Re-enactment

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Hastings (Ingalaterra), 1066. Londresetik gertu, Harold II.a Ingalaterrako azken errege saxoia eta etorkizunean William I.a izango zena aurrez aurre dira euren gudalosteekin. Gatazka odoltsuaren ondoren, William normandoa irten zen garaile urte hartako urriaren 14an. Harold II.a gatazkan bertan hil zuten eta, harekin batera, erresuma saxoiaren amaiera iritsi zen. Handik aurrera, Ingalaterra Normandiako Dukerriari politikoki lotuta egongo zen eta mende batzuk geroago Normandia kontrolatzeko liskarrek 100 Urteko Gerrara eraman zituen Ingalaterra eta Frantzia.

Hastings, 2006ko urriaren 14a eta 15a. Londresetik gertu, Harold II.a Ingalaterrako azken errege saxoia eta etorkizunean William I.a izango zena aurrez aurre izango dira euren gudalosteekin... Baina gatazkak oraingoan ez du ondoriorik izango eta Harold eta Williamen rola aktoreek egingo dute, gatazkan parte hartu zuten 1.000 gerlarien rola bezalaxe. Harold gizarajoa ez dute bigarrenez benetan hilko, beraz.

Gatazka edo gertakizun historiko garrantzitsuak irudikatzea modan jarri da eta re-enactment terminoa erabiltzen da fenomeno hau izendatzeko. Hastingsen kasuan, gatazka bi egunetan irudikatuko dute, arratsaldeko 15:00etan.

Gainera, kanpamendu bat ere paratuko dute, Erdi Aroko merkatu zabala antolatuko da eta presa-hegaztien ikuskizuna ere prest dute, normandoek hegaztiok erabiltzen baitzituzten ehizarako nahiz helburu militarrentzako.

Arku jaurtiketa erakustaldiak ere egingo dituzte, zaldunen desfileak izango dira ikusgai eta Erdi Aroko musika emanaldiak entzungai ere bai. Atal berezia eskainiko zaio Bayeuxeko tapizari; XI. mendeko obra garrantzitsu honetan Hastingsko gatazkaren xehetasunak ikus daitezke. Eta haurrentzako marrazki lehiaketa ere antolatu dute tapiza oinarri hartuta. Informazio gehiago nahi duenak www.english-heritage.org.uk/1066 web gunean aurkituko du.

Ospakizun honen inguruan propaganda zabala sortu dute. Leloa ere ipini diote: «The Big Match», futbol partida batentzat egokiagoa dirudiena, Erdi Aroko gatazka batentzat baino.

Batek baino gehiagok pentsatuko du moda hau ez dela berria, eta gurean antzekoak egiten direla. Hor daude, esaterako, Getarian egiten duten Elkanoren itzulera, Zugarramurdiko akelarreak edota hainbat eta hainbat tokitan egiten diren garai ezberdinetako azokak. Baina badirudi, aurrekontu zabalik gabe, marketin operaziorik gabe eta re-enactment bezalako ingelesezko izen bat ipini arte, fenomeno hauek ez direla existitzen. Irungo eta Hondarribiko alarde ezagunek ere gatazka historikoak dituzte oinarri; baina re-enactment hitzak ez dirudi nahikoa «ikuskizun» horiek deskribatzeko.


Arrastoak

Laborantzaren arrasto zaharrena topatu dute Jordan bailaran, Gilgal I aztarnategian, Jerikotik 12 kilometrora. Landutako lehen elikagaiak zerealak izan zirela uste zen, duela 10.500 urte hain zuzen. Bada, aipatu tokian, Ofer Bar-Yosef arkeobotanikoak duela 11.400 urteko 9 piku aurkitu ditu kontserbazio egoera onean. Pikuok partenocarpica motakoak dira, ez dute hazirik eta, beraz, kimuen bitartez haz daitezke soilik. Horra hor gizakiaren eskua, eta pikuok orain arte topatutako lehen laborea direla frogatzen duen datua.

Lepokorik zaharrena ere topatu berri dute, oraingoan Aljerian. Erdian zuloa duten maskor txikiak dira eta itsasotik urrunegi topatu dira besterik gabe fosilak izateko. Gizakia bere burua apaintzen orain 50.000 urte hasi zela esaten da, baina aurkikuntza honek aldaketok progresiboagoak izan zirela erakuts dezake, duela 90.000-100.000 urte datatu baitituzte objektuok.

