Ohiko trenaren fabore
Leihoan egokitu naiz: oi, lur, oi lur! Ez da Lizardik behiala ikusitako nekazari gizandi idurikorik ageri, berotegi barruan sumatzen da gizon edo emakumeren bat berogailu sistema abian jartzen, hortxe nonbait, udazkena aurreratua dugu eta. Artasororen bat han-hemenka, gehienbat belardiak eta berotegiak. Saihesbide eta ingurabideetako zutabetzarrak, argindar-zutoinak eta guneak, errepideak, ibai-ertzeko belardiak eta berotegiak. Aurreko jarlekuan aurpegi ederreko emakume gaztea daukat, ilea atzera bildua, belarritako txuri biribilekikoa, ondo jantzia, oinetako desberdinak beti, ez dugu inoiz hitz egin, baina jada ezagunak gara, geltoki berean jaisten garenez: nora joaten ote da?
Hara, sartu dira bi emakume prepertziodunak, baserritarrak hortxe-hortxe, oraindik sasoiko baina adinean aurrera: «Hoy bien que le dan a la cale -aizan, gaur hotz zegon benetan-, -bai, elurra a la vista!, orain baserri askotan morroitarako kanpotarrak hartzen ditinate eta lehengoan kontatu zidatenez: alde egin din morroiak harako baserritik eta hurrengo egunean dirua falta: lanean ari zen bitartean ondo, baina ez zinan asko izango, eta alde egin aurretik eskupekoa eraman hark! Kontuz ibili beharra zegon!». How are you beltz batek beste bati, gero beren hizkuntzan hasi dira. Bagoian badira bizpahiru beltz eta beste bizpahiru magrebtar arabieraren dialektoren batean mintzo edo berberez, ez jakin!
Oi, etxe-sail, oi etxe-sail! Gaztelaniaz hiru emakume: «Etxe batek 50 milioi, beste batek 60, nora iritsi behar dugu? Nola ematen dio jendeak buelta hainbeste diruri? Honek ezin du hola segitu! - Batere etxerik ez dutenek ez, baina baten jabe direnek hura saldu eta beste bati helduta aurrera egiten dute, errua geurea da». Beno, jardun hau oso entzuna dut, Berriari begiratu bat emango diot. «- Inork ez zinan espero horiek banatzea: zenbat denbora da ba etxea erosi zutela! Hor niretzat bazegon ezkontzen ez den zerbait: itxuraz pozik ezkondu eta handik hilabete gutxira bereizi: hipokrisia. Emakumea Hendaiara zihoan bizitzera, eta gizona hemen geratzen dun».
Leihora begiratu eta alde batera txalet modukoak, aurrerago etxadi duinak, aurrerago ez hain duinak, solairu gehiegitakoak, merke-itxurakoak, lantegiak, langile-auzoak... ez daukat burua errepidean joan beharrik, auto-ilarak bost axola, euria edo elurra edo izotza egin, batere ardurarik ez; autoa martxan jarriko den kezkatu beharrik ere ez. Gasolina gora eta gora doan honetan patrikarako zein ona den, berotegi-efektua sortzen ez dut laguntzen, errepide berriak egiteak berekin ohi duen natur txikiziorik ere ez, ederra bezain ttipia dugun lurraldean... zerbait eroriko balitzaio emakume aurpegieder honi hizpidea sortzeko -arrazoi duzue, oso aitzakia merkea!-.
Epaitegiko langileak sartu dira. Opor-zubia dute hizpide: halakori ordutegia aldatu diote behin-behinekoa baita, beste halakori ere bai, baina oraingoan ondo egokitu zaio; kontratu-motak eta batez ere opor egunak, opor-zubiak dituzte hizketagai. Behin-behineko edo behin betiko funtzionarioak beti funtzionario esatekotan nengoela, eskularruak erori zaizkio emakume aurpegiederri...
Bai ederra trenean bidaiatzea autoarekin ernegatuta ibili barik, nik: bai ederrak auto azkarrak, auto-lasterketa zirraragarriak berak, tren aspergarri hauen ondoan. Harkaitz Canoren azken ipuin liburua, Neguko zirkua deritzana, bai egokia trenean irakurtzeko: joan-etorri bakoitzean ipuin bat irakurtzeko astia, eta asko gustatukoak birritan bi bidaiatan. - Nik ere irakurtzea gustuko dut, trenean ez, baina!, jarraitu irakurtzen, gusto baduzu!
Zenbatez petrolio, errepide eta auto gutxiago beharko genukeen ohiko trenetan ibilita! Gehiago berriz, astia irakurtzeko edo bidaiakideekin solasteko, entzuteko, ederresteko; leihotik etxe, belardi eta bestelako, urte-sasoien koloreen ñabardurak begi-aukeran ditugula.
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]