Joseba Azkarraga:«Krisia ez dago bake prozesuan, Gobernuaren jokabideetan baizik»


2006ko irailaren 10ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

EA eta EAJren arteko koalizioa hizpide abiatu dugu elkarrizketa. Une horretan ez genuen ezagutzen EAko Batzar Nazionalak herri eta foru hauteskundeetan bakarka joateko hartutako erabakia. EAJrekiko harremanetan EA Harrizko gonbidatua edo Troiako zaldia ote den itaundu diogu solaskideari: «Ez bata ez bestea. EA gobernuko bigarren alderdia da. Hezkuntza, Ingurumen nahiz Justizia eta Lan esparruetan ardura garrantzitsuak dituena. EA leial ari da lanean, koalizio gobernuetan funtsezkoa elkarrekiko konfiantza baita».

Zer egin dezake Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sailak Rafael Verari hirugarren gradua eman izana salatzeaz edota euskal preso politikoen espetxe politika kritikatzeaz gainera?
Bada, salatu eta salatu. Urteak daramatzagu hori egiten, justizia ez baita behar bezala aplikatzen. Espainiako Gobernuak -PP edo PSOErena dela berdin- oso gaizki ari dira eskubide eta askatasunaren ezarpenetan. Oraingo gobernuak berebiziko interesa du bere presoen zigorrak arintzeko. Rafael Vera edo Rodriguez Galindorenak, esaterako. Aldiz, legeen erabilpen interesatua medio, euskal presoak kaltetzeko interesa du. Gure gobernuaren zeregina hori salatzea da, beste batzuk isiltzen baitira.

Iñaki de Juanaren kasua, esaterako.
Auzi hau bidegabekeria da. Epaileek lotsatu beharko lukete eta zer esanik ez askatasunaren eta eskubideen bermatzaile izateaz harro den PSOEren gobernuak. De Juana edo Parot presoekin edota preso sozialekin gertatzen dena onartezina da. Presoak delituen zigorra bete ostean kartzelan egotea ez dator bat zuzenbidezko estatuaren izaerarekin, askatasun gabezia duen estatuarekin baizik.

Datorren maiatzeko foru eta udal hauteskundeek eragin al dezakete bake eta normalizazio prozesuan?
Ez dut uste. Bake eta normalizazio prozesuak bere bidea darama, eta bi bide ondo bereiziak ditu. Batetik, ETA eta Gobernuaren artekoa, dagoeneko gauzatzen ari dena eta epe ertainean emaitzak ekartzea espero duguna. Bestea, alderdiek burutu beharrekoa da, funtsezkoa eta hauteskundeetan eragin behar ez duena, edo alderantziz, hauteskundeek ez dute normalizazio prozesua eragotzi behar.

Normalizazio ezak Batasunaren parte hartzea baldintzatzen du alabaina.
Estatu demokratiko batek pertsona guztien parte-hartzea bermatu behar luke ordea.

Batasuna izenez edo beste batez izan behar du Batasunak hauteskundeetan?
Batasuna bezala. Onartezina da ad hoc lege bat sortzea inor zigortzeko. Estatuan ez da alderdientzako lege bat onetsi, alderdi konkretu bat legez kanpo uzteko lege berezi bat baizik. Hortaz, txandrio hau egin duenak, hanka sartu duenak, konpondu behar du, hau da Espainiako Gobernuak. Gobernuak ezin digu bere akatsak zuzentzeko eskatu besteoi. Eta nahiz legea onartu zenean PP Gobernuan zegoen, legeak PSOEren babesa izan zuen. Beraz, aukera erreal bati egitatearen bidez eman behar dio bide, Batasunari hauteskundeetan parte hartzen utzi behar dio, besterik gabe.

Espainiako Gobernuaren asmoa ikusita, Batasuna oraingo legearen markoan legalizatzera «behartu» nahi du.
Hori txantajea da, onartezina. Onartezina den bezala Batasuna legalizatuz gero, presoen mugimenduak izango direla adieraztea. Batasuna ez da legalizatu behar, Batasunari gainerako alderdiok ari garen esparruan aritzea baimendu behar zaio, eta hori ez da Batasunaren erabakia, Gobernuak dioen bezala, Gobernuarena baizik. PSOEk PPren zaintza du eta ezintasun izugarriak berau gainetik kentzeko. Gobernu sozialista noraezean eta alderrai dabil, egun batean pausoak alde batera ematen ditu eta biharamunean bestera. Krisia ez dago bake prozesuan Gobernuaren jokabideetan baizik.

ETA eta Gobernuaren arteko elkarrizketak hasiak ote dira?
Jakina. Bestela nola iritsi gara une honetara? Ni elkarrizketan aspalditik ari direla esan dudalako kritikatua izan naiz. Bestela, nola? Bat-batean, abuztuan biltzen dira edo ez dira biltzen!?. Logikoa da gainera PSOEk ETArekin akordio bidea bilatzea. Eta hori gauzatzen ari da.

Uneon nola egon daitezke elkarrizketak?
Ideiarik ez.

ETAk dio prozesua krisian dagoela.

Horiek barne kontsumorako hitzak dira, ETA nahiz Batasunaren aldetik. Jakina, prozesua ez da erraza, ez samurra. Entzutegi Nazionalaren jarrerak, 18/98 sumarioak, eskubideen murrizketak eta debekuek, horiek guztiek krisi egoera sorrarazten dute. Baina benetako krisia bestelakoa da, eta sor daiteke baldin eta PSOEren Gobernuak prozesu honetan alde bat garaile atera daitekeela pentsatzen badu. Hau da, partida honetan gol askoz irabazi dezakeela pentsatzen badu, bada krisia izango da. Espainiako Senatuko presidente Javier Rojok «Zuzenbidezko estatuaren garaipena terroristen aurka izango dela» dioenean, oker ari da. Akordio batek ETAri bukatzeko aukera eman behar dio, eta hori ezin da irain eta umiliazioaren bitartez egin, bestela ez dago irtenbiderik.

Zapaterok iragarri zuenez prozesua luze joango da. Tempoa da gakoa, politikan berealdiko aldagaia.
Bai, tempoa funtsezkoa da, baina prozesuak indarrean izan behar du. Prozesua ageri da ibilian eta gizarteak hauteman behar du zerbait ibili dabilela. Gizarteak ez badu hori antzematen bizkarra eman diezaioke prozesuari eta utzi egingo dio prozesuan sinesteari. Bake prozesu baten garapenak ez badu gizartearen babesa, honen porrota izango da.

Gizartearengana jo beharko da prozesua bultzatzeko? Esperantzarik ba al dago?
Esperantza badago. Eta ez da baztergarria gizartearengana jotzea, bere parte-hartzea bilatu behar da, gizarteari deitzea, kontzeptu bezala, ondo dago, beharrezkoa da. Ni baikorra naiz. Hau da, prozesuak zerra-hortz ugari ditu, bertan behera gelditzeko interes asko dago, eta krisiak eta geldialdiak izango direla ere badakigu, baina gizartearen borondatea gailenduko da, euskal gizartearen gehiengoaren nahia prozesua gauzatzea delako. Beraz, gizartea prozesua irabazten ari da, prozesua ez da gelditua.

Alderdien mahaiaren osaketa da prozesuaren beste gakoetako bat.
Bai. Dudarik gabe. Gakoa ETAren amaiera izanda ere, beste gakoa akordio politikoa lortzea da. ETAren arazoa politikoa da eta gatazkaren erroetara jo behar dugu. Bestela arazoa hibernatuko da eta berriz ere esnatuko. Horrek alderdi politikoen arteko negoziazioa eta akordioa eskatzen du, eta hor negoziagarri ez den puntu bat dago: euskal gizarteak erabakitzeko duen ahalmena. Hori ezin da negoziatu. Herritarroi eskubide hori dagokigu, eta modu praktiko batean onartzen ez zaigun bitartean gatazkak bizirik segituko du. PSOEk ez dio zinez auzi honi aurre egin nahi, presionatzen duten sektoreen beldur baita: PP, hedabideak, judikatura... Horiei aurre egitea PSOEren egitekoa da ordea, ez gurea.

Abertzaleek mahaian aurreakordio batekin eseri beharko luketela esan du Begoña Erraztik.
Ados nago. Ez erabatekoa, baina akordiorako oinarrizko batzuk adostu behar genituzke: hala nola, metodologia, zenbat mahai behar diren eta egutegia, areago, alderdi abertzaleen arteko akordioaren gutxienekoa zehaztea.

Hori Lizarra-Garaziko Akordioaren eskemara itzultzea da nolabait.
Lizarra-Garaziko Akordioan haratago joan zen abertzaleen artean. Orain mahaia abiatzeko minimoaz ari gara, gero akordioak gehiago ekar lezake.

Mahaia edo mahaiak?
Gu herri bat gara. Gure kontzeptua ez da EAE, gure herriaren kontzeptua Euskal Herria da. Beraz, logikoki, lehen planteamendua mahai bat izatea da. Ondoren Euskal Herria osatzen duten errealitate politikoak kontuan hartu behar dira eta horiek aztertzeko mahaiak osatzea komenigarria da.

EAJ, Batasuna eta PSEren ménage a trois formula behar da hala ere.
Nire inpresioa da ménage a trois baino ménage a deux dagoela, Batasuna eta PSEren artean batez ere. Beraiek badakite, prozesuaren arrakastaren ondorioz haiek direla bereziki irabazle aterako direnak. Prozesuaren foko katalizatzaile nagusiak biak dira. Publikoki dioten baino harreman gehiago dute. Patxi Lopezek dioenean ez dela Batasunarekin berriz hitz egingo legala izan arte, gezurretan ari da. Hitz egiten ari dira, eta segi dezatela hitz egiten.

Gakoa ere EAJren zeregina izaki, EAk zein neurrian eragiten du subiranotasunaren gaian EAJren baitan?
EAk eragiten du EAJren baitan eta bestelakoetan ere bai. Bake prozesua abiatzeko elkarrizketetan eragin dugu. Eta EAJ eta Batasunaren arteko akordioa lortzeko eta lehen aipatu dudan abertzaleen arteko gutxieneko akordioa lortzeko ere eragiten ari gara.

«Politika bat adosteko gonbitea egiten diet sindikatuei»
Kezka handiz bizi ditut lan istripuak. Azkenaldion gorakada izan da tamalez. Egiari zor, istripuen kopurua nabarmen murriztu da iaztik hona -%40 gutxiago dira-, hildakoak izan diren istripuak barne. Eraikuntzan eta industrian txokeko planak ezarri dira, baina tamalgarria da gure sailaren aurkako sindikatuen kritikak entzutea eta Espainiako Gobernuaren aurka bat ere ez. Areago, honek lan istripuen prenbentzioaren politika integrala ezartzeko bitartekoak ukatzen dizkigunean. Sindikatuek lan inspekzioa gure esku izatea aldarrikatu behar lukete, oraindik administrazio zentralaren esku baitago. Sindikatuen jarrera ez da leiala, areago akordio batera iristeko gure nahia azaldu ostean. Kritikak legitimoak dira, baina mingarriak dira zuzenak ez badira. Gure sailak enpresa zigortuen erregistroa osatu du, legea bete ez duten enpresak ez daitezen zigorretik libratu. Estatuko lan administrazioak erregistro hau bertan behera uztea exigitu digu, bere eskumena dela dio. Baina, hara, eurek ez badute legea aplikatzen, guk egingo dugu. Enpresariei legea bete dezaten eskatzen diet eta sindikatuei berriz, garatu beharreko politikak gurekin adosteko gonbitea egiten.


Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude