Itzali infernuak!

  • Vall d'Hebrongo bortxatzailearen kasuak eta antzekoek zer pentsa ematen dute. 16 sexu-eraso, 311 urteko espetxe-zigorra, 16 urte bete… eta irten behar duenean, eskandalua hedabideetan… baita gizartean ere (berez edo nahita eraginda sortu den, beste kontu bat da). Zer pentsa ematen du nolako errazkeriaz jende “zentzudun eta ikasi” ustekoek botatzen dizuten lasai asko: “Horrelako jendea ez da inoiz aldatzen. Horrek berriro egingo du lehen egin zuena. Horiek bizitza osoa kartzelan eman behar dute”. Eta bestelako argudio edo jarrerarik sumatzen badizute, azkar entzungo duzu: “Berdin pentsatuko ote zenuke ama, emaztea edo arreba bortxatu balizute?”.
Iñaki Mendiguren
Dani Blanco
Sexu-krimenetan –are gehiago haurrak eta odola tartean direnean– oso erraz nahasten zaizkigu tripak, eta horretaz ongi baliatzen da zenbait agintari, on eta gaiztoz osaturiko gizarte-sistema manikeoak gogoko dituzten horietakoak. Eta morboak asko saltzen duela jakinda, erraz aurkituko dute “esku gogorraren” aldeko prentsa mota bat; baina, hara!, krimen horietantxe eta beste pare batean bakarrik (adb., terrorismoa: zer arraio ote da hori?). Garai batean gure kaleetan zabaldu ziren mezu haiek –Contra violación, castración– orain apur bat findu egin dira: “Bortxaketaren kontra, irentze kimikoa”.

Biktimentzako errespeturik handienaz esanda, heriotza-zigorra edo bizi arteko espetxe-zigorra eta antzekoak, justiziaren mozorropean, mendeku eta arrangurazko sistema antzu eta porrot eginak baino ez dira. Esan gabe doa lehentasuna biktimak behar lukeela, egin dioten kaltea konpontzeko posible den laguntza guztia. Biktimari gerta dakiokeen okerrena bizitza osoan biktima izaten jarraitzea da: gau eta egun gaizkilearen aurkako mendekua hausnartzen egotea, gorrotoa bere bizitzaren zentzu bihurtzea, egin dioten mina gainditzeko gai ez izatea. Beraz, biktimari laguntzea da gizartearen lehen egin beharra, horretan dudarik ez.

Baina biktimak lehentasuna duen arrazoi beragatik –giza duintasunagatik, alegia–, gaizkileak errehabilitatzeko itxaropena, aukera eta baliabideak behar lituzke beti, beti. Baita krimenik handienen egileak ere. Gertatzen da oso herrialde gutxitan dagoela oraindik gaizkilea “osatzera” zuzenduta justizia. Gaizkilea nekez hartzen da senda daitekeen gaixotzat (estatista edo politikari ahaltsua bada, eginak egin, saiatuko da gobernari eraginkor gisa agertzen; soldadua bada, langile ordaindu edo heroitzat. “Galtzaileak” bakarrik usteltzen dira espetxean). Dena den, askoz inbertsio handiagoak egingo bagenitu gizakiaren buru-osasun edo ongizate psikikoan, asko aurreztuko genuke erreformatorio, polizia, auzitegi eta espetxeetan; sufrimendu, energia eta dirutza handiak aurreztuko genituzke! Ez dago justiziarik, zuzentasunaren araberako zigorrik, errehabilitatzeko aukerarik gabe.

Eta horren haritik, uste dut kristau-teologiak baduela kontraesan edo aberrazio handi samar bat, onik egiten ez diona. Demagun gizakiak kontzientzia osoz eta maltzurkeriarik handienaz (eta asko suposatzea da, e!) egundoko izugarrikeriak –“bekatu mortalak”, alegia– egiten dituela. Zenbat urtez? Gehienez ere 40-50 urtez?… Bidezkoa al da ordainetan betiereko kondena jasatea, inoiz atzera buelta edo errehabilitatzeko aukerarik ez duena? “Infernua” deitu izan den egoera horretan ez dagoela itzulbiderik sekula santan? Tira, tira, espekulazio teologikora emandako horiek asma dezatela beste zerbait maitasun den Jainkoarekin bateragarriagoa dena. Bitartean saia gaitezen infernu guztiak itzaltzen; eta badaezpada ere, heriotza osteko eternoaz gehiegi kezkatu ordez, has gaitezen “orain eta hemen” hain errealak diren beste infernutxoak itzaltzen!

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude