Etorkinak eta aginte organoen demokratizazioa helburu


2007ko otsailaren 18an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskara planak landu eta ebaluatu, langileak euskaldundu, merkataritzako errotuloak euskaratu... UEMAk urtero egin ohi dituen lanak dira horiek, euskararen normalkuntzarako behar-beharrezkoak. Ohiko lan horiez gain, ordea, aurtengo urterako beste bi helburu finkatu dituzte: etorkinen gaineko euskara planaren diseinua eta udal hauteskundeen ondoren, UEMAko aginte organoen demokratizazioa. Kontxi Gabantxo UEMAko lehendakariak hala esan digu: «Euskal Herrian, Europako beste hainbat herrialdetan bezala, gero eta etorkin gehiago daude, eta UEMAn konturatu gara euskararen normalizaziorako oso garrantzitsua dela beraien euskalduntzea. Iazko abenduan gai horri buruzko jardunaldiak egin genituen, eta Kataluniak gai horretan duen politika aztertu genuen. Ildo bera jarraituz, gure herrietan plan integrala martxan jartzea erabaki dugu». Kataluniako Generalitateak orain dela urte batzuk etorkinentzat martxan jarri duen plan bereziak helburu garbia du: etorkinen harremanetarako hizkuntza katalana izatea. Horretarako beharrezkoa da etorkinekin komunikazio eraginkorra bermatzea, informazioetara eta zerbitzu publikoetara berdintasunez irits daitezen bideak erraztea eta beraien autonomia, kultura eta hizkuntza errespetatzea. Hori lortzeko etorkinen beharrizanei aurreratzen saiatzen dira, material eleanitza eskaintzen dute, etorkinei harrera egiteko protokoloa prestatu dute eta itzulpen zerbitzuak eskaintzen dituzte.

Halaber, aurtengo beste erronka hauteskundeen ostean, UEMAko aginte organoak modu demokratikoan eta normaltasun osoz aukeratu ahal izatea da. UEMAko kide diren udal batzuetan hauteskundeak irabazi zituzten plataformak ez legezkotzat jo zituzten eta oraindik orain gestorek dute udalen ardura. Beste batzuetan, berriz, ez legezko izendatu zituzten plataformetako kideek ezin izan dute zinegotzi lanetan aritu eta horrek arazoak sortu ditu udalbatzarretan. Horregatik guztiagatik, Kontxi Gabantxoren esanetan, «gaur egun indarrean dagoen alderdien legeak UEMAren funtzionamendua baldintzatzen du, eta hauteskundeen ostean egoera hau aldatzea onuragarria litzateke».


UEMAk 16 urte

Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea 1991. urtean sortu zen, eta geroztik Euskal Herriko hainbat udalerritan euskararen egoera normalizatzeko lanean aritu da. Bi xede ditu UEMAk: bata, udalerri euskaldunetan herritarrek euren bizitza sozial, publiko eta pribatua euskaraz egin ahal izatea; bestea, Euskal Herriko udalerri euskaldunak bat egin eta euskara nagusi izango den lurgunea osatzea. Kontxi Gabantxo UEMAko lehendakariaren ustez, mankomunitateak sorreratik egin duen lana oso garrantzitsua izan da: «Administrazio publikoak mendeetan erdaraz funtzionatu arren, urte hauetan gauza izan gara egoera hori irauli eta euskaraz funtzionatzen jartzeko; hau da, euskara lan hizkuntza bihurtzeko. Euskararen kalitateak hobera egin du: inprimakiak, dokumentuak, baimenak... gaztelaniazkoak baino ulergarriagoak eta errazagoak dira hizkuntza aldetik. Gainontzeko administrazioaren aurrean eredu eta akuilua izan da mankomunitateak egindako lana».

UEMAk euskaraz funtzionatzeko eta kalitatezko zerbitzuak eskaintzeko euskara erabilera planak eta ebaluazioak egiten ditu hiru urterik behin. Horrekin batera honakoak ere lantzen dituzte: langileak trebatu, euskarazko materiala prestatu, profesional euskaldunak topatu, merkatarien errotulazioa euskaldundu, euskal kultur produkzioa bultzatu, bertako artistak promozionatu...

