Utikan idazle tristeak

  • Herrikoia zeukan P. Z.-k, Gasteizko Plaza Berrian zegoen liburudenda ttikia, eta Mertxe, eta Mario, eta Xabi, eta… liburuak maite zituzten lagunak, konplizeak. Baina tamalez itxi egin zuten, itxiarazi, eta Baztertxo taberna zabaldu zuten gero… Akabo bertan egiten ziren ekitaldi eta liburu aurkezpen gogoangarriak –Maribi ere laster joango zen Axular liburudendarekin batera–.
Patxi Zubizarreta
Patxi Zubizarreta idazleaZaldi Ero
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Jakintza liburudenda geratu zitzaion P. Z.-ri, eta Maite, eta Bego, baina megadendak nagusitu ziren gero, Elkar, Casa del Libro edo Boulevard merkatalgune tzarreko Abac, hain inpertsonal, hain hain... Eta P. Z. halako iragan minarekin zebilen, hotzikara batek etengabe zeharkatuko balu bezala. Aldi berriak zetozen. Eta hotsa zabaldu zenean Gasteiz hirigunean geratzen ziren zinema bakanak –Guridi eta Florida– apartamentuak egiteko itxiko zituztela, hotzikara zorabioa bilakatu zitzaion. Aurrerantzean non babestuko zen?

P. Z. noragabetuago ibiltzen hasi zen eta alde zaharreko katedral zaharraren ingurutik igarotzen zenean, zorabioa goragalea bilakatzen zitzaion. Gogoan zuen eraikin xarmagarriari buruzko liburu bat enkargatu ziotela Arabako Aldunditik, liburua mimatu egin zuela eta halaxe argitaratu zela Pamielaren eskutik. Baina liburu hura apenas egon zen liburudendetako erakusleihoetan. Aldundian, kulturan EA zegoela argitaratu zen, baina berehala PP heldu zen, eta akabo liburua: bazirudien aurrekoak egindako guztia garbitu beharra zegoela, guztia katedrala salbu. Kultur Etxean ere lehenago hamaika ekitaldi egin ziren –kasik gehiegi–, baina PPren etorrerarekin batera amaitu ziren denak. Eta tamala izan zen: PPko Oyarzabalek adierazi zuen bere alderdia nazionalistak baino gehiago saiatuko zela euskararen alde, eta P. Z.-k, xalo samar artean, sinetsi nahi izan zuen –sinetsi nahi edo (orain atzera etorri da EA eta berriro ere euskarazko ekitaldiak itzuli dira Kultur Etxera. Nola deitu behar zaio horri: kultur politika, kultura politizatua, menpekotasun kulturala…?). Eta P. Z.-ri goragalea ongieza bilakatzen zitzaion jakiten zuelarik katedraleko fundaziotik Pablo Coelho, Boris Izaguirre, Mercedes Milá edo Rosa Villacastin bezalakoak gonbidatu zituztela hitzaldiak eskaintzera.

Noragabetu eta mingulin, P. Z. egun batez Eltziegon agertu zen. Ardoak gero eta gehiago berotzen zion barrena, denbora gutxirako bazen ere bihozberritu egiten zuen. Baina heldu da Frank Ghery-ren eraikuntza titaniozkora eta, Kixote haize erroten aurrean bezain ezindu, goragalea bihotzondokoa bilakatu zaio goardiak sarrera debekatu dionean. Bertan ostatua izan ezean, bisita programatu bat izan ezean, ez ardo ondurik ez pattar indarberritzailerik. Eta are gehiago goibelduko zen, baina hara non une hartantxe auto ofizial bat irten zen, eta handik gutxira, oinez, orduko diputatu Rabanera, EArekin zein PPrekin kulturan lardaxkan betikotu den funtzionario batekin eta, azkenik, Ken Follet musugorriarekin! Funtzionarioak P. Z.-ri ezikusia egingo ziokeen, baina hain zegoen hurbil, eta Rabanera beti izan da hain jendearekikoa, azkenean elkarren aurkezpenak egin behar izan zituzten. Funtzionarioak orduan oroitu zuen P. Z.-k liburu bat egin zuela katedral zaharrari buruz. Eta hori esan eta Ken Folleten begi berez dirdaitsuetan txinpartak ateratzea, dena bat izan zen. “Deituidazu!”, agindu zion aurkezpen txartela ematearekin batera, eta begirakune kasik mistikoa titanioari zerion mahats helduaren koloreari josi zion. “Ez ahaztu!”.

Epifania baten gisara, titanioak zeruaren gorrizta eta gero iluna islatzen zituela, P. Z. ez zerurako ez lurrerako geratu zen. Zinez ikusiko al zituen pertsona haiek, idazle jainkotuak benetan hitz egin al zion? Txartela, baina, eskuetan zeukan, eta begi arranpaloekin begiratzen zion. Hurrengo batean deitu ere egin zion, eta idazleak lehenbailehen Galesera joateko agindu zion, eta ez ahazteko liburua eramatea. Dena tximistaren pare gertatu zen: bat-batean Galesko landetxe zoragarri batean zegoen, Ken Follet Eltziegoko ardoarekin ari zen beraren alde topa egiten, eta denen artean –batik bat besteek– idatziko zuten best-sellerraren alde. Eta P. Z.-ri ez zitzaion kostatu bere zalantzak uxatzea: idazle handiarentzat lan egingo zuen, giro onean eta diru sari ederrarekin, eta harrezkero nora joan, han erakutsiko zuen maisuaren irri firfira bera. Zoriontsu zen. Akabo aldi ilun eta hertsi hura. Aldi berriak zetozen.

Apur bat urduritu zen, hala ere, liburua amaitu eta gaztelaniazko aurkezpenaren eguna hurbiltzean. Gasteizera Ken Folletekin itzuli, eta bere maisuarekin otordu eta otoruntza guztietan ibili zen, irri firfira ahoan. Haren eskultura inauguratu zuten, hitzaldira aurreko idazleen saio guztietara baino askoz ere ikusle gehiago joan ziren, eta Dato kaleraino luzatu zen sinadurazaleen ilara: bai, ederra zen bere hitzak, bere hitzaldia maisuaren ahotan entzutea. Portalon jatetxe bikaina beraientzat bakarrik zabaldu zuten eta petit comitén dastatu zituzten hango jaki deliziosoak.

Biharamunean Eltziegora
itzuli ziren eta oraingoan P. Z.-k ate guztiak izan zituen zabalik. Sartu bezain laster hamaiketakoa eskaini zieten –jatekoak zerrendatzeak luze, oso luze joko luke– eta idazlearen jaiotza urteko ardoa zabaldu zuten, hots, 1949koa. Eta topa egin zuten, eta norbaitek esan zuelarik Noah Gordon-ek Kataluniako mahasti eta upelategietan oinarritutako nobela argitaratu berria zuela, “Kabroia!” atera zitzaion galestarrari. P. Z.-k ere, gero eta hiztunago, gaineratu zuen Woody Allenek azken filma errodatzeko Bartzelona aukeratu zuela, eta EAJko agintariren batek esan egin zuen zenbat zerotakoa zen hiriak luzatutako eskupekoa, eta azti ibili beharra zutela hurrengoa Gasteizen egin zezan. Baina orduan PSE-EEko agintari batek hartu zuen hitza eta, ezker begia Folleti kliskatuz, sekretua jakinarazi zuen: “Hurrengo best-sellerraren kokalekua Iruña-Veleia izango da, hemen, Araban!”. EAJkoak listua irentsi zuen, baina ordurako Ken Folletek kopa altxatua zuen eta nobela berriaren alde topaka zebilen. P. Z. pozarren zegoen, txispaturik ere bai eta EB-IUko zinegotzi bati entzun zion eskulturarenak hautsak harrotu zituela, bai, baina dena aurretik prestatua zegoela kultureta jendearen haserrea desbideratzeko eta nobelari berari buruzko eztabaida ekiditeko.

Azken batean sortzaile jendez inguratua zegoelakoan, P. Z. harropozturik joan zen komunera, eta are gehiago poztu zen zereginak egin bitartean argi automatikoa itzali ez zelako. Gorroto zuen txiza egin bitartean komuneko argia itzaltzea. Gero, aurpegia freskatu bitartean, ispiluak islatzen zuen bere irri firfirari erreparatu zion. Argi zuen beste zenbait urtetarako lan faltan ez zela egongo. “Ze tristeak idazle tristeak”, pentsatu zuen bere artean. Eta pentsatzen jarraitu zuen harrezkero partyetara sarriago joan beharra zeukala, Britainia Handira bueltan Xabi Alonsorengana ere inguratzea komeni zitzaiola, futbol girotxoak on egingo ziola inondik ere, eta, finean, maisuarentzako hurrengo nobela idatzi eta gero, han eta hemen agertu eta harreman mediatikoren bat izan eta gero, bere aldetik idazten jarraituko zuela. In english, of course. Ispiluaren aurrean, Amaierarik gabeko mundua liburuaren kontrazaleko argazkian Folletek erakusten duen postura bera itxuratu zuen. Irri firfira algara bilakatu zitzaion. P. Z. pozak zoratzen zegoen.

Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude