Fito Rodriguez: «Filmen bitartez beren bizitzaren irakurketa egiten dute pertsonaiek»


2006ko azaroaren 05ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Azaldu ezazu Kasandra leihoan.
Badago literaturan hari bat, non irudiak eta hitzak elkartu egiten diren, eta horri deitu izan diote literatur poetikoa edo irudi literarioa. Eta haietan bereziki aztertua izan da emakumearen papera leihoaren aurrean. Garai batean, XV. mendean adibidez, funtsean, emakumea beti barruan eta kanpora begira agertzen zen. Kanpoa beti arriskua zen eta barrua gozotasuna. Baina garai Erromantikoan, emakumea aspertu egiten da barruan. Eta Surrealismo garaian batik bat -Dali dugu erreferentzia horretan- jadanik kanpokoa arriskugarri zena erakargarria bihurtzen da. Gure garaian hori guztia gaindituta dago, ordea. Alderantzizkoa da. Kanpokoa sartu egiten da barrura. Momentu honetan subjektua izatea da kanpoko aldea barneratzea. Eta horri egin nahi izan diot nik kasu ariketa saio-literario honetan. Hori da nire liburuko Kasandrari gertatzen zaiona. Kanpoko guztiak itsutu egiten du.

Eta zertan mamitzen da zure ahalegina?
Abioian doazen bi protagonistak hizketan hasten dira, Erromako aireportuan zer gertatzen den jakin gabe geratzen direlako. Esan nahi dut, denbora-pasa hasten direla bata besteari filmak kontatzen. Baina film horien bitartez beren bizitzaren irakurketa egiten dute, modu berezi batean, egunerokotasuna eta ideia handiak nahastuz.

Beraz, non koka daiteke zure lan hau?
Ez da saiakera, bere zentzu hertsian. Filmen argumentuak dira garrantzitsuenak. Ez da nobela ere, ezer gertatzen ez delako. Beraz, surrealismoa eta geroko saiakela bat dela esan daiteke.

---------------------------------------------------------------------
Kasandra leihoan
Fito Rodriguez
Elkar eta Txalaparta
210 orrialde
14 euro


Fito Rodriguezen saiakela mozorrorik gabea

Fito Rodriguezek (Euskal Idazleen Elkarteko lehendakaria, Hezkuntza Zientziatan doktorea eta EHUko irakaslea) ezohiko idazlanak lantzeko ohitura du. Eta ezohikoa da baita ere Elkar eta Txalaparta argitaletxeen eskutik kaleratu duen Kasandra leihoan, Elkar Fundazioak eratutako Joseba Jaka V. Literatur Bekako sariduna gertatu zena. Nobela eta saioa uztartzen dituen liburua da. Saiakela, egilearen hitzetan.

Troiaren birrinketa aurreikusi zuen Kasandra itsuaren izena -eta neurri batean izana ere- duen emakumea aukeratu du Fito Rodriguezek pertsonaia nagusietako bat izateko. Paris-Islamabad ibilbidea egin beharko lukeen hegazkinean doazen ia europar bakarrak dira Kasandra eta Ihardets euskaldunak. Abioia -zergatik ez dakitela- Erromako aireportuan geldituko da. Bakoitza bere tokian geratzeko eskatzen zaie eta ezusteko egoerak sortzen dien egoneza gainditzeko, batak besteari ikusitako filmak azaltzea erabakitzen dute. Elkarrizketa da pairatzen duten larritasunaz hausnartzeko hautatzen duten bidea. Egoera itogarri horretatik nola irten asmatu ezinik bizi duten tarteko solasean, ordea, elkarren arteko eztabaida pizten duten gai ugari sortuko zaizkie.


Azkenak
2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Eguneraketa berriak daude