Agenda 22
Askok asmatu duzue joan den hilean igarkizuntzat jarri nuena. Askok eman didazue aditzera gainera, eta horixe zen, ez besterik, nire asmoa. Jendeak ez duela irakurtzen esango dugu gero! Igarkizunez ari naizela, bada kontu bat kezkatuta naukana. Hezkuntza helburuekin igarkizunei heltzean bezala jolas hutserako direnean, gehienon lana «asmatzea» izaten da. Horretara ohitu gaituzte umetatik. Eta nago, benetako lana, irudimena erabiltzen ohitzeko tresna, juxtu bestelakoa dela. Asmakizunak planteatzen ikasi behar genuke. Alde ederra dago asmatzetik asmagaia definitzen trebatzera!
Joan den hilabetean zenbat kamixeta bildu dudan zenbatzen aritu naiz. Deustuko Unibertsitateko «agoan» beltza. Oiartzungo Kilometroak-ek ateratako kolore berekoa. Portugaleteko euskara taldearen urdin iluna, zubia bularretik bularrera. Bertsolari Txapeketako ez-dakit-ziur-zer-kolorekoa, paparrean bola duela. Segalarien zuria, besteak baino klasikoagotxoa... Tolosako Naturgintza fundazioaren grixa... Bost astean sei elastiko. Armairuko baldak gainezka. Egunen batean historialariek aterako duten ondorioa da alkondara euskal kulturak hil zuela.
Gauza gehiago ere aldatu da gure jiran. Autografoak sinatzearena lehendik zetorren, orain uholde berrituak harrapatu gaitu baina. Berria, argazkiena da. Lehen oso jende gutxik izaten zuen kamera bat eskueran. Orain, sakeleko telefonoak direla eta, edozein tokitan eskatuko dizuete argazki baterako geldiune bat egingo duzuen. Berdin dio jendez lepo dagoen dantzaleku batean zabiltzan lagunekin edo elizako zimitarioan harrapatzen zaituzten hileta-elizkizunetik kanporakoan. Teknologia berriek giza-harremanak aldarazten dituzte ohartzen ez garela. Menpekotasunak ez du mugarik.
Tamalez, txarrera aldatu dira kontuak arlo horretan. Autorik ez zenean, edo bertsolariak gidatze baimenik edo autorik ez zuenean, bila etortzen omen zitzaizkion etxera batzuetan antolatzaileak. Ezagutu izan dugu Manuel Lasarteri txofer-lana egiten zion gizasemea Orion. Alkoholemia-kontrolak direla eta jendea kaka dariola dabilen sasoiotan, parrandero koadrilako batek barau egiten omen duenean, bertsolariok lehengoan gabiltza. Askok aipatu izan digu zenbateko zortea izan dugun errepidean orain artean. Gu «hitztripuak» gehiago kezkatu izan gaitu istripu soilak baino. Nahiago izan dugu karrozerian kaxkateko bat oholtzan potoa baino. Orain, LANKUk, bertso-zerbitzu enpresak, aseguru berezi bat egin digu bertsolarioi, joan-etorrirako. Garai berrien zantzuak. Oporretarako eskaintza berezituen sasoia iritsiko zaigu guri ere; aitatasun eta amatasun baimenak; kreditu bereziak etxe-bizitza erosteko... Txofer bat nahiago nik ordea. Askatasuna horrek ematen du.
Mundutxoak; ez itxiak baina bai txikiak; bereziak eta berezituak. Halakoak dira gure mikroklimak ere. Maiatzean bi bertatik bertara ezagutzeko aukera izan dut. Segariena izan zen bata. Tolosan bildu ziren ehundik gora segari, gehienak euskaldunak eta kataluniar batzuk ere bai tartean. Askotarikoak ziren: onenak izandakoak, oraingo puntakoenak, aspaldian segarik ukitu ez zutenak... Jokoa txantxetan eta jolasa serio hartzen badakigula erakutsi zuten. Eta bazkalondoan, sariak jasotzeko orduan, zinez euskaraz bizi denak baduela diskurtsoak egiteko egokitasun gutxienekorik. EGA azterketako ahozko froga burutu berri dutenek asko irabaziko lukete mihia arraiztu egin daitekeela ikasiko balute. Beste maila batean leudeke hartara, eta akaso, Hezkuntza Sailak ere onartu egingo lieke aurrerakada. Bolarien mundutxoa ere ezagutu dut. Zornotzan elkartu ziren hauek. Ez nintzen jabetzen bola-jokoaz hainbeste goza zitekeenik, harik eta eguna bolariekin eman nuen arte. Bertsolari izatearen alderdi ona: asko dabilenak asko ikas dezake.
Dozena bat urtetik gora daramat gaztetxoei txapelketarako gaiak jartzen. Barre-murritxa egiten nuen nire golkorako gai-jartzaileei entzuten nielarik zeinen gogorra zen euren lana eta zein agorturik sentitzen ziren bolada luze samarrean gaiak asmatzen aritu ondoren. Neu hasi naiz jasaten lehen barregarritzat jotzen nuen zama beretsua. Are okerrago: mundua doan abiadan joanda, jakizu ba zein diren oraingo nerabeen intereseko gaiak! Ikasgelan kokatzen baditut eta kopiatze lanetan jarri »hori ez baita modatik pasatzen- "txuleta"k ez die deus esango, orain nor denak MP3a erabiliz kopiatzen baitu. Surfaz edozein gaztetxo zegamarrek adineko zarauztar batek baino gehiago jakin dezake. Lau oinak; "lana", "plana", "afana", "zuregana" ohikoak ahaztu eta "bulliña", "pierziña", "mitiña" eta "zeziña" jarriz gero, azken oinak zer esan nahi duen galdetuko didate arrazoi osoz. Ez da lan samurra. Eta esker gaiztokoa da oso. Nortasun agiriak baino nabarmenago salatzen du zahartzen ari garela.
Ez naiz bereziki tenis-zalea. Baina Parisko torneo entzutetsua nire bizitzaren zati garrantzitsua izan da betidanik. Tenis ordu asko eta asko ikusia naiz, ez gogoz kontra, baina bai gogo handirik gabe. Azterketa garaian izaten da beti Roland Garros. Liburuekin gelan sartu baino hobea edozer zenez, txekiar txar baten eta korear erdipurdiko baten arteko bost seteko partida hasi eta bukatu ikusteko gauza nintzen. Irudimenak ihes egiten zuen horrelakoetan adreilu xehetuko pistatik eta pentsatzen nuen, azterketak amaitzearekin nik nahi nuena egingo nuela. Nik nahi nuena baino ez. Roland Garros iritsi da eta ni ez naiz nonbait heldu. Oraindik amesten dut bolada ito hau gainditzean nik nahi dudana egingo dudala. Nik nahi dudana besterik ez. Handitan zer izan nahi dudan pentsatzen hasteko ordua dut.
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]
Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko".
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]