Etxean ikusten duena egin ohi du haurrak, oro har. Oinarrizko balioak, ohiturak, jokabideak, bizitzeko moduak eta hizkuntza jarrerak xurgatzen ditu umeak. Hizkuntza baten normalizazio prozesuan erabateko garrantzia du familia bidezko transmisioak. Izan ere, hizkuntza familia bidez jasotzea da hizkuntzak ikasteko modurik naturalena eta eraginkorrena. Guraso euskaldunek seme-alabei gehienetan euskaraz egiten dietela diote aditu gehienek, eta D ereduan matrikulatzen dituztela, normalean. Baina harreman sare hurbilean bikotekidearekin, lagunekin eta lankideekin gaztelaniaz hitz egiten dute guraso askok eta horrek guztiak hizkuntzaren transmisioa zapuztu egiten du. Gurasoen bikote hizkuntza gaztelania baldin bada, huraxe bihurtuko da etxeko hizkuntza.

Eta zuek zer? lema darabil Oarsoaldeko -Gipuzkoako Errenteria, Oiartzun, Lezo eta Pasaia- Euskara Batzordeak euskararen transmisioa eta erabilera indartzeko sentsibilizazio kanpainan. Hiru urte inguru daramatza batzordeak transmisioaren alorrean lan egiten, eta aurten, bereziki, eskualdeko guraso euskaldunak eta gazteak dira euren egitasmoaren jomuga. Haurrari, euskararen transmisio egokia jaso dezan, ezinbestekoa zaio etxean, eskolan eta eskolaz kanpoko jardueretan ere euskara erabiltzen dela sumatzea. Familia esparruan bereganatuko ditu umeak estreinakoz hizkuntza ohitura eta jarrerak, eta gurasoen lana da eredu egokia eskaintzea. Ez da zilegi gurasoek seme-alabei euskaraz hitz egitea eta, are gehiago, eurei euskaraz hitz egin dezaten eskatzea, noiznahi euren artean gaztelaniaz hitz egingo badute. Arazo larri honen inguruko hausnarketa eragitea da lehendabizi Oarsoldeko Euskara Batzordeak lortu nahi duena.

Gurasoek hizkuntza ohiturak alda ditzaten, eta euren jokabide desegokien ondorioez ohartarazteko, hainbat komunikazio eta sentsibilizazio ekintza antolatu ditu Oarsoaldeko Euskara Batzordeak. Eskualdeko ikastetxeetan Haur Hezkuntzako guraso guztiei familia bidezko transmisioaren inguruko mezu eta aholkuak biltzen dituen orriak banatu zaizkie. Horrekin batera gaiaren inguruan hainbat adituk egindako hausnarketak biltzen dituen DVDa ere eman zitzaien. Clown batzuk arduratu ziren ikasturte hasieran antolatzen diren guraso bileretan materiala banatzeaz. Transmisioaren garrantzia eta euskararen erabilera ahotan hartu zituzten pailazook gurasoen aurrean. Orotara, 73 saio egin zituzten pailazoek eskualdeko 13 ikastetxetan eta harrera ona izan zuen ekintzak.

Bestalde, Euskadi Irratian eta Radio Euskadin Eta zuek zer? kanpainaren hiru irrati tarte izan ziren entzungai iraila eta urria bitartean. Irrati tartean ondorengo galderak eta ondorioa planteatzen ditu haur batek gurasoen jarrera ikusirik: «Euskara haurren hizkuntza al da? Euskara eskolan bakarrik erabiltzen den hizkuntza al da? Euskara hizkuntza serioa da eta ikasteko bakarrik balio du. Buaff!» Kanpaina honekin aurrera jarraituko du Oarsoaldeko Euskara Batzordeak, euren mezua behin eta berriz errepikatuz, mezua gizarteratzea lortu arte.

Oarsoaldeako Euskara Batzordeak familia egitasmoaren barruan txertatu du gaztetxoentzako Kuadrillategi aisialdi eskaintza. Bikote gazteekin edota etorkizunean guraso izango direnekin hizkuntza jarrerak lantzen hastea garrantzitsua iruditzen zaie. 13-15 urte bitarteko gazteek euren artean euskaraz hitz egin dezaten lortzea da helburua, eta horretarako ostiral arratsaldeetan eta larunbat goizetan irteerak eta jokoak antolatzen dituzte, besteak beste. Begirale bat egoten da eurekin une oro. Lezon 40 gaztek, Pasaian 30ek eta Oiartzunen 130ek parte hartu dute egitasmoan.

Aurten ere euskararen transmisioa indartzeko programa abian jarri dute Buruntzaldeko (Gipuzkoa) 6 udalerrietan. Buruntzaldeko -Andoain, Astigarraga, Hernani, Lasarte-Oria, Urnieta eta Usurbil- udalak eta udalerri bakoitzeko ikastetxe bana ari dira zuzenean egitasmoan parte hartzen HABErekin, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarekin eta Soziolinguistika Klusterrarekin batera.

Guraso euskaldunak dira bereziki programa honen hartzaileak. Gurasoak izan ohi dira transmisioaren gakoa, eta programa honen xedea beraiengan kontzientzia hori sortu eta bultzatzea da. Haur txikiak dauden familietan sortzen diren hizkuntza jokabideen inguruko gogoeta eragitea, hain zuzen. Hausnarketa izan ohi da aldaketarako lehen urratsa eta, helduak haurren eredu izaki, Etxean zer ikusi, hura ikasi. Zeuk duzu giltza da proiektuaren leloa.

Andoaingo Landaberri, Astigarragako Arantzazuko Ama, Hernaniko Langile, Lasarte-Oriako Landaberri, Urnietako Egape eta Usurbilgo Udarregi ikastetxeak ari dira egitasmoan parte hartzen. Dena den, eskualdeko beste ikastetxeetan ere azaldu egingo da orain arteko esperientzia, eta datozen urteetan parte hartu nahi duten guztietara zabalduko da egitasmoa.

Haur Hezkuntzako gurasoei zuzenduriko hainbat ekintza egin izan dira ikastetxeetan. Egitasmoaren aurkezpenak eta gaiaren inguruko hitzaldiak antolatu dituzte bertan. Kantu eta jolasak eta ipuin kontaketa ikastaroak ere prestatu dituzte, gurasoek haurrekin zuzenean lan egin dezaten. Aipaturiko ekintza guztiotan, hizkuntza jokamolde eta ohituren inguruan hausnartzeko materiala banatu zaie gurasoei: Gurasoentzako Liburuxka eta Aholku Liburuxka. Gurasoentzako Liburuxka gogoeta sustatzeko tresna da, aita-ama izatearen nolakotasunaz eta euskararen erabilera handitzearen aukeraz mintzo dena. Aholku Liburuxkak, berriz, hizkuntza jokabideei buruzko hausnarketa patxadaz egiteko gonbita egiten du. Gurasoek eduki ditzaketen zalantzak argitzea eta seme-alabek ahalik eta euskara gehien egin dezaten irizpideak eskaintzea da helburua. Ekintza horiek guztiak ikastetxe bakoitzak bere erritmo eta dinamikara egokitu ditzake.