400 urte gora begira
- Holanda, 1608. Hans Lippershey lente fabrikatzaile alemaniarrak teleskopioa asmatu zuen. Legendak dio bi haur –Lippersheyren seme-alabak, agian– lenteekin jolasean zebiltzala haren tailerrean, eta nahi gabe lortutako konbinazio bati esker, urruneko objektuak handiago ikustea lortu zutela.
Maisu hura Galileo Galilei zen, eta 1609ko maiatzean jaso zuen eskutitza. Bertan Badoverek zioen, begi hutsez ikus ezin zitezkeen izarrak beha zitezkeela teleskopioari esker, eta tramankuluaren deskribapen labur eta sinplea egin zion. Nahikoa izan zen Galileok bere lehen teleskopioa egin zezan, organo zahar baten hodia erabiliz lenteei eusteko. Holandakoa baino askoz hobea zen italiarrak egindakoa: objektuak askoz gehiago handitzen zituen eta formak ez zituen hainbeste desitxuratzen. 1610eko urtarrilaren 6ko gauean, hodi zahar hura Ilargira begira jarri zuen, gero Jupiterrera begira, zenbait izarretara zuzenduta ondoren… Astronomia modernoa jaio zen.
Tresnaren eskubideak Veneziako Errepublikari eman zizkion, eta hortxe amaitu ziren Galileoren arazo ekonomikoak: objektu berri haren balizko aplikazio militarrek interes handia piztu zuten Errepublikako agintarien artean, eta esker ona dirutan adierazi zioten. Baina Galileoren gogoa ez zegoen lurreko kontuetan, zerukoetan baizik.
Ilargiaren kraterrak eta ehunka izar ikusten lehena izan zen, baina aurkikuntzarik garrantzitsuena Jupiterren ilargiena izan zen; Kopernikoren teoria heliozentrikoa baieztatu zuen.
Guztira 60 teleskopiotik gora egin zituen Galileok, gehienak nahiko kaxkarrak, urte batzuk geroago Johannes Keplerrek esandakoaren arabera, behintzat. Keplerrek berak, Huygens-ek, Cassinik eta beste hainbatek asmakizunari hobekuntza nabarmenak erantsi zizkioten berehala.
Gaur egun, hamar metrotik gorako diametroko teleskopioak daude, 100 metrora iristen diren teleskopioak egiteko proiektuak badira, eta espazioan ere badabiltza ale batzuk. Hubble teleskopioak, esaterako, 11.500 milioi argi-urtera dagoen izarra ikustea lortu zuen. Eta merkatuan edozeinek eskura ditzakeen teleskopio merke eta sinpleenek 180 aldiz handitzen dute irudia; Galileoren lehen teleskopioak sei aldiz handitzen zuen, eta Lippersheyrenak hiru aldiz baino ez.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Sukaldeak errekuperatu, elikadura egokia bermatu, balio hezitzaileak transmititu. Asko dira hezkuntzako eragileek jantokietako zerbitzuak hobetzeko dituzten eskariak. Ez daude konforme catering enpresa handiek kudeatutako orain arteko ereduarekin, baina ezta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak urtarrilean egindako proposamenarekin ere: 2019-2020 ikasturtetik aurrera, hala nahi duten EAEko guraso elkarteek aukera izango dute ikastetxeko jantoki zerbitzua zuzenean kudeatzeko.
Enpresetan, ikastetxeetan, kirol taldeetan… ez da psikologorik falta; artea, umorea edo bainua zirenak arteterapia, barreterapia eta hidroterapia dira egun, eta gure elkarrizketetan ohikoa da bipolar, neurotiko, depresibo edo psikosomatiko moduko terminologia erabiltzea... Homo politicusetik homo psicologicusera igaro gara, baita ingurune militanteetan ere.
Elkarlanetik sortu eta bizi da Seaska, Ipar Euskal Herriko ikastolen elkartea. Ospakizunetan da: 50 urte bete ditu aurten. Larunbateko ekitaldiak Euskal Herriko hainbat txokotako jendea erakarri zuen Miarritzera. Ia 5.000 lagun inguru bildu ginen Iraty Aretoan, eta bigarrenez zorionak Seaskari, antolakuntza paregabea izan zelako.
1.000 lagun aitortza eta erreparaziorik gabe. 1.000 aulki huts, nafar torturatu bakoitzeko bana, paratu ditu Nafarroako Torturatuen Sareak Iruñeko Gazteluko Plazan.Tortura ofizialki ikertu ez den azken legegintzaldia hau izan dadin. Pako Etxeberriaren lantaldeak irekitako bideari jarraipena eman nahi diote Nafarroan.
Igandean aurkeztu dute IAko gaiztoek jatorri eta ideologia anitzeko gazte askok Gazte Koordinadora Sozialista. Munduko langileriak eta erakunde sozialista guztiek erakutsitako bideari jarraiki, astelehen goizerako bitan banatzea erabaki dute: Koordinadora Sozialista Gaztea eta Gazte Sozialisten Koordinadora.
