Re-enactment

Hastings (Ingalaterra), 1066. Londresetik gertu, Harold II.a Ingalaterrako azken errege saxoia eta etorkizunean William I.a izango zena aurrez aurre dira euren gudalosteekin. Gatazka odoltsuaren ondoren, William normandoa irten zen garaile urte hartako urriaren 14an. Harold II.a gatazkan bertan hil zuten eta, harekin batera, erresuma saxoiaren amaiera iritsi zen. Handik aurrera, Ingalaterra Normandiako Dukerriari politikoki lotuta egongo zen eta mende batzuk geroago Normandia kontrolatzeko liskarrek 100 Urteko Gerrara eraman zituen Ingalaterra eta Frantzia.

Hastings, 2006ko urriaren 14a eta 15a. Londresetik gertu, Harold II.a Ingalaterrako azken errege saxoia eta etorkizunean William I.a izango zena aurrez aurre izango dira euren gudalosteekin... Baina gatazkak oraingoan ez du ondoriorik izango eta Harold eta Williamen rola aktoreek egingo dute, gatazkan parte hartu zuten 1.000 gerlarien rola bezalaxe. Harold gizarajoa ez dute bigarrenez benetan hilko, beraz.

Gatazka edo gertakizun historiko garrantzitsuak irudikatzea modan jarri da eta re-enactment terminoa erabiltzen da fenomeno hau izendatzeko. Hastingsen kasuan, gatazka bi egunetan irudikatuko dute, arratsaldeko 15:00etan.

Gainera, kanpamendu bat ere paratuko dute, Erdi Aroko merkatu zabala antolatuko da eta presa-hegaztien ikuskizuna ere prest dute, normandoek hegaztiok erabiltzen baitzituzten ehizarako nahiz helburu militarrentzako.

Arku jaurtiketa erakustaldiak ere egingo dituzte, zaldunen desfileak izango dira ikusgai eta Erdi Aroko musika emanaldiak entzungai ere bai. Atal berezia eskainiko zaio Bayeuxeko tapizari; XI. mendeko obra garrantzitsu honetan Hastingsko gatazkaren xehetasunak ikus daitezke. Eta haurrentzako marrazki lehiaketa ere antolatu dute tapiza oinarri hartuta. Informazio gehiago nahi duenak www.english-heritage.org.uk/1066 web gunean aurkituko du.

Ospakizun honen inguruan propaganda zabala sortu dute. Leloa ere ipini diote: «The Big Match», futbol partida batentzat egokiagoa dirudiena, Erdi Aroko gatazka batentzat baino.

Batek baino gehiagok pentsatuko du moda hau ez dela berria, eta gurean antzekoak egiten direla. Hor daude, esaterako, Getarian egiten duten Elkanoren itzulera, Zugarramurdiko akelarreak edota hainbat eta hainbat tokitan egiten diren garai ezberdinetako azokak. Baina badirudi, aurrekontu zabalik gabe, marketin operaziorik gabe eta re-enactment bezalako ingelesezko izen bat ipini arte, fenomeno hauek ez direla existitzen. Irungo eta Hondarribiko alarde ezagunek ere gatazka historikoak dituzte oinarri; baina re-enactment hitzak ez dirudi nahikoa «ikuskizun» horiek deskribatzeko.


Arrastoak

Laborantzaren arrasto zaharrena topatu dute Jordan bailaran, Gilgal I aztarnategian, Jerikotik 12 kilometrora. Landutako lehen elikagaiak zerealak izan zirela uste zen, duela 10.500 urte hain zuzen. Bada, aipatu tokian, Ofer Bar-Yosef arkeobotanikoak duela 11.400 urteko 9 piku aurkitu ditu kontserbazio egoera onean. Pikuok partenocarpica motakoak dira, ez dute hazirik eta, beraz, kimuen bitartez haz daitezke soilik. Horra hor gizakiaren eskua, eta pikuok orain arte topatutako lehen laborea direla frogatzen duen datua.

Lepokorik zaharrena ere topatu berri dute, oraingoan Aljerian. Erdian zuloa duten maskor txikiak dira eta itsasotik urrunegi topatu dira besterik gabe fosilak izateko. Gizakia bere burua apaintzen orain 50.000 urte hasi zela esaten da, baina aurkikuntza honek aldaketok progresiboagoak izan zirela erakuts dezake, duela 90.000-100.000 urte datatu baitituzte objektuok.

Lehen zirujauak Neolitikokoak zirela ere ondorioztatu dute berriki. Stefanos Geroulanos Zuricheko Unibertsitateko kirurgia irakasleak Europan topatutako garai hartako hainbat garezur trepanatuak izan zirela frogatu du bere ikerketan.


Azkenak
2025-06-04 | ARGIA
Osasun arreta euskaraz bermatzeko zortzi eskaera egin dituzte EHEk eta Aintzatek

Osasungintzako 501 langilek bat egin dute zortzi eskaera zehatz dituen manifestuarekin. Helburua, osasun arreta euskaraz eskaini, eman eta bermatzea, “edonon eta edonoiz, maila guztietan eta ahoz zein idatzizko harremanetan”.


Militante gehiago nahi ditu ELAk lantokietan, botere sindikalean “jauzi bat” emateko

ELAk astearte honetan eman dio amaiera XVI. Kongresuari eta Mitxel Lakuntza aukeratu dute hirugarrenez idazkari nagusi, ordezkarien %90,37ren babesa lortuta. Aurrera begira lantokietako "botere sindikalean eta eragin politikoan" jauzi bat emateko beharra azpimarratu du,... [+]


48 eragile batu dira Donostian turistifikazioaren aurka antolatutako manifestaziora

BiziLagunEkin desazkunde turistikoaren aldeko Donostiako plataformak ekainaren 15erako deitu du manifestazioa, Europa Hegoaldeko beste hainbat hiritako eragileek bezala. Turistifikazioa salatu eta hiri eredu alternatiboa aldarrikatuko dute.


Metro Bilbaok I-SEC Aviation Security enpresa israeldarrarekin sinatu duen kontratuaren aurkako kexak aurkeztu dituzte

Metro Bilbaok I-SEC Aviation Security S.L. segurtasun-enpresa kontratatu zuen apirilean. Horren aurrean, kexak aurkeztu dituzte dozenaka herritarrek Metro Bilbaoren bulegoetan, Bilbo-Palestina Herri Ekimena eta Nodo BDZ-Bizkaiak deituta.


2025-06-04 | Caitlin Johnstone
Analisia
Baliteke arratoiak genozidioaren itsasontzitik alde egiten hasi izana

Urtebete eta erdiz sarraski genozidak gauzatu ondoren, Erresuma Batuko zenbait hedabidetako kontseilu editorialek hitza hartu dute, bat-batean, Israel Gazan egiten den sarraskiaren aurka. Establishmenteko gizatxar mediatikoek aldaketa usaina hartu diote haizeari.


Ertzaintzak Gasteizko Korda hustu du “biolentzia handiz”

11:30ean burutu du Poliziak desalojoa, atea rotaflexarekin ireki eta barruan zeuden pertsonak aterarazi ondoren. Ertzaintzak pertsona bat zauritu du buruan eta furgoneta batean eraman du. Herritarren "babes itzela" eta Ertzaintzak erabilitako "biolentzia handia"... [+]


Israelek janaria jasotzera joaten diren palestinarrak hiltzen jarraitzen du: 27 hil ditu asteartean, eta 90 zauritu

Gazako Osasun Ministerioaren arabera, AEBek eta Israelek kontrolatzen dituzten laguntza humanitario banatzeko zentroetan 102 palestinar hil dituzte azken zortzi egunetan: "Gerra krimen beldurgarria da, nahita egindakoa eta behin eta berriz errepikatutakoa". Erasoa... [+]


Osakidetzak kargu hartu dio pediatra bati, hil zorian zegoen ume bat artatzeko ospitaleko baliabideak “lan ordutegitik kanpo” erabiltzeagatik

Faltan Botatzen Dugu plataformak eman du gertakariaren berri, eta zaintza aringarrien zerbitzuaren "egoera kritikoa" salatu du. Medikuak haren kontakizuna argitaratu du sare sozialetan, eta jakinarazi du lana utzi duela denbora batez: "Ezinezkoa zait baldintza... [+]


Analisia
Diruz konpondu dira “etxe barruko arazoak”

Urteroko oroimen eta sari banaketa ekitaldia egin du Ertzaintzak Arkautin, Eusko Jaurlaritzako agintarien parte hartzearekin. Duela bi urteko kronikatik aurtengora auziek edota gaiek berdintsuak izaten segitzen badute ere, nabarmena da begiratzeko moduak nola aldatu diren.


Bilboko epaitegi batek arrazoia eman dio ‘phishing’ biktima bati eta Santander bankua zigortu du

Kontsumitzaileen eskubideen defentsan, epaileek ebatzi dute bezeroak ez duela arduragabekeriaz jokatu eta bankuak 1.923 euro itzuli beharko dizkio biktimari.


Amnistia Legea konstituzionala dela ebatziko du Espainiako Auzitegi Konstituzionalak

PPk ezarritako helegiteari erantzunez, legearen testua ia bere osotasunean konstituzionala dela dio auzitegiaren ebazpen proposamenak. Hala ere, legea pertsona gutxi batzuentzat dela dioen argudioan arrazoia eman dio eta herritar guztiei aplikatzea proposatu du.


“Eskola txikiak, herri eta auzo txikiak, bizirik gaude, eta hori ospatzeko elkartuko gara”

Herri txikiak bizirik dauden eremuak direla eta bizirik jarraitzeko herriari begiratuko dion eskola gakoa dela aldarrikatuko dute, aurten ere, Gipuzkoako Eskola Txikien Festan. Ekainaren 8an ospatuko dute, igandean, Ezkio-Itsason, landa guneko herri txikiak hezkuntzarako zein... [+]


2025-06-03 | Mikel Aramendi
ANALISIA | Shangri-La 2025
Elkarrizketa eta harenga nekez etortzen dira bat

Asiako herrialde gehien-gehienak bertan izateak oso izaera eta giro berezia ematen diolako, eta hedabide-estaldura ere halakoa duelako, aparteko sona lortu du hogei urteren buruan IISS-International Institute for Strategic Studies britainiarrak Singapurren antolatzen duen Asia... [+]


Eguneraketa berriak daude