Barizela izan duten bostetik batek zoster herpesa


2006ko ekainaren 18an
Astanafarreria edo barizela izandako pertsonen %20ri gutxi gorabehera zoster herpesa agertuko zaie beren bizitzan, noiz edo behin, duela gutxi kaleratutako Praktika kliniko egokirako gidaliburuan argitaratutako datu epidemiologikoen arabera.

Zoster herpesa barizela eragiten duen birusaren berraktibazioak sortzen du, eta horrexegatik esaten zaio birus horri barizela-zosterraren birusa (BZB). Astanafarreria pasa ondoren, birusa inaktibatu egiten da, baina egoera sorrean bada ere, gorputzean geratzen da, orno-muineko atzeko sustraien eta bikote kranialen gongoiletan. Eta handik urte batzuetara, oraindik ere oso argi ez dauden eraginen ondorioz -faktore asko aipatzen dira, estresa, esaterako-, birusa berriro "esnatu" egiten da eta gongoiletik nerbioan barrena aurrera egingo du, nerbioari dagokion azal-eremura iristeko. Eta azal-eremu horretan zoster herpesa agertuko da.

Gaixotasun hori, zoster herpesa, alegia, molestoa da, mingarria, baina medikuntzaren aurrerapenei esker gaur egun baditugu gaitza kontrolatzeko eraginkortasun handiko botikak. Tratamenduarekin, prozesuaren larritasuna, hedapena eta iraupena mugatu nahi dira, gaitza barreiatzea saihesteko, eragiten duen min zorrotza gutxitzeko eta neuralgia post-herpetikoa prebenitzeko. Horixe da BZBren konplikaziorik usuena, minak irautea, nahiz eta azaleko lesio guztiak erabat sendatu. Neuralgia horrek 1-6 hilabete irauten du, baina urtetan ere luzatu diren kasuak aipatzen dira literatura medikoan.

Birusaren kontrako tratamenduak mesede egiten die zoster herpesak jotako paziente gehienei, baina ezinbestekoa da 50 urtetik gorako gaixoetan, immunodeprimituetan eta baita azaleko lesioa begitik edo belarritik hurbil kokatua dagoenean. Dena den, botika antibiralez gain, zoster herpesak analgesikoak (minaren kontra) eta anti-inflamatorioak ere (hantura gutxitzeko) behar izaten ditu, tratamendua modu egokian egiteko.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude