Arte iduria


2006ko urriaren 08an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Al Andalusko Abd al-Rahmân III.a emirra alde batetik eta Nafarroako Antso Gartzes I.a erregea eta Leongo Ordoño II.a erregea bestetik, garaiko Iberiako hiru jauntxo nagusiak, aurrenengoz eta azkenengoz Deierrin topatu omen ziren 920ko uztailaren 26an. Kronista arabiarren esanetan, Muezko bataila hau aise irabazi omen zuten eta bi erregeek, baldin eta bizirik iraun nahi bazuten, Andimendiko sakan eta trokartetako sasitza eta txaratan makina bat harramazkada jasoak izango zituzten.

Borroka haietako paisaia ez da ia aldatu. Andimendiaren hegoaldeko bailara eder honetan ez gara ibili zaharrak eta, ezer galdu gabe, laharraren eta astalarrosaren arantzen heldualdiaren tatuaia gorriak diz-diz daramatzagu besaurretan. Mila urte hauetan etenik gabe egin diren mendi lanak egiten izanak gara, herri-lurretako mendi sail bat garbitu, arteak (Quercus ilex L. ssp. rotundifolia) bakandu eta eraitsitako zuhaitz eta zuhaixkak su-egurretarako moztu eta etxeratu.
Bata bestea elkarren segidan etxe bakoitzak bere txantela, lagun ugari lan berean. jai gisakoa zen larunbata arratsaldekoa basoan. Kontuak eta komeriak, berriak eta zaharrak etengabe zebiltzan belarriz belarri, atsoz ume, umez agure. Garai batean mendi honetako lan nagusia omen zen ikazkintzara joan ziren mingainak. Txondor plaza edo ikazgelatan dirauten ilinti, ikatz eta iduri arrastoak seinale. Arte honen ikatza harri-ikatzaren tankerakoa omen zen, iraupen luzeko txingar oso beroa ematen zuena. Su-egurra ere antzera, su biziari luze eusten diona. Komeriak hauspotuz gozo ibili ohi den amon batek mendiaren bi aldeen arteko aldea ekarri zuen aizkoraren ahora, epaira. Hegoalde egutera artez eta iparralde ospela pagoz andimenditarrek ederki, iraunkorki, mendetan mendia dute ustiatu. Arte trinkoaren su iraunkorra eta ufada motzean erretzen den pagoa, parez pare.

Kontu eta lana, mila urte lehenagoko bataila hura bera genuen euli setoso temosoekin. «Hori dugu hemen txarra» amonaren miztoak, «artadiak eulia hazten du...».


Azkenak
Zuritxo, egon deseroso

Queer falafel
Non: Arberatze-Zilhekoan, EHZ festibalean.
Noiz: ekainaren 29an.

------------------------------------------------------

Hasi orduko, ohar bi. Bat: “Deseroso egongo zara apur batean, isildu eta entzun. Asko ikasiko duzu zure pribilegio... [+]


2025-07-11 | Gedar
700.000 etxegabetze baino gehiago 2012tik Espainiako Estatuan, eta ez da Poliziaren kontzientzia-objekzio bat bera ere izan

Kontzientzia-eragozpena aurkezteko aukera legala daukate poliziek, eta horretarako babes "sindikala" duten arren, bakar batek ere ez du eskubide hori baliatu hamarkada batean baino gehiagoan.


EHUk euskarazko 32 ikaspostu gehiago eskainiko ditu Medikuntza Fakultatean

2025-2026 ikasturtean, Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean euskarazko 32 ikaspostu gehiago eskainiko ditu EHUk. Erakundeak adierazi du kopuru hori lortzea Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailarekin eta Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailarekin izandako... [+]


Guraso batek 11.000 euroko isuna jaso dezake adin txikikoen futbol partida batean izandako irain eta erasoengatik

Gasteizko eskolako futbol partida batean guraso batek irainak bota, mehatxatu eta pertsona bati eraso egiten saiatu zen adin txikikoen aurrean. Arabako Foru Aldundiak kudeatzen duen mota horretako bigarren salaketa da. 


2025-07-11 | ARGIA
NBE-ren errelatore Francesca Albanese
“AEBek ni zigortu izana haien erruduntasunaren seinale da”

AEBek Francesca Albanese NBEk Palestinar Lurraldeetan duen errelatore berezia zigortu dute genozidioari buruzko txostena argitaratu eta egun gutxira. Albanesek sare sozialetan azaldu duenez, “boteregabeen alde hitz egiten dutenak boteretsuek zigortzea ez da indar... [+]


Israelgo Armadarentzat altzairua ekoitzi duen Sidenor enpresako burua saritu du Jaurlaritzak

LAB sindikatuak kritikatu du Sidenor enpresako buruari Joxe Mari Korta saria ematea, enpresa hori "Israelgo Armada indartzeko altzairua saltzen" aritu baita orain gutxira arte.


Zartako eta Radiocrimen taldeek baxu jotzailea kanporatu dute indarkeria matxista leporatuta

Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuak publikatu ditu hainbat salatzaileren mezuak. Horietan salatu dute bi talde horien baxu jotzaileak haren bikotekide ohiak fisikoki eta psikologikoki eraso izana


“Pazienteen segurtasuna kolokan jartzen duena euskaraz ez dakien osasun profesionala da”

Hizkuntzak osasun arretaren kalitatean duen eragina aztertu dute EHEk eta EHUk. Jon Zarate Sesma EHEko kide eta EHUko ikertzaile doktoreak emaitzen xehetasunak eman ditu.


Ez onartu hiriaren salerosketa, ez irentsi itxurakeriaren amua

Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]


2025-07-11 | Enbata
Eztabaidaren gainetik… gazte batzuen bizipena

Azterketak euskaraz gaia aktualitatean jarri zen berriz ekainean, baxoaren hilabetean. Etxepare lizeoko ikasleek aldarrikatzen segitu dute Baionako suprefeturaren edo herriko etxearen aitzinean eta euskaraz ari diren irakasleek prentsaurreko bat eskaini dute azpimarratzeko... [+]


Hamar urte barru euskararen arnasgunerik ez dela egonen ondorioztatu dute

UEMA Udalerri Euskaldunen Mankomunitatearen eskariz, 2036an Hego Euskal Herrian euskararen egoera zein izanen den aztertu du Siadeco ikerketa etxeak. Hipotesi batzuk beteko balira, hemendik hamar urtera ukanen genukeen errealitate soziolinguistikoari begiratuta, "egoera... [+]


Eguneraketa berriak daude