50 udalerrik osatzen dute gaur egun mankomunitatea, baina atea zabalik dago UEMAko kide izan nahi duten udalentzat. Bete beharreko baldintza bakarrak bi dira: udalerriko herritarren %70 baino gehiago euskalduna izatea eta euskaraz funtzionatzeko borondate politikoa. Kontxi Gabantxoren esanetan, «borondate politikoa oso garrantzitsua da, Euskal Herriko egoera politikoak UEMAren lana erabat baldintzatzen baitu. Orain arte lanerako izan ditugun zailtasun gehientsuenek jatorri politikoa dute. Espainiako justiziak, behin eta berriz, gure udalek hartu dituzten erabakien kontra egin du. Esate baterako, Ondarroa eta Lekeitio UEMAtik kanpo utzi zituen, mankomunitateko kide izateko hartu zuten erabakia ez legezkoa zela argudiatuz. Beraien esanetan, mankomunitateak zerbitzuak emateko dira, eta euskara ez dute zerbitzu bezala ulertzen. Beste alde batetik, alderdien legea ere ezin da ahaztu. Lege honek eragin handia izan du UEMAren funtzionamenduan, hainbat udaletan ezin izan baita arazoa gainditu».

Oiartzun, Oarsoaldeko irla
1998tik UEMAko kide da Gipuzkoako Oiartzun. Herriko biztanleen %80 baino gehiago euskalduna edo ia euskalduna da, eta hori salbuespena da Oarsoaldean. Errenterian, Lezon edo Pasaian kopuru horretatik oso urrun daude, eta horregatik batzuetan zaila da eskualdeko gainontzeko herriekin euskara normalizatzeko politika bateratuak egitea. Aitziber Arnaiz euskara teknikariak hala esan digu: «Oiartzunentzat oso onuragarria izan da UEMAn sartzea, Mankomunitateko gainontzeko udalerriekin euskararen aldeko ekimen bateratuak adostu ditugu, eta antzeko kezka edo arazoak ditugu. Gure eskualdean, berriz, gainontzeko udaletan abian jartzen diren ekimen guztiek ez dute guretzako balio, modu berean lantzeko behintzat. Oarsoaldean, euskarari dagokionez, besteengandik urrun dagoen irla da Oiartzun».

UEMAk Euskal Herriko udalerrietan urte hauetan guztietan egin duen lana biziki goraipatu du Arnaizek: «Lan ikaragarria egin da. Euskararen erabileran izan den gorakada UEMAri zor zaio hein handi batean. Besteak beste, erabilerarako planak egin ditugu, langileei ikastaroak eskaini dizkiegu eta dokumentu-ereduak sortu ditugu». Halaber, herri bakoitzak norbere egitasmoak landu ditu, eta Oiartzunen egitasmo asko sortu dira, «batzuetan eskualde mailakoak eta beste batzuetan guk sortuak». Guraso eta seme-alaben artean euskararen transmisioa bermatzeko plana, bikote euskaldunetan hizkuntza ohiturak sendotzeko ekimena, Ttur-ttur euskaltzaleen bilgunearekin sinatutako lankidetza hitzarmena, merkataritza eta elkarteetan euskara sustatzeko egitasmoa edo bereziki garrantzitsua den Ola plana. «Ola planari esker eskualdeko enpresa handietan -Alcampo edo Niessen, esaterako- euskara normalizatzeko aurrerapausoak eman dira, eta enpresen mundua oso garrantzitsua da euskara normalizatzeko», azpimarratu digu Arnaizek.

Arestian esan bezala, etorkinen gaia UEMAko aurtengo erronka handienetakoa da eta Oiartzunen gertutik ezagutzen dute gaia. «Oiartzunen oso esperientzia ona izan dugu etorkinekin. Eskualdeko gainontzeko herrietako etorkinek ez dute euskara ikastea hain beharrezkotzat jotzen, baina Oiartzunera etortzen direnek euskara ikasteko gogoa erakusten dute. Izan ere, konturatzen dira herrian integratzeko euskara beharrezkoa dutela eta ikasteko aukera gehiago dituztela. Udalerri euskaldunentzat etorkinen etorrera berria zerbait onuragarria dela ulertu behar dugu».


ASTEKARIA
2007ko otsailaren 18a
Azoka
Azkenak
2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak kultura eskaintza murriztu beharko du laguntza publikoen murrizketa dela medio

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek iragarri du Israelek eta Iranek su-eten akordio bat adostu dutela

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du gertakariaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Irango Atzerri ministro Abbas Araghtxik ukatu egin du menia bat adostu dutela, eta adierazi du Israelek "bere legez kanpoko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


2025-06-23 | Axier Lopez
asteko argazkia
Isolamendua

Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 950 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]


NATOrekiko kompromisoak gastu militarra %5era igo gabe betetzea adostu duela iragarri du Sánchezek

Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.


Eguneraketa berriak daude