Euskaraz (ere) hazi?


2006ko urriaren 01ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Gazte sentimentalarenak. «Euskaraz hazi nahi dut». Hamazazpi urteko gazte sentimentala handik aurrera izango denaren etxeko zutabeak finkatzen ari da: euskara, ideala eta askatasuna.

Artean hamazazpi urte, baina gauza bera errepikatzen dut, hogeita sei urte geroago ere. Hori bai, tartean juntagailu bat erantsita, etxea berri mantentzeko aldiro obrak egin beharra dagoelako. Zer juntagailu erantsi gazte sentimentalaren esaldi hari? Norbera munduarekin lotzen duen bat: «ere», izan ere, euskaraz -ere- hazi nahi baitut nik.

Heldu idealistarenak. «Zergatik ez ote du Administraziokoen ondoan dagoen kapital pribatuak inbertsiorik arriskatu gure esparru honetan? Ez da oso azkarra izan behar: etekinik ateratzeko modurik ez dagoelako». Martxelo Otamendiren hitzak, Berriaren milagarren zenbakia.

«Gauza asko borondate soilarekin ezin dira egin. Ezinbestekoa da borondatea edukitzea, baina borondate horren alboan legearen babesa eta bermea behar da». Xabier Mendiguren Bereziarturen berbak, ikasturte berriaren hasieran.

«Ez dugu gure kultura sostengatzen gure eguneroko bizitzan, ez dugu dirurik inbertitzen, euskarazko unibertso bat zutik mantentzeko adinako masa kritikorik ez daukagu». Pako Aristiren hausnarketak, dirua, literatura eta euskaldunak josteko ahaleginetan.

Aste baten barruan azaleratu dira hiru iritziok.

Oporren ondoren etxera itzultzean hantxe jarraitzen baitute itoginek, hantxe zentrifugatu erdian gelditzen den garbigailuak, hantxe ura ondo irensten ez duen komunak. Abuztu nagiaren ondoren igeltseroari hots egin behar, udazkena gainean izanik, etxea aldi berrietara egokitu beharra dagoelako, babesturik eta gustura biziko bagara.

Idealista sentimentalarenak. Zerk bereizten du euskal mundua ondokoengandik? Sentimendu komun batek bildurik ideal baten atzetik aritzeak ezaugarri orokor bat ardatz: borondatea.

Garaiak asko aldatu dira, ordea, eta funtzionatzeko era honek kale egiten du orain. Elkarte kulturalak hazten doaz konpetentziaren akuiluak zizt eta zazt egiten dielako ezker, eskuin, goi eta behe. Hazteko bide horretan etxeak handitzen doaz, aldian aldiko beharrei aurre eginez -arkitektuari hots egiteko astirik gabe, askotan-, eta egun egiturok huts egiten hasi dira, hiru arazo nahasten direlako haien barnean: ideala, legea eta dirua. Borondatezko lanak ezin du sostengatu egungo martxa, eta asmo idealistez lehen zutabeak ezarri zituztenak beldur dira legeak eta diruak ez ote duten irentsiko etxea zutik mantentzeko behar den indarra. Ondorioa? Bi tentsio gunek talka egiten dute, etenik gabe, euskal munduan: idealista sentimentalek ez dute dirurik, eta dirua daukatenak ideala galtzen ari dira sentimenduak -ustez- inbertsio ona ez direlako.

Gazte jarraitu nahi duen helduarenak. Ondorioa? Gehiago inbertitu beharra dago dinamiketan. Eraikinak -egiturak- garrantzitsuak dira baina horiek zutik mantentzeko ekimen biziak behar dira, eta horretarako, nahita nahi ez, jendea hezi eta ohitu beharra dago. Euskarazko produktuak sortzeaz batera produktu horiek nola erabili, nola gozatu, nola eguneroko bizitzan txertatu erakutsiko duten dinamikak sortu beharra dago. Nola? Heziketaren bidez. Zelan? Pertsonen ideal eta sentimenduetan inbertituz.
Lema berriak asmatu beharra dago euskaraz -ere- zoriontsu izateko. Etxea ez baita adreilu hutsa. Etxea ez baita horma hutsa.


Azkenak
Lanbide Heziketa euskalduna, noizko?

Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]


2025-06-26 | Aiaraldea
Arartekora jo dute, “Osakidetzak ez dielako osasun sistema publiko eta duinaren aldeko 5.646 sinadurei erantzun”

Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan. 


2025-06-26 | Antxeta Irratia
Euskararen Mapa osatu dute Urruñan engaiatu diren herriko 42 eragilerekin

Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]


Zuberoako Chaumes gasnategian eta Iratiko Txaletetan sexu erasoak jasandakoei babesa erakusteko dinamika abian da

Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]


2025-06-25 | Euskal Irratiak
Betharram ikastetxearekin lotutako bortizkeria kasuak ikertzeko, lekukotasunen bilketa abiatu dute

Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute


Billabesa gidariek greba mugagabea eginen dute uztailaren 1etik aurrera

Hilabeteetako protesten ostean, TCC enpresako zuzendaritzak ez du aurrera urratsik egin eta langileek leher egin dute. Greba mugagabera doaz, baita sanferminetako ez ohiko zerbitzuetan ere. “Enpresak erantzukizunez jokatuko balu saihestu litekeen zerbait” dio langile... [+]


Sustrai Erakuntzak salatu du enpresa batek Nafarroako lau eremutan kobre meategiak ireki nahi dituela

Fundazioaren arabera, Aguilar de Codes eta Sorlada artean, Villamayor de Monjardinen, Villlatuertan eta Kasedan ustiatu nahi dute kobrea. Iberian Copper SL izan da Nafarroako Gobernuari lau eremu horietan prospekzioak irekitzeko baimenak eskatu dizkion enpresa. 


Ehunka herritar elkarretaratu dira Hernanin San Joan gaueko eraso arrazisten kontra

Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]


Sánchezen NATOko tratuak hautsak harrotu ditu zenbait estatu kideren artean

Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.


Galdakao-Usansoloko eta Gernika-Lumoko ospitaleetako “prekaritatea” salatu du ESK-k

Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.


Ezusteko bila

Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]


Oporrik ez elkartasunari

Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]


2025-06-25 | Castillo Suárez
Alferrikako bidaia

Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]


Eguneraketa berriak daude