Gurasoak bertso kantari eta ipuin kontalari

2004ko azaroan sortu zen Dindaia Fundazioa. Nafarroan, eskola publikoetan ikasten ari diren D ereduko neska-mutikoak ditu jomuga, baita gurasoak ere. D ereduan ikasi arren, euskara hutsean alegia, Nafarroako hainbat zonaldetan (gehienbat zonalde mixtoan eta ez euskaldunean) ikasleek nahikoa lan badute euskararekin. Euskara formala ikasten dute eskolan, baina gero komeriak dituzte alor informalean euskaraz aritzeko. Ikasgelatik kanpo jolasteko, haserretzeko, barre egiteko euskara erregistroak falta dituzte. Dindaia Fundazioa haur-gazteen aisialdian euskara bultzatzeko bideak jartzeko sortu zen. Iruñean, Erroibarko Aurizberrin eta Uharte Arakilen ari diren zortzi bat langilek eta hainbat ordutarako kontratatutako 65 bat begiralek osatzen dute Fundazioa.

Adinen araberako eta hainbat motatako ekimenak dituzte. Esate baterako, haur eskolak eta bi urte arteko haurrentzako ludotekak. Kontuan izan behar da 0-3 urteko tarte hori ez duela Hezkuntza Sailak beregan hartu, Ongizate Sailak baizik, eta beraz, hezkuntza sisteman ez du tokirik. Adin horretan haurtzaindegietan eta ludoteketan biltzen diren haur askok eta askok Nafarroako herri askotan gaztelaniaz baino ez dute zerbitzurik. Ordu dezentetan beraz, gaztelaniaz hezten dituzte eta lau urterekin, eskolan hasteko ordua iristen zaienean, sortzen dira arazoak. Dindaia Fundazioko kide den Rikardo Ederrak adierazi digunez, «batetik, bizitzako lehen urteetan gaztelaniaz ohitu eta lau urterekin hizkuntza berrira murgiltzea zaila da eta bestetik, gurasoek bat-bateko apustua egin behar dute haur horrekin». Dindaia Fundazioak beraz, haur eskolak eta ludotekak eskaintzen ditu euskaraz.

Aixe-aisialdia izeneko programa Dindaia bera sortu aurrekoa da, 2002koa. Eskolaz kanpoko ekintzak antolatzen dituzte Aixeren bidez. D ereduko Nafarroako eskolekin harremanetan jarri eta eguerdi zein arratsalderako ekintzak antolatuta dituzte. 65 inguru begirale dituzte ekintzetarako eta 19 ikastetxetan ari dira lanean. Hamaika ekintza dituzte aukeran: ipuinak, jolasak, pilota, futbola, eskulanak, birziklaia, euskal dantzak, zokobetailu (magia, mahai jolasak, esperimentuak)... helburua, aisialdian ere euskaraz aritzea. Horretarako begiraleen lana da oso garrantzitsua. Nafarroa osoko gaztetxoek ematen dute izena begirale izateko; batzuk begirale tituludunak dira eta beste batzuk, besterik gabe, haurrekin lan egiteko gogoz diren euskaldunak. Dindaia Fundazioko kideek esan digutenez, euskaldun zaharrak lehenesten dituzte, haiek alor informalean euskaraz aritzeko erregistro gehiago dutelako, baina hainbat zonaldetan euskaldun zahar gazteak aurkitzea ez da batere erraza. Dena den, begirale horiek formatzeko ikastaroak ere antolatzen dituzte, azken finean, beraiek ari baitira haur-gazteekin zuzeneko lanean. Ohikoena da Dindaia Fundazioak bere zerbitzuak eskaintzea eskolei, baina gurasoek beraiek ere eskatzen dituzte. A ereduko gurasoek ere eskatu izan die horrelakorik, baina oraingoz ez dute eskari horri erantzuterik izan. Rikardo Ederrak esan digunez, «agian, euskararekiko motibazioa lantzeko horrelako ekintzak abian jarri behar genituzke A eredukoekin».

Aixe programa urritik maiatzera artean izaten da abian, eskola garaiarekin batera. Opor garairako alternatibak badituzte: udalekuak, Gabonetarako eta aste zurirako irteerak, kanpaldiak... Aixe programak bestalde, badu beste adar bat: Aixe Udala. Dindaia Fundazioak berak eskaintzen dizkie Nafarroako udalei hainbat zerbitzu, hala nola, larunbatetarako ludotekak, herri tailerrak... Batzuetan udalak dira eskaria egiten dutenak. Esate baterako, herriko igerilekuan euskaraz ekintzak antolatzeko eskatu izan die Dindaiakoei. Iazko ekainean, Iruñeko Udalak berak eskatuta, gotorlekuan, egun osoko ekitaldia antolatu zuten «Bazen behin Iruñea» izenekoa.

Euskal mitoak ipuin eta komikietan

Xamarikoren ipuin zorroa, Mattinen ipuin bidaia eta abestiz osatutako CDa. Horixe da Dindaia Fundazioko kideek argitaratu berri duten material didaktikoa. Dena den, ez dute ezerezetik egin hori guztia, lehen ere 0-3 urte arteko haurrentzat materiala prestatu baitzuten. Material berria ez da bereziki haurrentzat, guraso, irakasle edo interesa duen edozein heldurentzat baizik.

Xamarikoren ipuin zorroan gauza asko sartzen dira. Helduek Euskal Herriko mitologia ezagutzeko aukera izan dezaten, pertsonaia mitologikoen deskribapena dator euskaraz, gaztelaniaz eta frantsesez. Deskribapenaz gain, ipuina bera irakur daiteke osorik euskaraz eta laburpenak ditu beste bi hizkuntzetan. Jakinik guraso askok euskararik ez dakiela edo gutxi dakiela, hiru hizkuntzak erabili dira. Musikari tartea eman nahian, hainbat bertsolarik ipuinak bertso sorta bihurtu dituzte eta musikariek doinua jarri diete. CDan jasota daude bertso horiek eta baita beste hainbat kanta herrikoi ere. Mitologiako pertsonaiei lotutako ipuinez eta bertsoez gain, besteren artean, haurrei ipuinak kontatzeko zenbait teknika azaltzen dira liburuxkan.

Xamarikoren ipuin zorroako materiala baliatuz, Mattinen ipuin bidaia izeneko komikia osatu du Dindaia Fundazioak.

Ipuin sorta, komikia eta CDa egiteko hainbat diru-laguntza jaso du Dindaiak. Vianako Printzea Erakundeak 2.800 euroko diru-laguntza eman du eta Eusko Jaurlaritzak 6.000 eurokoa. Nafarroako Hizkuntza Politikak 500 ale erosi ditu eta ikastetxeetan banatuko ditu. Dindaia Fundazioak dendetan ere jarri ditu salgai. Nafarroako euskara teknikarien sarearekin ordea, asmo berezia du. Sareak 700 ale erosi ditu eta helburua da euskara teknikarien laguntzarekin herriz herri unitate didaktikoa azaltzeko ikastaroak egitea. 10 orduko ikastaroak egingo dituzte eta emaileak Fermintxo Gartxitorena, Amaia Teiletxea eta Oskar Estanga izango dira. Heldu euskaldun zein erdaldunek eman dezakete izena ikastaroetan eta helburua euskal kultura gehiago ezagutu eta ikasitakoa haurrei, batez ere ahoz, transmititzea da. Ipuinak, bertsoak, musika, dantza, jolasak... erabiliko dituzte horretarako.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude