera lortu behar dugu: lege honek bermeak eskaini eta ateak ireki ditzan eta halaber saihestu behar dugu Konstituzioko 2. artikuluaren interpretazioarekin orain arte gertatu den bezala, mugak eraiki eta debeku formalak jar ditzan. Frantziako Estatuko hizkuntza komunitate desberdinak elkarrekin borrokatu beharko dute beraz, lege hori, egoera guztien arteko erdi bide bat izan ordez, koadro orokorra eta malgua izan dadin, eskualdez eskualde herritar eta tokiko erakundeen arteko elkarlanean hizkuntza politika eraginkorrak garatzeko.

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude