Debekatuta dragoiak saltzea .
Ez da hau, ordea, Behe Erdi Aroan gurean indarrean egon zen arau absurdu bakarra. Hona hemen gaur egungo ikuspegitik begiratuta logika, etika edota justizia beraren mugak gainditzen dituzten beste adibide batzuk:
- Nafarroako Foru Orokorrak, XIII. mendean zioen, aitak alabarentzat senarra proposa zezakeela eta honek aitaren aukerari muzin egiteko eskubidea zuela. Bi aldiz besterik ez, ordea: hirugarrenean, aitak esandakoarekin ezkontzera derrigortuta zegoen.
- Nafarroako Foruak katu lapurreta ere jasotzen zuen. Katua ostuz gero, delitugileak animalia estaltzeko adina artatxiki ordaindu behar zuen. Artatxikirik ezean, katua bizkarrean lotu eta animalia jipoituko zuten harramazka egin zezan.
- 1269an Teobaldo II.a errege nafarrak norbait hiltzeko eskubidea eman zien Artaxoako biztanleei, beti ere hauek 2.000 txanpon ematen bazituzten Gurutzadan laguntzeko.
- Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako XIV eta XV. mendeko lege batek zioen lekukotza faltsua ematen zuenari hortzak atera behar zitzaizkiola.
- Tuterako Foruaren arabera, senarrak emaztea beste batekin harrapatuz gero, biak hil zitzakeen eta ez zuten horregatik epaituko. Emaztea bizirik utziz gero, ordea, hilketa leporatuko zioten.
- XVI. mendean, berriz, Nafarroako Foruak zioen irakaslea ezin zela hilketagatik salatu, ikaslea «nahi gabe» hil bazuen.
- Erresumako beste ordenantza baten arabera, pertsona bat hiltzen zuten animaliak atxilotu, eskualdeko epaitegira eraman eta hilketagatik epaitu behar zituzten. Hala ere, bazen salbuespen bat: zalditik erorita hildakoen kasuan, zaldia ez omen zen errudun jo behar.
- Gipuzkoan, 1397an Enrike III.ak onartutako ordenantzek heriotza zigorra ezarri zuten bost zuhaitz baino gehiago mozten zituenarentzat.
- Apustuan zilarrezko erreal bat baino gehiago jokatzen zuenak 200 maravedi ordaindu eta bederatzi eguneko kondena pasa behar zuen, 1486ko Gasteizko ordenantza batek zioenez. Fruta eta ardoa jokatuz gero, ordea, ez zen deliturik.
- 1468an baleztarekin inor zauritzen zuenari eskua moztea erabaki zuten Gipuzkoako agintariek, arma honek eragindako istripuak zirela eta. Esku bakarraz balezta prestatu eta tiro egiteko trebetasuna zuenak berriro norbait zaurituz gero, orduan heriotza zigorra jasoko zuen. Eta etxe batetik tiro egin bazuen, etxea botaraziko zuten, eraikina bera konplize zelakoan-edo.
Bost urte pasa ditu genetista honek 10.000 bolondresen DNA laginak aztertzen eta ondorioz, zelten arrasto genetikoa eta Galiziako antzinako biztanleena ia berdina dela dio. Europako Erdialdeko tribuen oinordekotzat hartu dira zeltak orain arte, baina Sykesek uste du duela 4.000 edo 5.000 urte irten zirela iberiar kostaldetik.
Gainera, zeltak ez lirateke soilik eskoziar, gales eta irlandarren arbasoak, orain arte pentsatu bezala; ingelesak ere zelten ondorengoak lirateke eta, beraz, iberoen oinordeko.
Ainararen aurkako epaiketa dela eta, Bilboko Epaitegiarekin aurrean elkartu dira Manteroekin bat! plataforma eta bertaratutakoak poliziaren gehiegikerien eta egiturazko arrazakeriaren aurrean, elkartasunez antolatuko direla aldarrikatzeko.
San Lorenzo kalean 57 urteko emakume bat –Ana Belen– etxegabetzeko agindua zegoen asteazken goizerako. Hori eragozteko, etxearen atarian 07:30etik aurrera bilkura deituta zuen Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak. Azkenean ez da etxegabetzea gauzatu.
Iaz ezagutu nuen Hana Zjakic, Bollotomaseko bertso-saioaren aurretik mahai-buelta berean suertatuta. Ingelesez egin behar niola aipatu zidaten. Eta ni, orduan, kezkatu egin nintzen, ea saioan bertan inor arituko ote zitzaion xuxurlari. Lasai egoteko esan zidan berak, lehenago... [+]
Canfranc (Huesca, Espainia), 1940ko ekaina. Charles De Gaulle jenerala buru zuen Londresko Frantzia Askearen gobernuak erabaki baten berri eman zion Albert Le Lay Canfranceko nazioarteko tren geltokiko Frantziako aduanako arduradunari: bere postuan geratu behar zuen. Ez zirudien... [+]
Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]
Osasungintzako 501 langilek bat egin dute zortzi eskaera zehatz dituen manifestuarekin. Helburua, osasun arreta euskaraz eskaini, eman eta bermatzea, “edonon eta edonoiz, maila guztietan eta ahoz zein idatzizko harremanetan”.
“Hauxe titulu bitxia” erranen du aspaldian leitzen nauen ARGIAko irakurleak. Jakingo du halaber Stanley Kubrick zinegilearen azken filmaren zale amorratua naizela. Horrek hura esplika dezake. Funtsean, begiak zabal itxita begiratzen diogu munduari, bereziki Gazako... [+]
Badirudi Europar Batasuna eskalada beliko betean sartu dela. Munduaren ordena geopolitikoa kolokan dabil eta Europak bertan zuen pribilegiozko lekua galtzeko arriskua ikusi du. Autonomia estrategikoaren lemapean, beste neurri askoren artean, industria armamentistikoa... [+]
Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan... [+]
Elon Musken xAI enpresak garatutako Grok adimen artifizialeko txatbota Telegramen txertatuko dute. 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du Pável Dúrovek zuzendutako enpresak. Orain arte, Grok X sarean edo Musken bestelako... [+]
Diziplina askotan ibilia da Amaiur Epher (Izpura, 1994). Aktore lanak egiten ezagutu nuen orain urte batzuk. Diabolo Kiwi edo Frigo taldeekin erritmo dantzagarriak joz ikusi eta entzun du, ziur, batek baino gehiagok. Eta idazlea ere bada. Bigarren liburua argitaratu berri du:... [+]
Aspaldi egin nuen lantegi batean, kapitalismoaren izaera alderatu zuten itsasoan koipe jario batekin, zabaltzen doan orbana, bidean hondakina eta miseria sortzen duena eta garbitzeko zaila dena.
Egun, AAren koipea nonahi dugu,beharbada ezagunenak honakoak direlarik:... [+]