Dantzaren erbestean
Dozenaka euskal dantzarik erbestean betetzen du lapikoa, bertoko aukera ezak behartuta. Nahiago zuten Euskal Herrian gelditu, baina Euskal Herriak ez zien, ez die, behar zutena eskaintzen. Hori hobeto azaltzeko, Iratxe de Arantzibia kazetari eta kritikariak dantzaren funtsezko hirukia aipatu digu: hezkuntza, industria eta ikusleak. Arantzibiak dioenez, Euskal Herrian nahikoa erpin kamutsak ditu hiruki horrek.
«Heziketari dagokionez, Gasteizen eta Iruñean baino ezin da ikasketa ofizialik burutu, eta horiek ere maila ertainekoak». Irakaskuntza, ia ezinbestean, eskola pribatuetan jaso behar dute dantzarigai gehienek, baina eskola horiek mugak dituzte noski. Zenbaitek lan txukuna egin du azken hamarkadetan, hala ere. Oso ezagunak dira Jon Beitiaren eskola, Leioan, eta Mentxu Medelena, Donostian. Biek hala biek gaur egun Europako talderik garrantzitsuenetan dabiltzan dantzari apartak hezi dituzte, ahal izan duten heinean. Beitiak, dena dela, orain gutxi itxi du eskola.
Mentxu Medelen Thalia akademiak, berriz, urtarrilean ospatu zituen lehenengo 25 urteak, eta horretarako bertan ibilitako dantzari ezagunenetako batzuk (Urtzi Aranburu, Lucia Lacarra, Jone San Martin) bildu zituen, jaialdi gogoangarri batean. Besteak beste, oso argi geratu zen maila handiko euskal dantzariak ditugula Europan zehar sakabanatuta. Aipatutakoak, hain zuzen, izarrak dira euren taldeetan. «Badira goi-mailako dantzariak, oso ezagunak, eta badira hain entzute handikoak izan gabe oso ibilbide txukuna egiten ari direnak. Oro har, maila altua da», dio Iratxe de Arantzibiak.
Bestalde, ABBEk dantza denboraldi egonkorra sortu nahi du Bilbon, gaur egun ez baitago ezer, ez Bizkaian ez Euskal Herriko gainerako herrialdeetan. «Hemengo zaleek ez dute aukerarik nazioarteko hainbat lan ospetsu ikusteko. Noizean behin etortzen dira El lago de los cisnes, edo La bella durmiente baina beste asko ez dira sekula hemen antzeztu, edo ez behintzat aspaldidanik. Guk horiek ekarri nahi ditugu, denboraldi egonkorra eraikiz. Operraren Lagunen Bilboko Elkartea bera, orain 50 urte baino gehiago, ia hutsetik abiatu zen: lan bakarra eta funtzio bi, oker ez banago. Hara, guk azkarrago egin nahi ditugu gauzak. Ea lan bi ekar ditzakegun, eta ea hiruna egunez egin daitezkeen… Hori prestatzen gabiltza 2007rako».
Asier Zabaleta dantzariaren iritziz, «ez da ahaztu behar dantza mota asko dagoela eta denek behar dutela beren lekua». Zabaletak ere ezagutu du atzerria, baina azkenean itzuli egin da etxera. «Lana eskaini zidatelako joan nintzen; hemen ez dago ibilbide handiko konpainiarik, beraz aukera handirik ere ez. Kanpoan, gainera, niri interesatzen zaidan lengoaia aurkitu dut, eta hemen oraindik nahiko berria den antzerki-dantzaren arloan urteak daramatzatenen eskarmentua». Azkenean, ordea, herri-minak eta proiektu bat berton gauzatzeko grinak Zabaleta Euskal Herrira bultzatu zuten atzera. Ertza dantza taldea sortu zuen, eta horretan dabil gipuzkoarra buru-belarri. Ez da erraza. «Hutsetik hasi behar da, ikusleentzat ere oso ezezaguna den arlo batean». Zabaletaren ustez, ikusleen heziketa eza da, hain justu ere, zorioneko hirukiaren gabeziarik nabarmenena.
Mentxu Medelek orain dela 25 urte ireki zuen Thalia dantza eskola Donostian. Gaur egun 150 ikasle inguru dauka, eta ospe handia erdietsi du, berarenean ikasi baitute atzerrian dabiltzan euskal dantzaririk ezagunenetako batzuek.
Behin baino gehiagotan suertatzen omen zaizu ikasle on bati kanpora alde egiteko esan beharra, behar bezala hezten jarraituko badu behintzat.
Momentuz ez du ematen beste biderik dagoenik.
Euskal Herrian, Europako herrialde gehienekin konparatuz behintzat, dantza klasiko eta garaikidearenganako zaletasuna eskasa omen da. Ikasle gutxi al dabil zurea bezalako eskoletan?
Bai, baina...
Kairoko hotel batetik hitz egin du ARGIArekin ostegun goizean Pili Revilla gasteiztarrak. “Edozein momentutan atxilotu gaitzakete”, adierazi du. Solasaldiaren unean Euskal Herritik joandako bost herritar daude atxilotuta, eta nazioarteko dozenaka. Arreta Palestinako... [+]
Kanpaldiaren helburua "osasuna eta ingurumena arriskuan jartzen dituen eta etorkizuna hipotekatzen duen proiektu jasanezina" geldiaraztea da.
Ekainaren 13an hasi behar duen Gazarako Martxako partaideak atxilotzen ari da Egiptoko Polizia, tartean hainbat euskaldun. Israel Gazan egiten ari den sarraskia salatu eta korridore humanitario bat ireki dadila eskatzeko abiatu dute ekimena mundu osoko 3.000 herritarrek.
Urte hasieran gertatu zen, urtarril eta otsail artean, Donald Trumpen bigarren agintaldia hasi zenean eta DEI politiken kontrako gurutzada hasi zuenean hark. Baina ez zen izan prentsa-ohar edo iragarpenik. Erabilpen baldintzetan, norbaiten "genero identitatearen eta... [+]
Eusko Jaurlaritzak 2022an eskuratu zuen Zaballako (Araba), Basauriko (Bizkaia) eta Martuteneko (Gipuzkoa) kartzelen gaineko eskumena, eta ordutik uhalen edo eskuburdinen bidez loturik izan dituzten pertsonen inguruko datu batzuk eman ditu Maria Jesus San Jose (PSE-EE) sailburuak... [+]
Udako Euskal Unibertsitateak hogei jardunaldi eta topaketa antolatu ditu ekainaren 11tik hasita hilabete batez, hausnarketari bide emateko eta "arnasgune akademikoa" izateko helburuarekin. Inguma datu-base berrituan unibertsitate mailako jakintza alor ugaritako ia 50.000... [+]
Espainiako Lanbide Heziketaren legeak egoera larria ekarri duela iritzita, kezka nagusiekin manifestua idatzi du irakasle talde batek eta jasotako sinadurak aurkeztu dizkio Eusko Jaurlaritzako Lanbide Heziketako Sailburuordetzari. “Joan garen ikastetxe guztietan bat egin... [+]
Iragan udazkenekoa dugu liburua: Euskarazko izenak erromatar garaiko aldare eta hilarrietan (Nabarralde, 2024). Historiara jo du berriz Juan Martin Elexpuru idazle eta filologoak, eta argira ekarri euskarak epigrafian egina duen bidea, utzia duen aztarna, orain artean inork egin... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin zuten egon Debako liburutegian, eta egoera hori aldatzeko borrokan aritu da herriko ama talde bat. Udal gobernuak jarrera aldatu eta onartu du herritar guztiek, duten adina dutela, nahi dutenean egon ahal izatea liburutegian... [+]
Guillermo Garcia eta Ioseba Pagola “giza eskubideen urraketen biktima” izan zirela aitortu du gobernuak. Egiaren Garaia Da plataformak “positiboki” baloratu ditu beste bi aitortza hauek.
Jose Miguel Etxeberria Naparra-ren gorpua bilatzeko bigarren saiakera kontatzen duen dokumentala interneten ikusi daiteke asteazken honetatik aurrera. Igandean ekitaldia egingo dute, Batallon Vasco Españolek iruindarra duela 45 urte bahitu eta desagerrarazi zuela... [+]
Akusazioa onartu, eta eragindako kalteengatik, kalte ordainak ordaindu dizkio: zigorra jaitsi diote, eta, beraz, ez du kartzelara sartu beharko. Beste gizon batek aitortu du bost urtez bikotekideari sexu abusuak egin zizkiola: zigorra jaitsi diote hamahiru urtetik laura, eta... [+]