Makina bat kontu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Yantze ibaiak poluzio kezkagarria du

Txinako ibairik luzeena da Yantze eta Xinhua informazio-agentzia ofizialaren arabera, bertako urak potentzialki oso kantzerigenoak omen dira. Ibaia mendebaldean, Qinghai probintzian, Tibeten ondoan jaiotzen da eta 6.300 kilometro egiten ditu Shangain itsasoratu aurretik. Bere ibilbidean 180 hiri zeharkatzen ditu eta Txinako ur erabilien %40 jasotzen du, hauetatik %80 tratatu gabeak.

Ibaiaren ekosistema kinka larrian dagoela iragarri berri dute adituek eta garai bateko espezieen erdia jada desagertu dela adierazi dute. Shangaiko uren horniketa bide bakarra dira Yantzeko urak eta dudarik ez dago oso arriskutsuak izan daitezkeela Shangaiko biztanleentzat.

Yantze mundu mailako hirugarren ibairik luzeena da eta zoritxarrez ez da Txinan poluzio arazoa duen ibai bakarra. Joan den urteko azaroan Txinako iparmendebaldean dagoen Harbin hiriko lantegi batean gertatutako leherketaren eraginez bentzenoa isuri zen Songhua ibaiko 80 kilometrotan eta ondorioz, hiria hainbat egunetan ur edangarririk gabe geratu zen. Orain bi aste autoritate txinatarrek Guangdong probintzian uraren poluzioaren aurka hartutako neurriek huts egin zutela adierazi zuten.

Une honetan Txinako 300 milioi biztanle baino gehiago ur edangarririk gabe dago eta basamortuak urtez urte lur gehiago hartzen du; une honetan lurren %27tik gora hartu du jada eta arazo horri aurre egiteko hegoaldetik iparralde lehorrera ura ponpatzeko proiektuak aztertzen ari da gobernu txinatarra, baina ponpatu beharreko ura kantzerigenoa denez...


Sateliteetako irudiak giza eskubideen irudi

Sateliteek oso eginkizun desberdinak izaten dituzte. Gehienetan zientzia helburuak dira lortu nahi izaten direnak, baina kasu gutxi batzuetan ustekabeko helburuak ere lortzen dira. Lerro hauetan azalduko dugun kasuak giza eskubideekin zerikusia du. Hain zuzen ere, Zimbawen joan den urteko ekainean gertatutako giza desplazamendu ilegal bat baieztatzeko balio izan dute. Nola jakin da desplazamendu ilegalen berri? Bada bi argazki alderatuz. Satelite batek 2002. urtean Zimbawen dagoen Porta Farm-en argazki bat atera zuen eta bertan etxe pilo bat ikusi zitezkeen. Aldiz, 2006ko martxoan satelite berak leku berari atera zion argazkian ikus daiteke etxeak suntsituta daudela eta landaredia lekuaren jaun eta jabe egin dela.

Hau adibide bat baino ez da eta hainbat erakunde zientifikok, sozialek eta GKEk elkarrekin proiektu bat abian jarri dute mundu mailan eskubideak urratzen diren hainbat leku satelite bidez kontrolatu ahal izateko.


Azkenak
Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Fusilatutako bi pertsonaren gorpuzkiak atera dituzte Muniainen

Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]


2025-08-04 | Gedar
“Sinpatiaren Festak” Lizarran: erasoak Bajadika alternatiboari

Ukabilkadak, bultzadak, blokeoa, izotz jaurtiketak eta abar jasan behar izan dituzte Bajadika aldarrikatzailea egin duten pertsonek.


HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


Auzo ibilbideak (V)
Baiona Ttipia: babes eta arnasgune

Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]


Auzo ibilbideak (IV)
Adurtza: adreiluzko itsasoa

Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]


Auzo ibilbideak (III)
Txantrea: konfliktiboa, eta zer!

Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]


Auzo ibilbideak (II)
Egia: aldapa alai bat

Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene...  70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]


Eguneraketa berriak daude