Lehen zirujauak Neolitikokoak zirela ere ondorioztatu dute berriki. Stefanos Geroulanos Zuricheko Unibertsitateko kirurgia irakasleak Europan topatutako garai hartako hainbat garezur trepanatuak izan zirela frogatu du bere ikerketan.


Azkenak
Valle de Odieta makroetxaldeari 2.272 abelburu gehiago izateko baimena eman dio Nafarroako Gobernuak enpresaren aurkako epaiketaren atarian

Irailean aurkeztu zuen enpresak Caparrosoko makroetxaldea handitzeko eskaera, eta ingurumen baimena argitaratu du gobernuak astelehenean. Asteartean hasi da makroetxaldearen aurkako epaiketa lurrak nitratoz kutsatu dituela leporatuta, eta akusazio partikularra osatzen duten... [+]


Pentsioak osatzea “ez da beharrezkoa” Jaurlaritzaren esanetan, eta herri ekimen legegilea eztabaidatzearen aurka egin du

Maiatzean 145.142 sinadura aurkeztu zituen Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Gasteizko Legebiltzarrean, pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko proposamen baten alde. Pentsioak jasotzen dituzten pertsonentzako babesa “dagoeneko sisteman txertatuta”... [+]


Marieneko lurren alde, Kanbon mobilizaziora deitu dute larunbaterako

Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaitzen ari dira lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Zentral nuklearrak eraisteko Espainiako Gobernuaren diru-partida jada 20.300 milioi eurokoa da

Urtebetean %0,8 handituta (165 milioi euro gehiago), Espainiako zentral nuklearrak itxi eta hondakin erradioaktiboa tratatzeko aurrekontua 20.367 milioi eurokoa da jada, Enresa enpresa publikoak emandako datuen arabera. Diru-partidaren zatirik handiena (17.520,5 milioi euro)... [+]


Mendiko suteak eta basozaintza

Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]


Lurrikara Afganistanen: gutxienez 1.400 hildako eta herritar andana hondakin artean harrapatuta

6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Abian da ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintza handituta

Irailaren 1ean hasi dute ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintzari dagokionez, hainbat berrikuntzarekin. Esaterako, Sohüta eta Luhusoko haur eskola publiko banak euskarazko murgiltze eredua eskainiko dute, eta Hazparneko Armand-David laborantza lizeoak euskaraz... [+]


2025-09-02 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Zer ari da gertatzen Indonesian?

Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.


Ontzidian doazenak “terroristatzat” hartu ditu Israelek eta mehatxu egin du: “Ez dira atxiloketa arinak izango”

Israelgo Gobernuaren esanetan, bere subiranotasunaren aurka eta Hamasen alde dago Global Sumud Flotilla egitasmoa. Hortaz, esku hartze gogorrak iragarri ditu.


Etxebizitzaren prezioa berriz igo da Donostian: 5.869 euro balio du orain metro koadroak

Maximo historiko berri bat ezarri du Donostiako etxebizitzaren prezioak: 5.869 euro metro koadroko, batez beste. Hori da Higiezinen Jabetzako Artekarien Gipuzkoako Elkargo Ofizialak aurkeztu berri duen txosteneko ondorioetako bat; txostenak 2025eko bigarren hiruhilekoko... [+]


Genozidioa salatzeko ekintza, Hondarribiko egun nagusian: “Aldarrikapenak zentzu sakonagoa ematen dio jaiari”

Kufiya palestinar zapia eramango du Jaizkibel konpainia berdinzaleko kide ugarik, Hondarribiko jaien egun nagusian, Palestinarekiko elkartasuna ikusarazteko. Jaiak eta politika ez nahasteko diotenen aldean, “jaiak ere badira justizia eta eskubideak adierazteko plaza... [+]


Corellako eskolan D eredua ukatu dute, arrazoirik eman gabe

Nafarroako Gobernuak eskaera egin duten familiei iradoki die "datorren ikasturteari begira" abiatu dezaketela tramitazioa.


“Txistuak, mehatxuak eta irain sexistak” jaso dituzte Laudioko jaietan eraso matxista bat salatzeagatik

Agerraldia deitu zuen Laudioko mugimendu feministak igandean, Odoloste eguneko goizaldean Txosnagunean gertatutakoa salatzeko. 


Donostia 1813

Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.

1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]


Eguneraketa berriak daude