525 eskandaluzko urte
- Alperrik ikasi ote zuten urteek hegaz? Urtero berdin antzera. Igual. Urte zaharra berriztatu gura izaten dugu urtarrila jaio berrian. Hodei beltza zuritu. Zuria, gorritu. Gorria, urdindu…
Abendu agortuan, bostehun eta hogeita bost urte ezarri dizkie Madrilek 18/98koei. Mila eta ehun orrialdeko testua idatzi du epaileak horretarako. Aieru-opereta.
Littell-en Les Bienveillantes nobela eskatologiko xamarra irakurtzen ari nintzela harrapatu ninduen epaiaren albiste ofizialak. SS taldeak deskribatzen ditu idazleak eleberrian. Bigarren Gerratean gaude. Polonia, Ukraina eta Errusia dira SS haien antzoki-oholtza. Guda-oin bihurritua, bunkerretako galdeketa-ziegak…
Bat-batean, kontrako eztarrian trabatu zait Lupiañez durangarraren tortura-salaketa. Zurezko ezpal zorrotza askatu du Inkisizio espainiarraren makilak, eta gogor astindu ditu Ibaizabalgo bazterrak.
* * *
Nekeaz jardun duzue aurreko artikuluetan, adiskideak. Eterno bihurtzen ari den gatazka politikoak sortzen duen neke horretaz kexu. “Nekatuta nago, betiko erroreak errepikatuak ikusteaz”, inguru hurbilera begiratu eta ozen esanda egin zenigun agur, Angel, herena.
Salbuespenak salbuespen, eta akuiladak akuilada, zerbait lehor ari da mamitzen. Akiduraren sentipena. Ezinezkotasun moduko bat dabil lau bazterretan. Noraezean doan batel honetan, ba ote darama inork lema?
Ni ere, nekatuta nago. Ikusita anaia nagusiaren apatz larriek nola txikiaren urrats xeheak suntsitzen dituzten behin eta berriz. Jada, ura bera ere ez da hormatzen izozkailuan.
Nekatuta. Eta zeharo erresuminduta. Mendekuzko haizeteekin ekin diote Madrildik Errekonkista berriari. Mairuen kontra barik, disidentzia abertzale organizatuaren aurka.
Konstituziotik at… gatzik ez, diote hiriburu eta gorte hartan. Independentzia… ala bike goria!, hara hor bertoko guardia gorriaren arrapostua. Harrapatuta gaude beraz. Tifoi baten zurrunbiloak garabiltza. Berdin da haizeak nondik jotzen duen, baldin eta erauntsia bada. Ontziaren oihalak berehala urratzen dira holakoetan.
* * *
“Denek dugu bakea gure mingainetan, nahiz herra bazkatu bihotzen barnean”, kantatu zuen behin Xalbadorrek. Hitzak higatu egin direla diozu, Ur. Indarra galdu dutela. Gatazka-edo den horretan, ahuldu egin dira berbak, kamustu eleak. Ez omen dago ezer berri esaterik.
Ametsak eurak berriztatuko balira, higituko balira, gaurkotuko, gaitz-erdi; zeren ez bailirateke hainbeste higatuko diskurtsoak. Nago, ez dugula metaforetan eta epitetoetan bakarrik asmatu behar, ezpada ze gidoietan eta argudioetan ere… ontziak zuraje berria behar baitu.
Adiskideak, San Sebastianak ate joka dauzkagu: txotxa eta kupela. Santa Ageda etorriko da ondoren: kopla eta eskea. Segituan, Espainiako hauteskunde orokorrak.
Azterketak eskoletan, San Inazio uztailean eta Santa Krutzak irailean… hautestontzietara deituko du Lehendakariak, mendebaldeko udagoienean.
San Tomasetan, zerria hiltzen utziko al digu Konstituzio espainiarrak? Ala, terrorismotzat joko dute Auzitegi Nazionalean haren solomoak askatzea? Nago, urderik gabeko zerria haz dezagula nahi dutela. Disidentziarik gabeko gizartea.
Juanjo, hurrengo Olentzerotan, txalaparta eskatzekotan dabil loba. Hainbesteko oholtzarrarekin, ez dakit moldatuko ote den ikazkina asto gainean.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]
Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]
Ukabilkadak, bultzadak, blokeoa, izotz jaurtiketak eta abar jasan behar izan dituzte Bajadika aldarrikatzailea egin duten pertsonek.
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]