Mexikon, gaztelera eta beste 56 hizkuntza
Bazterketa horren ondorioz, hizkuntza indigena asko desagertzear daude. Horren lekuko dira: mayo, pima edo yaki hizkuntzak. Oso hiztun gutxi dituzte, eta hiztun gehientsuenak oso zaharrak dira. Beraz, adituen ustez hamarkada gutxi batzuetan desagertu egingo dira. Beste hizkuntza indigena batzuek status sozial altuagoa dute. Tzotzil edo tzeltal hizkuntzetan aritzen direnek, esate baterako, hezkuntza elebiduna jasotzen dute eskolan: ama hizkuntza eta gaztelera. Salbuespenak salbuespen, ordea, hizkuntzen osasuna ez da batere baikorra. «Mexikoko Gobernuak ez du hizkuntza indigenen aldeko inolako ekimenik bultzatzen, eta azken urteetan egin diren aurrerapauso txikiak komunitate indigenen borrokaren ondorio dira. Halaber, indigena asko beraien hizkuntzaz lotsatu egiten dira, eta baztertu egiten dute. Ez dute beraien hizkuntza hitz egiten, baliorik ez duela uste dute. Pentsakera hori aldatzen ez den bitartean zaila izango da hizkuntza indigenak aurrera ateratzea», azpimarratu digu Alejandro Contrerasek.
Orain dela 20 urte hasi zen eskolak ematen Guadalajarako Unibertsitate Publikoan. Geroztik, ehunka ikasle izan ditu: filologoak, abokatuak, bestelako irakasleak, igeltseroak, etxekoandreak… «Askotariko jendea etortzen da nahuatl hizkuntza ikastera. Beraietako batzuk hizkuntzaren zailtasunarekin izutu eta joan egiten dira, baina beste batzuk hizkuntza menperatu arte gelditzen dira. Pazientzia behar da». Gaur egun, 30 ikasle ditu Contrerasek eta hizkuntzaren etorkizunari begira baikor ageri da: «Beste hizkuntza indigenak ez bezala nahuatl hizkuntzak hiztun kopuru nahiko handia du, eta nik uste ez dela desagertuko. Guadalajarako Unibertsitate Publikoan eta Mexiko Hirian dauden beste zenbait unibertsitatetan nahuatl eskolak ematen dira, eta horrek hizkuntza bizirik mantentzen lagundu dezake. Hori bai, hizkuntzaren biziraupena hiztunen eskuetan dago, eta beraien erabilpenak baldintzatuko du nahuatl hizkuntzaren etorkizuna».
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
