Nuria Lopez de Gereñu: «AHTrekin Europako garraio eredura hurbilduko gara»


2006ko maiatzaren 21an
Eibar hizpide abiatu dugu solasaldia: «Eibarren jaioa naiz, enpresen sorleku eraginkorrean, eta txikitatik ezagutu dut gizartearekiko konpromisoa. Politika ere gaztetatik ezagutu dut, ezagutzen nautenak ez dira harritzen politikan ari naizela ikustean, politikaren grina txikitatik daramat nirekin». Eusko Jaurlaritzako sailburua izaki, boterearen erakargarritasuna edo erotika aipatu diogu segidan: «Erotika pertsonek sortzen dute, ez botereak edo politikak». Zazpi gizonek eta bost emakumek osatuta dago Jaurlaritza. Politikako goi-karguetan emakumeen leku gero eta nabariagoa azpimarratu diogu: «Ordezkaritzari dagokionean aldatzen ari da, emakume gehiago ikusten da erantzukizuneko karguetan, baina oraindik asko falta da normaltasunera iristeko. Lan ordutegia begiratu besterik ez dago, gizonen neurrira egina dago». Edonola ere, Euskal Ya proiektuaren protokolo eta sinadura ekitaldiak -Espainiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren artekoa- utzi zuen argazki esanguratsua gogoratu digu: «Bost pertsona ginen eta haietako lau emakumeak. Eta sinadura ez da, esaterako, kultur ekimen bati buruzkoa izan. Ogasun, Garraio eta Sustapen Ministerioetako ordezkariak ginen sinatzaileak. Berdintasunaren legea ez da bete kasu honetan, emakumeok gehiago izan gara», diosku irribarretsu.

Gobernu karguetan emakume gehiago izatean aldatuko al da politika?
Hasteko gizonak eta emakumeak diferenteak gara, lan egiteko modu ezberdina dugu, beraz, esperantza horrekin ere ari gara. Hala ere, emakumearen erronkak gizonak ez imitatzea izan behar luke, hau da, ez gaitezen gizonez mozorrotutako emakumeak izan, eta hori gizonez inguratua egonda, ez da erraza.

Landa ingurunearen garapen diputatua izan zinen Gipuzkoako Foru Aldundian, eta orain Garraio sailburua Eusko Jaurlaritzan. Printzipioz, interes ezberdinak kudeatu behar dituzula ematen du.
Ez dira inondik inora kudeaketa kontrajarriak. Landa ingurunean egin behar nuen lana gure ongizatea, zerbitzuak eta hornikuntzak areagotzea izan zen. Nire helburua bertako baldintzak hobetzea izan zen eta Garraio Sailean ere esparru horiek hobetzeko lan egiten dut. Funtsean, herriaren eta gizartearen aldeko ekimenak dira, osagarriak.

"Diputazioak eskuindarragoak dira Jaurlaritza baino", esan digu EBko Gipuzkoako Patxi Coira biltzarkideak orriotan.
Hori Ezker Batuaren aldeko propaganda egitea da, EAEko Gobernuan daudelako eta ez Diputaziokoan. Baina dena esan behar da, ezta? Diputazioko aurrekontuak Ezker Batuarekin hitz egin ondoren onartu ziren, eta EBren aldeko botoa jaso ez arren, euren abstentzioarekin onartu ziren. Horrek zerbait esan nahiko du, ezta?

EAEko azpiegiturak -errepideak, trenbideak, itsas portuak...- hizpide. Eraikuntza hauek eredu politiko neoliberalari erantzuten diotela esaten da...
Nork esaten du?

... egungo ekonomiaren ereduak baldintzatuta daudela esan nahi dut, eta eredu nagusia neoliberala dela.
Herri guztien helburua bere ongizatea ziurtatzea eta bermatzea da. Garatzen diren azpiegiturak ongizate hori mantentzearen aldekoak dira. Ingurumenaren iraunkortasuna hiru arlotatik begiratu beharra dago horregatik: ingurumenaren ikuspegitik, giza politikaren ikuspegitik eta ekonomia politikoaren ikuspegitik. Iraunkortasunak hiru alderdi horiek ikusi eta zaindu behar ditu, bestela, adibidez, Euskadin -EAEn garbi adierazteko- ez genuke daukagun ongizate maila izango. Esan nahi dut, Euskal Herrian garatzen diren politikak Europako politikaren norabidean garatzen dira eta, oro har, politika horiek aipatutako hiru ikuspegietatik egiten dira.

Eredu ekonomiko neoliberalak ongizatearen gizarte eredua bermatzen duelakoan zaude, nolabait.
Hori politika sozialaren eztabaida da. Lana eta aberastasuna nola banatu eztabaidatu behar da, jakina, guztiz ados nago. Baina aberastasuna banatu ahal izateko, sortu egin behar da. Hemen bizi garenok, badakigu ondo bizi garela, baita ongizate horretan bizitzen jarraitzeko erantzukizunez jokatu behar dugula ere. Eredu edo kontzepzio egokiena zein den? Neo-liberala den edo ez... Nire ustez, ditugun zerbitzuak izaten jarraitu nahi badugu aktibitate ekonomiko sendoa behar dugu, zerga bilketa eta oreka mantendu behar ditugu, eta hori gauzatzeko aipatutako hiru arloak landu beharra dago.

Azpiegituretan AHTren proiektua da aipatuena, erraldoia dela diote sektore batzuek...
Proiektu handia. Ez ditut onartzen erraldoiak dituen konnotazioak.

Ondo da. Nola uztartu daiteke Europako garraio sistema Arku Atlantiarretik eta Eurohiritik pasatzerakoan?
Hasteko, herriaren garapena ziurtatu nahi badugu, bere azpiegituren egituratzeari erantzun behar diogu, herria bertebratu behar dugu, alegia. Euskal Y edo AHT herri hau antolatzera eta garatzera dator, eta proiektua ez dator Europatik, proiektua Europarekin batera garatu behar dugu. Europako garraio sistema jasangarriarekin bat egiteko proiektua da euskal Y, lehenago aipatutako irizpide horien barruan garatua izango dena. Azpiegitura honen alde eginez garraio jasangarriaren alde ari gara. Ezin duguna da, batzuetan Europari begira egon, eta bestetan ez. Azpiegitura honek Europaren babes osoa dauka, eta Europako garraio eredua Euskal Herrikoa baino jasangarriagoa da.

Adibidez?
EAEn merkantzien garraioa %80a errepidetatik doa eta Europan %44a. Europan merkantzien garraioa trenaren edota itsas garraioaren bidez ziurtatuta daukate. Alemanian, ibaietako garraioa erabiltzen da, guk ez dugu aukera gehiegirik ibaitik garraiatzeko, eta beste aukerak garatu behar ditugu. AHTren bidez Europan erabiltzen ari den eredura gehiago hurbilduko gara.

Trenbidearen 194 kilometrotik 99 tuneletik doaz, 17 km bide-zubi dira. Proiektuaren aurkako taldeek txikizioa aipatzen dute, inpaktua izugarria izango dela...
Nik ez dut inoiz esan azpiegitura honek ingurumenean inpaktua izango ez duenik. Gizakiak edozein azpiegitura eraikitzean eragiten du, denak dauka eragina. Zer egin behar da, ordea, orain arte egon garen bezala egotea eta soluziorik gabe jarraitzea. Garraio sarean dauzkagun arazoekin segituko genuke: gure erkidegoa paseko lurraldea da, Arku Atlantiarrean oso garrantzitsua, errepideak gainezka ditugu eta trafikoa handituz doa. Horrek gero eta denbora gehiago galtzea, siniestralitatea eta kutsadura dakartza. Egoera honi erantzuteko euskal Y behar-beharrezkoa da.

3.300 milioi euroko aurrekontua duena, eta 6.000 milioi eurora irits daitekeena.
Ezin dena da azpiegitura eraginkorra garatu nahi izatea, ingurumenean inpaktu ahalik eta txikiena izatea eta merkea izatea. Noski, azpiegitura garestia da. Eragingarria izan dadin diseinatuta dago, herri honen bertebrazioa gauzatzeko eta Europako trenbide zabalari lotzeko eta adaptatzeko. Ingurumena zaintzea garestia da, Gipuzkoan trenbidearen %66 lurpetik joango da. Zer nahi dugu ingurumena zaindu edo txikitu? Beraz, ez dugu batzuek dioten txikizioa egingo.

300 kilometro orduko joan daiteke. Hemen, orografia dela eta, abiadura hori ezinezkoa da. Merkantzia garraiatzeko edo bidaiariak eramateko izango da AHT?
Proiektua gizarte osoarentzat da. Guretzat egokiena litzateke bi sare egitea: merkantzia garraiatzeko eta bidaiariak eramateko. Baina, noski hori ere ez da nahi. Proiektua optimizatu nahi dugu, Y grekoa da gure beharretara hobekien egokitzen dena, daukagun orografia daukagu eta horregatik gure konpromisoa AHT 220an joatea da. Abiadura ezberdinak hartuko ditu, merkantziak edo bidaiariak doazen arabera, horregatik mistoa da. Europako abiadura handiko sarera egokituko da, baita gure orografiara ere.

Pasaiako Superportu delakoa hizpide jarraian.
Pasaiako portua esan nahi duzu.

Kanpo aldeko portua, nahi baduzu.
Hori zehaztu nahi nizun. Portua beharrezkoa da...

... nolakoa? Pasaia ingurua ikusita, zergatik ez da lehenago antolatu?
Pasaiako itsas portua itota dago: inguruan etxeak direlako, jende asko bizi delako... Nola nahi duzu egoerari eustea eta ezer egitea, hazteko aukerarik ez badauka? Inguru zaila dauka batetik, eta bestetik, bokalearen arazoa du: sakonera eta zabalerarengatik ez dago itsasontzien maniobra egiterik. Ez da zuzena batzuek esatea ez dela ezer egin, portu honi aukera eman ziezaiokeen hazkuntzaren aurka ibili eta gero.

Zer abantailak ekar ditzake portuak?
Itsas portuak ez dira Eusko Jaurlaritzaren eskumena, baina portu horren alde ere egingo dugu. Estatua ez bada prest, Euskal Yren kasuan bezala, saiatuko gara moduak bilatzen. Berez, portua enpresa handia da, beste enpresa askoren lanak ondoan dituela. Pasaiako kanpo aldeko portua ez da XX. mendekoa izango, etorkizuneko portua izango da.

Beste portu handi bat Baionako eta Bilbokoaren artean.
Oso portu ezberdinak izango dira. Trafiko ezberdinen garraioak kudeatzeko portuak dira hirurak. Garapen jasangarria helburua izanda, guk hiru garraio sistema nahi dugu bultzatu: trenbide sarea eta itsas garraioa -ahalik eta merkantzia gehien garraiatzeko- eta errepide sarea. Garraioa errepidetik atera nahi dugu CO2aren arazoa saihesteko eta errepideetako ibilgailuen zirkulazioa arintzeko.

Portura iristeko bi tunel egingo omen dira. Inpaktua ez da txikia izango.
Beste lekuetan bezala. Europako iparraldean egiten diren portuak nola egiten diren begiratzea besterik ez dago. Herbeheretan adibidez, itsasoari irabazitako lekuetan eginak daude portuak, ingurumena errespetatuz eta oreka mantenduz.

AHT itsas portuekin eta hiriburuekin lotzea da beste zereginetako bat. Iruñearekiko lotura barne?
Gure asmoa, hasteko, EAEko hiru hiriburuak Espainiarekin eta Europarekin lotzea da, halaber, azpiegituren sare sendoa eraiki nahi dugu portuetaraino. Trena da bultzatu beharreko garraio sistema eta Nafarroako Gobernua horretaz jabetu da. Iruñetik ere trenbide bat lotu nahi da Euskal Y grekoari, Altsasun lotuko litzateke Yarekin. Horren alde ere lanean ari gara. Finean, AHTk ez du esparru babesturik ukituko, Aralar edota Urbasako parke naturalak errespetatuko dira. Parametro horiekin sare egokia izango genuke.

Aireportuak azkenik. Hondarribikoa luzatuko al da?
Interes orokorreko aireportuak Sustapen Ministerioari adskribatua den AENAk (Espainiako Aireportuak eta Airetiko Nabigazioaren Erakunde Publikoa) gestionatuak dira. Hondarribikoa horrelakoa da. Gu egungo eredu zentralistaren aurka gaude eta berau aldatzea eskatu dugu behin eta berriz. Estatuko erkide autonomikoetako erakundeek ez dute berauen kudeaketan aritzeko aukerarik, eta ekimen pribatuari ez zaio aukerarik eman. Beraz, gure herriko azpiegitura hauetan parte-hartze handiagoa eskatzen dugu.
Galderari dagokionez: Hondarribiko aireportuaren luzera eragozpen edo muga inportantea bada ere, badagobeste bat eta ez da ia aipatzen: Estatu biek 1994an sinatu zuten hitzarmen batek bertako hegalaldi kopurua mugatzen du, eta ez besteak baino txikiagoa delako. Hitzarmen hori aldatu beharko litzateke.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude