Lore euria


2006ko uztailaren 23an
Usaimenak bere aparteko memoria duela diote gastronomo jakintsuek. Usain batek egoera, garai edo une zaharrak berritu, aldarte eta paisaia iraganak gaurko begietara ekarri omen ditzake. Memoriaren terralpean bizitutakoaren hondakindegia zirudiena, usain jakin baten lainoan samur kudeatzeko moduko irudi biltegia da bat-batean.

Landareek estrategia zehatzak burutzen dituzte usainak medio. Esentzia oliotsuak dituzten landareen hostoari edozein animalia belarjalek ez dio ez nola-hala, kazetariak kiratsa darion berriari gisa itsu, kosk egingo. Loreen kolore eta eiteak hala, usaina horrela: sexurako nahitaezko bitartekari dituen animaliak erakartzeko eraikitzen ditu landareak. Erakarri nahi duenaren gustuko usaina dario loreak. Ez bada, beltzurituta sudurilun zaputz, esan: «Lore honen usaina ez dut gogoko» edo «bai txarra lore honen kiratsa!» bezalako txepelkeriarik, landare horrek zu aldamenean ez zaituela nahi jabetu zaitez behingoz, mozolo alaena!

Berotan landareak usainak loditzen trinkotzen umatzen ditu, eta gu mozolometroan adina melenga ere izan daiteke: liluratu, horditu, mozkortu, zorabiatu eta usaina eta kiratsaren arteko mugan zein aldetan jarriko zenukeen erabakitzerako, memoriaren artxiboan gogaikarri itsatsi eta hurrena ezagutu ahala goragalea pizteko gai diren lurrinak taxutzen dituzten landareak badira. Harpa doinuz «ondo etorri» dizu, uxatuz.

Atzo, aspaldiko partez, errioaren beste aldeko erriberatan izan nintzen. Zubia igaro ordurako, lehengo mendeko hirigintzaren ikur, bide ertzean Ligustrum vulgare zuhaiztxo ilara ederra. Hemen beltxalea, biñorria, zuhain madarikatu, sosakusia eta, batez ere, arbustu arrunta deitzen diogu.

Inoiz ezagutu ez dudan adinako lorea du aurten, ikaragarritako horietakoa. Onenean zabal zabalik loreak; zimeltze bidean, azpian lore euria ari zuen, lorea lur-estali. Usaina liluragarria zen, hordigarria... bada ezpada ere, azkar asko hanka egin nuen. Nire artean, jo iezaion harpa beste bati...


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude