Noiz eta nola zaletu zinen argazkilaritzan? Zerk erakarri zintuen?
Aspaldi bideoa ikasi nuen. Horren ostean erakarri ninduen argazkiak momentua izozteko, sinplifikatzeko daukan gaitasunak. Bideoarekin bezala istorio guztia kontatu beharrean eskema bat egitearen antzekoa da.
Zein izan zen ikusi zenuen lehenengo kontzertua?
Herritik kanpo gaua igarotzera joan nintzen Olaberrira. Hertzainak, La Polla Records eta beste talde batek jo zuten. Bukaeran Cicatriz en la Matrizek jo zuen, eta argia eta soinua kendu zizkieten.
Eta argazki kamerarekin joan zinen lehena?
Argazkiak ondo egiteko asmotan joan nintzen Kortaturen azkenaurreko kontzertura, Irunera. Azkenekoan, Iruñean, ere izan nintzen, baina kamera gabe joan nintzen, gehiago disfrutatzeko.
Hortaz, zer nahiago duzu kamerarekin edo gabe joatea kontzertuetara?
Denetatik. Batzuetan argazkiak egiten ari banaiz ikusleek inbidia pixka bat ematen didate. Baina, beste batzuetan argazki onak egiteko aukerak ikusten ditut, eta kamera gabe amorratu egiten naiz.
Zeren bila joaten zara argazki bat egiterakoan?
Taldearen arabera. Normalean ez naiz gauza zehatz baten bila joaten, zer emango didatenaren zain egoten naiz, baina badira salbuespenak: Fermin Muguruzaren jauzia, Evaristoren keinu edo aurpegiak... Iggy Popek 1994an jo zuenean bularra erretratatu nahi nuen, baina argazkiak egiten utzi zizkiguten hiru kantuetan ez zuen kamiseta kendu.
Zer eskatzen diozu musika talde bati?
Fisikoa: mugimendua, jarrera edo indarra izatea. Taldeak ikusleekin harreman zuzena badu, askoz hobeto. Kuraiako Fernandok, Evaristok, Bap!-eko Enekok... aukera handiak ematen dizkizute, baita Garik ere.
Musika alorrean gauza asko aldatu dira. Argazkilariek baldintza hobeak dituzue zuen lana egiteko?
Negatibo eta diapositibetatik digitalera pasa gara, soinua eta argiak ere hobetu egin dira, baina horrek guztiak bi alde ditu. Lehengo taldeen espontaneotasuna galdu da. Kojon Prieto y los Huajalotes miresten nituen. Berdin zien non eta nola jo. Orain taldeak emanaldia egin eta dirua hartzera joaten dira. Lehen guztiok ginen saltsa berean; bakoitzak ahal zuena egiten zuen: batzuek jo, beste batzuek kontzertua antolatu, argazkiak egin...
80ko hamarkadan hasi zinen argazkiak egiten. Askotan esan ohi da gaur egungo taldeek ez dutela haien karismarik...
Gaur egun dibersifikazioarekin taldeak ez dira jende askorengana heltzen. Lehen oso talde gutxi zeuden jendea benetan mugitzen zutenak eta horiek mitifikatu egin genituen. Gainera, askok naturaltasun berezia zuten eszenatoki gainean eta baita azpian ere. Gaur egun ere badira pertsonaia karismatikoak, baina ez ditu jende askok ezagutzen. Adibidez, The Hot Dogs!-eko Jon.
Musikariek ikusi dituzte argazkiak argitaratu aurretik?
Argazki batzuk bai, eta beste batzuk ez. Talde guztia ateratzeko eskatzen didate, baina keinuak eta indarra galdu eta difuminatu egiten da, espazioak leku gehiago hartzen duelako. Liburua egiteko askatasun osoa izan dudanez, nik detaileei edo keinuei erreparatu diet.
Gustuko duzu taldeek posatzea edo zuk delako hori aurkitzea?
Nahiago dut beraiek bere rolloa egitea. Hobe da naturaltasuna edo espontaneotasuna erakutsi eta zuk jasotzea.
Zer daukazue argazkilariek bateria jotzaileen kontra?
Ezer ez, baina orokorrean argazkiak berdintsuak dira. Erdi ezkutuan egoten dira, postura antzekoan... Oso zaila da talde batek ematen duena bateriarekin irudikatzea.
Zer eszenatokitan egin dituzu argazki onenak?
Niretzat argazkiak baino garrantzitsuagoak dira atzean dauden istorioak, bizi izan ditudanak. RIPekoei entsegu lokalean egin nien argazkia ez da hain ona, baina niretzat jo zuten eta oso hunkigarria izan zen. Bilboko Kafe Antzokia eta Bergarako Jam...
Leku txikiak edo handiak?
Kontraesana dirudi baina leku handietan banakakoen bila joaten naiz beraien artean distantzia handia egoten delako. Aldiz, leku txikietan, taldearen bila joaten naiz. Leku handiak hobeto argiztatuak daude; baina, leku txikiek beste berotasun bat dute, intentsitate handiagoa. Baina, kontzertu handiak dira ikusleen argazki tipikoak egiteko aproposenak, lehenengo ilarak hesiaren kontra egoten direlako.
Noiz bururatu zitzaizun halako bildumarekin liburu bat egitea?
Jende askok esaten zidan argazki pila bat izango nituela, erakusketak egiteko... Hertzainak-en kaxa egin zutenean argazki batzuen bila hasi nintzen eta gauza asko aurkitu nituen.
Ez dago tradiziorik argazkien liburuak egiteko. Argazkia artea dela diote, baina kulturaren anaia pobrea da, ez dute gure lana aintzat hartzen. Profesionalki oso gutxietsita dago: ez dute zaintzen, argazkia mozten dizute... Argitaletxeek ez dute arriskatu nahi: garestia dela, gutxi salduko dela... Hainbat saiakera egin nituen, oso prozesu luzea izan da, eta azkenean Gaztelupeko Hotsakekoak animatu dira.
Beste argazkilariren batek saiakerarik egin du?
Ez dakit. Hala ere, Pablo Cabezaz gain, jende oso gutxi ibili da sistematikoki argazkiak egiten nire eskualdean. Azken aldian, digitalekin, dezente aldatu da. Orain, jende askok esan dit bazela garaia, hau falta zela eta oroitzapen ugari direla. Musika badugu, baina argazkiek musika eta pertsona horiek irudikatzeko balio dute. Nik etxean hori guztia bilduta neukan, eta nire altxor txikia zen. Baina, ez nuen nahi galtzen uztea.
Argazkiak askotan ez dira sinatzen eta ez dakigu egilea zein den. Liburu hau izan da, zeharka, zure argazki ezagun batzuen aitatasuna errebindikatzeko modua?
Duindu beharra dago. Jendeak badio argazki bat ona dela, jakin dezala zeinek egin duen. Guk prentsan bat-bateko iraunkortasuna duen produktu baterako lan egiten dugu, eta ez dute gure lana zaintzen. Uste dugu argazki batzuk beste tempo bat merezi dutela. Liburu batean batzea aukera bat da. Profesioaren errebindikazio bat da, eta niretzat garrantzitsua da argazkilarien bilduma bat hastea. Batzuetan argazkilariak sukaldariekin konparatzen ditut. Mundu guztiak daki janaria prestatzen eta argazkiak egiten, baina sukaldari batzuen lana oso errekonozitua dago. Argazkilari batzuek giro edo momentu bat argazkian harrapatzen badute, horrek meritua dauka. Denbora luzearen ostean musikariek ere lortu dute beraien lana aintzat hartzea.
Hitzaurreetako bi idazteko, zure argazkien bi biktima nagusi aukeratu dituzu, Fermin Muguruza eta Kuraiako Fernando. Euskal Herriko rocka ulertzeko ezinbestekoak dira?
Bai, baina beste batzuekin batera. Nik hitzaurreetan lagunen konplizitatea bilatu dut. Lagunez inguratzeko zortea izan dut. Fermin ez dut deitu denarengatik, lagun kontsideratzen dudalako eta berak nire ibilbidea ondo ezagutzen duelako aukeratu dut. Fernando beranduago ezagutu dut, baina lagunak gara.
Zeintzuk dira gustukoen dituzun gaur egungo Euskal Herriko taldeak?
Kuraia, batez ere. The Hot Dogs! eta Lobo Electrico ere indartsuak dira taula gainean.
Atzerriko taldeen argazkiak ere sartu dituzu...
Gutxi batzuk: Rolling Stones, Iggy Pop, Cramps, BB King... Bryan Adams ere bai. Adams ez da oso rockeroa, baina argazkia gustuko dut. Atzerriko talde asko kanpoan gelditu dira: Metallica, Pearl Jam, Sepultura... Nahiago nuen Euskal Herrikoak sartzea. Agian liburua 2 urte barru egingo banu, argazkietan beste zerbait bilatuko nuke.
Atzerriko talde handiekin edo hemengoekin lan egitearen artean alde handia al dago?
Askoz mugatuago zaudela: atzerriko taldeak ateratzeko hiru kanta uzten dizkizute eszenatoki azpian. Rollingen kasua berezia izan zen, profesional handiak dira. Bi kanta bakarrik genituen, izugarrizko presiopean geunden... eta argiztatze onarekin gure ondora etorri ziren posatzera... ukitu genitzakeen! Kanta erdiarekin nahikoa genuen. Hori eskertu egiten da.
Eta Iggyrekin?
Nire meritu bakarra da hor egotea eta aukera guztiak ez galdu izana. Beste guztia beraiek ematen dizute. Eta Iggyk asko ematen dizu. Iggyren zaina? Nik ez dut zain hori hor jarri eta argia aldatu. Gure meritu handiena da asmatzea egon den momentu hori harrapatzen.
Zer musikariri egin nahiko zenizkioke argazkiak?
Natxo Cicatrizena barruan daramadan harra da. Oroimenean daukat bera eszenatoki gainean muleta eskuan zuela. Ez diot nire buruari barkatuko egun horretan kamerarik ez eramatea.
