Makina bat kontu


Balea adarbakarraren misterioa argitua

Balea adarbakarraren edo narbalaren adarraren zergatia argitu du Harvard-eko Hortz Medikuntza Eskolan biomaterialen ikerlari den Martin Nweeia-k.

Narbalak bi metro eta erdiko adarra du. Adar hau goiko matraila hezurretik ateratzen den betagina da; zulagailuen barauts gisa hazten da eta ar gehienek eta zenbait emek dute.

Narbalak lau metro eta erdiko luzera du eta tona bateko pisua eta adarra akats genetikoaren ondorio dela pentsatu izan da.

Nweeia ikerlariak aurkitu du, narbalaren hortzak sentsore hidrodinamikoaren ahalmena duela. Betaginaren erdiko nerbiotik gainazalera hamar milioi nerbio-konexio doaz, eta zurrun eta gogor itxura badu ere, oso mintz sentikorra da: uraren tenperatura, presio, gatz maila eta partikula jangarrien kopurua detektatzeko gai da.

Adarraren konposizioa eta erabilgarritasuna aurkitu ondoren, ikerlariek ezin izan dute beste galdera honen erantzunik aurkitu: zergatik itxura berezi hori?

Berehala ikusi dira aurkikuntzak dituen aplikazio praktikoak. Kontuan hartuz betagina 30 zentimetro higi daitekeela edozein norabidetan eta apurtu gabe, badirudi oso material aproposa dela hortzen berreskuraketa alorrean.


Langosta multzo handiak

Duela 3 eta 5 milioi urte artean, Afrikako mendebaldetik milioika langosta abiatu ziren itsasoan zehar eta horietako batzuk Amerikara ailegatu ziren. Langostek ez dute bidaia luzeetarako behar den gantza metatzerik; nola bada, Afrikatik Amerikarako jauzia? Toronto, Arizona, Maryland eta Cornell-eko unibertsitateko eta AEBetako Nekazaritza Departamentuko ikerlariek aspaldiko galdera honi erantzuna eman diote.

Bi arrazoi azaldu dituzte: batetik, kontuan hartuz milioika langosta abiatu zirela, horietako asko hil egin ziren, baina hil ahala multzotan elkartu egiten ziren aire-alfonbrak osatuz eta multzo hauetan langosta indartsuenek atseden hartu eta hilotzak jaten zituzten; bestetik, ez da saihesten langosta oso indartsu batzuek haizearen laguntzaz eta ezagutzen ez diren beste bitarteko batzuen eraginez bidaia osoa egin ahal izatea.

Altuera handietan dagoen haizeen eragina ezinbestekoa da langostak ain urrun iristeko, eta horren froga 1998. urtean Afrikatik Karibera joandako langosten bidaiaren datuak ditugu.


ASTEKARIA
2006ko otsailaren 05
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
2024-09-22 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. 2.eguna
Ondo kiribilduta


Sail Ofiziala. 2.eguna
Mus jarraituan


2024-09-21 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. 1.eguna
Zerk egiten duen pertsona

Urduritasunaren alarmak mugikorrekoak baino ordubete lehenago jota hasi da niretzat Donostiako 72. Zinemaldia, edo halabeharrak edo oparitu didan rol honetan. Goiz gosaldu eta akreditazioaren bila joan ostean, Victoria Eugenia antzokira hurbildu naiz 9:00etarako saiora, Emilia... [+]


Bonba-jostailuen oroimena oraindik bizirik da Libanon

Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]


2024-09-20 | Sustatu
Euskarabildua topaketa urriaren 17an: “Artifiziala ez den teknologia”

Aurtengo Euskarabildua topaketa teknologikoa (iAmetzak antolatzen duena urtero) urriaren 17an izango da Donostian, San Telmo Museoan. "Artifiziala ez den teknologia" jarri diote goiburu gisa, adimen artifizialaren oldarraldi garai honetan "inoiz baino... [+]


Sail Ofiziala. Irekierako filma
Apar gutxiko desioa


2024-09-20 | Gedar
Aurten ere, udako erailketa matxisten %15 egin dute poliziek edo polizia ohiek Espainiako Estatuan

Uda honetan, gutxienez hemeretzi erailketa matxista izan dira, eta horietatik gutxienez hiru kasutan, poliziak edo polizia ohiak dira hiltzaileak. Donostian, gainera, erailketa saiakera bat ere izan da ertzain baten partetik: bere bikotekidea hiltzen saiatu zen abuztuan.


2024-09-20 | George Beebe
Ez dago irismen luzeko misil nahikorik Mendebaldean Ukrainako egoera aldatzeko

(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).

George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.


Edmundo González Venezuelako “presidente legitimo” gisa aitortu du Europako Parlamentuak

Europako Alderdi Popularrak ultrakontserbadoreekin eta eskuin muturrarekin landuriko ebazpenak aldeko 309 boto, kontrako 201 eta hamabi abstentzio jaso ditu. Ekaineko Europako hauteskundeez geroztik, lehen aldia da eskuina eta eskuin muturra baturik agertzen direla Estrasburgon.


Mozal Legearen erreforma eskatu du Nafarroako Legebiltzarrak

Foru Legebiltzarraren arabera, “oinarrizko eskubideak eta askatasunak murrizten dituen legea da, eta zigor-atal neurrigabea du, demokrazia aurreratu bati ez dagokiona”.


2024-09-20 | Euskal Irratiak
Maider Mourgiart eta Paul Laborde
“Pastoralari esker Xarnegu eskualdeko herritarrak elkar lotu gira”

Azken aukera asteburu honetan 'Inexa de Gaxen' pastorala ikusteko.


Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean

Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]


Eguneraketa berriak daude