Iwo Jima
- Iwo Jima, 1944. 21 km koadroko Itsaso Bareko uharte koxkorrak 1.000 biztanle eskas zituen. Iwo Jimak “sufrearen uhartea”esan nahi du, eta horixe zen irlako jarduera ekonomiko bakarra: sufrea ustiatzea. Tokyo urrun zegoen, eta ez distantzia geografikoari dagokionean bakarrik. Inork ez zuen interesik sulfuro usaineko irla gris horretan. Gainera, ur eskasiari aurre egin behar zioten; Iwo Jiman ez dago lakurik, ez ibairik, ez errekarik, ez iturri naturalik. Euriak baldintzatzen zuen erabat irla bolkanikoaren bizitza. Irratiak gerra handi batean sartuta zeudela esaten zien, baina haien eguneroko borroka egarria eta lan baldintza itogarriak jasatea zen.
Ordurako estatubatuarrek begiz jota baitzuten Itsaso Bareko puntu txiki hura. AEBetako itsas armadak Mariana uharteak konkistatu berri zituen, baina hori ez zen nahikoa Japoniara iristeko. B-29 bonbardariekin eraso nahi zuten etsaia baina hegazkin horiek 3.000 km-ko autonomia baino ez zuten eta eskuratu berri zuten artxipelagotik Japoniara joan-etorria egiteko 5.000 km-ko bidea egin behar zuten. Mapa hartu eta hantxe topatu zuten irtenbiderik egokiena, geldialdia egiteko behar zuten puntu aproposa: Iwo Jima.
Ez dago garbi japoniarrek espioitzari esker jakin ote zuten amerikarren asmoen berri. Intuizio hutsak bultzatuko zituen seguruenik Iwo Jima babestera. Eta ez zen lan erraza 20.000 gizonekin 100.000 soldaduko armada estatubatuarrari aurre egitea. Horregatik, bigarren mailako kezkak ezabatu behar zituzten. Goiz batez, Iwo Jimako lau herrixketan azaldu ziren soldaduak. Biztanle guztiak esnarazi eta, presaka, azalpenik eman gabe, bi ontzietan sartu eta beste uharte batzuetara eraman zituzten. Han hutsetik hasi beharko zuten bizitza berria.
Hortik aurrera Iwo Jimako historia ezagunagoa da. 1945eko otsailaren 16an hasi zen gatazka. 6.821 soldadu estatubatuar eta 18.000 japoniar baino gehiago hil ziren. Inork gogoan ez zuen uharte koxkor galdua mundu guztian ezagun egingo zen hilerri erraldoia bilakatu zen. Eta berriki Clint Eastwoodek Iwo Jimako gatazkaren inguruan bat ez, bi film egin ditu.
"Delinkuentziarik gabeko Cintruenigo" aldarrikatu dute, ohi bezala, pertsona migratuak kriminalizatuz.
Zaharren egoitzen negozioa salatzen duten iragarkiak jarri dituzte Gasteizko hainbat markesinatan. Iragarkiok "Gizarte Ondoezerako Foru Erakundea”-ren sinadura daramate.
Gasteizko Adurtza eta San Ignacio ikastetxeek fusionatuta hasiko dute datorren ikasturtea, baina eskola berriaren proiektua eta plangintza falta dutela salatu dute gurasoek, beraien ekarpenak noiz eta nola egin jakin nahi dutela. “Parte hartu nahi dugu, guretzat... [+]
Mohamed Sinwar Gazako Hamaseko burua hilik agertu da, Israelgo armadak Gazan egindako bonbardaketa batean. Hamasek oraindik ez du baieztatu Sinwarren heriotza.
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Kanaria Uharteetako El Hierro irlan gertatu da ezbeharra: itsasertzetik bost metrora zeudela eman du buelta ontziak. 160 pertsona inguru zihoazen ontzian.
Herri plataformak adierazi du 'Mendi' zentral eolikoak Orozkon (Bizkaia) ere lurrak hartzen dituela eta plan bereziko onarpenerako aurretiko izapidea abiatzea agindu duela Arabako Foru Aldundiak.
Israelek AEBetako enpresa bati eman dio laguntza humanitarioa banatzeko ardura, eta NBEk salatu du laguntza banaketako irudiak “oso larriak” direla. Israelek defendatu egin du banaketa sistema. Jakinarazi dute asteazkenean ez dutela laguntza humanitariorik... [+]
Eutanasia edo suizidio lagundua gisako hitzak nahita saihestuta, “hiltzeko laguntza aktiboa” baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak. Senatuaren oniritzia jasoz gero, 2027an sartuko litzateke indarrean legea, kasurik azkarrenean.
Bi kooperatibek euren arteko elkarlanean "urrats sendoagoak" emango dituztela iragarri dute, energia eta telekomunikazio sistema "erresiliente" bat sortzeko. Deia egin diete herritarrei Itzali sistema, piztu alternatibak manifestuarekin bat egin dezaten.
Saint-Cloud (Frantzia), 1810eko apirilaren 1a. Napoleon enperadorea Maria Luisa Austriakoarekin ezkondu zen, eta eztei-tarta ikusgarria Marie-Antoine Carême (1784-1833) sukaldari ospetsuak egin zuen.
Baina Carême gorteko luxuetatik urrun jaio zen, Pariseko... [+]
