Makina bat kontu


Otien ihesa

Zerk eragite die oti mormoiei leku batetik bestera ihes egitea milioika aleko multzotan? Maiz samar gertatzen da hau Afrikan eta mendebaldeko AEBetan. Sydneyko Unibertsitateko Stephen Simpson-ek ikerketa hasi zuenean ia seguru zegoen gosea izango zela migrazio erraldoi horien bultzatzaile nagusia eta neurri batean hori baieztatu da ikerketa amaitu ondoren; baina ezusteko faktore bat ere azaldu da, hots, kanibalismoa.

Migrazioetan hildako gorpuzkinak aztertu ondoren, oti mormoiek proteinetan eta gatzean aberatsa diren dietak hobesten dituztela ikusi da. Hori dela eta zerealak, loreak eta ugaztunen hainbat hondakinekin batera, beren espezie bereko hondakinak azaldu dira eta hau izan da kasu askotan proteinak lortzeko erabili duten bide nagusia.

Kanibalismoa gertatzen da oti mormoien artean eta horrek kideen artean beldurra eragiten duenez, eroen gisa mugitzen dira inork harrapatu ez ditzan.


Galaxia espiral baten argazkia

Hubble teleskopioak 10 urtean ateratako argazkiei esker Messier 101 izeneko galaxia espiralaren argazkia ateratzerik izan da. Hartz Txikiaren konstelazioan dago eta 170.000 argi-urteko zabalera du. Lurretik 25 milioi argi-urtera dago eta bilioi bat izar dituela kalkulatzen da, horietatik 100 mila milioi gure eguzkiaren neurrikoak.

Argazkia osatzeko Hubblek 1994, 1999, 2002 eta 2003 urteetan ateratako 51 argazki erabili ziren eta gainera Lurretik ateratako beste hainbeste argazki.


Espezieen galera polinizazioaren oztopo

Calgaryko Unibertsitateko Jana Vamosi eta Kaliforniako Unibertsitateko Susan Mazer biologoek argitara emandako artikuluaren arabera, espezie ugari dituzten ekosistemak oso sentikorrak dira txori, erle edo beste polinizatzaileen populazioaren aldaketarekiko. Europan, Ipar Amerikan edo Australian dagoen biodibertsitatea Asian edo Hego Amerikan dagoena baino txikiagoa da eta hemen polinizatzaileen populazioaren aldaketak ez du hainbeste eraginik loreetan.

Antza denez, espezie ugari dauden ekosistemetan landareei eboluzio azkarra exijitzen zaie zeren eta espezien arteko konpetentziak polinizazio-sistemak aldatzea ekartzen baitu eta hainbat landarek ezin du hain eboluzio edo egokitzapen azkarra izan.

Ikerketaren jatorria ekosistema aberatsetan azken urteotan gertatutako polinizazio-maila txikia izan da eta oraindik zaila da emaitza ziurrik ematea; dena den, espezieen arteko orekak zerikusia duela dirudi.


Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude