Kulturen artea. Ipuinak kulturen arteko zubi


2005eko urriaren 30ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Irazki elkarteak antolatuta eta Tolosa 750. urteurrena fundazioak bultzatuta, Ipuinartean I erakusketa ikusgai da Tolosako Aranburu jauregian egunotan; azaroaren 4a arte egongo da zabalik. Ipuinak eta artea uztartzen dira bertan, kulturartekotasuna aldarri.

Bost kontinenteetako 36 artistek parte hartu dute. Fabrizio Cajas ekuadortarrak, Antonio Di Bellonio italiarrak, Felix Edu Alo ginearrak, Hiromi Inomata japoniarrak, Sukrü Karakus turkiarrak, Darcy Kiefel estatubatuarrak Tanya Tagaq kanadiarrak edo Jose Luis Zumeta eta Juan Gorriti euskaldunek, besteak beste. Kultura ezberdinetako elezahar, kondaira eta mitologiak -Paraguay, Egipto, India, Txina, Eskandinavia edo Euskal Herrikoak- margolan eta eskultura ederretan islatu dituzte. Artelanak egin dituzten artistei bospasei ipuin eman zitzaizkien aukeran, horren arabera lanak osa zitzaten, baldintza bakarrarekin: norberak aukeraturiko ipuina ezin zen izan bere kultura edo kontinentekoa. Artista bakoitzak ipuina aukeratu ondoren, ipuin horrek sentiarazten ziona margotu edo zizelkatu zuen eta, horrela, gauza bitxiak ikusteko parada daukagu erakusketa honetan. Esaterako, Greziako Poseidon ipuin ezagunari kubatar batek egindako lana edo Euskal Herriko Ligiko zubiko kondairak Japoniako artista batengan izandako sentipenak islatzen dira. Modu horretan, artisten artean ere kultura aniztasunaren eztabaida piztu nahi izan dute, beste kultura bateko lanak gertutik ezagutzeko aukera ematen duelako eta egilea ere, ezagutu dezaketelako hainbatetan.

Ipuinak hiru hizkuntzatan irakur daitezke erakusketan, euskaraz, gaztelaniaz eta jatorrizko hizkuntzan.Gainera, guztiak liburu batean bildu dituzte, Alberdania argitaletxearen eskutik, eta bertan ipuinez gain, margo lanen argazkiak ere ikus ditzakegu.

Hector Luna Ipuinartean Ieko koordinatzaileak adierazi duenez, erakusketa ibiltari hau bi urtean behin egiteko asmoa dute eta ekitaldi bakoitzean herrialde jakin bat gonbidatuko dute. Oraingoan Ekuatore Ginea gonbidatu dute eta herrialde hartako Kultura Ministerioak, Felix Edu Alo eta Ricardo Madana artista entzutetsuen partaidetza finantzatu du. Urriaren 29an, Ekuatore Gineako kultura ezagutzeko ekitaldi erraldoia egingo da Tolosan; egunean zehar hitzaldiak eta herrialde hartako janari dastaketa izango da. Iluntzean, berriz, dantzak izango dira. Horretarako Gineako dantzari eta abeslariak etorriko dira.

Kultur trukea

Ipuinartean I egitasmoa gauzatzeko ideia Alberto Letamendi ordiziarrak eta Hector Luna margolari ekuadortarrak izan zuten iazko irailean, literatura eta artea uztartuz erakusketa egiteko aukera ikusi zutenean. Sukrü Karakus, Jeannine Obono eta Ana Sanz elkarteko kideek begi onez ikusi zuten egitasmoa eta bosten artean koordinatu dute. Helburua zera da: beste herrialde batetik etorritako jendeak kultura bat baduela ikustaraztea eta bertako kulturari kalte egin gabe, kanpotik etor daitekeen kultura hori erakustea. Kultura ezberdinak uztartuz ekimen interesgarriak egin daitezkeela eta kultur aniztasuna guztiontzat aberasgarria dela erakutsi nahi izan dute hala. Urtebeteko erronka izan da, baina azkenean gauzatu egin da, guztien lan gogorrari esker eta Arteleku, Gipuzkoako Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza eta Kutxaren babesarekin.

Erakusketa baino gehiago

Irazki elkarteko lehendakari Rita Calderónek adierazi digunez, Ipuinartean I ez da erakusketa bat bakarrik, egitasmo horrek dituen zutabeetako bat besterik ez da. Erakusketaz gain, kulturartekotasunari buruzko jardunaldiak egiten ari dira ostiralero eta horretarako era guztietako ekitaldiak antolatu dituzte: mahai inguruak, filmak, hitzaldiak eta ipuin kontaketak, besteak beste. Irailaren 23an eman zitzaien jardunaldi hauei hasiera Go filma japoniarraren proiekzioarekin eta Gineako tradizioei buruzko dokumental baten proiekzioarekin itxiko dituzte urriaren 29an. Tolosa eta Ibarrako ikastetxeekin ere lan egin dute. "Garrantzitsua da gazteek ere kultur aniztasunaren ikuspegia garatzea, eta horretarako ezberdina dena ezagutu egin behar da, ezezagunari izaten zaion beldurra alde batera utzi eta topikoekin amaitu egin behar da, behin betiko", esan digu Calderónek.

Ipuinartean I egitasmoa bilduko duen bideoa ere abian da jadanik. Aurelio Vicente ari da lan horretan. Bertan, erakusketa, parte hartu duten artisten balorazioak eta Ipuinartean I egitasmoaren garapena ikusi ahal izango da, erakusketak ateak ireki zituenetik datorren urteko abenduan Leioan itxiko dituen arte.

Erakusketa ibiltaria izango da; izan ere, une honetan eta azaroaren 4a arte Tolosan badago ere, bi hilero mugituz joango da eta Andoain, Eibar, Basauri, Iruñea, Zarautz, Donostia eta Leioan izango da, hurrenez hurren. 2006ko abenduan emango zaio amaiera.

Beraz, badago zer ikusi eta ikasia. Mundua behatzeko beste ikuspegi bat eskaintzen du Ipuinartean I erakusketa ibiltariak. Bide batez, goi mailako arteaz gozatzeko eta ipuin ederrak irakurtzeko aukera baliatu dezakegu, bidaiatu edota poltsikotik dirua atera gabe.

Irazki elkartea
Ehundegian elkarren paraleloan ezartzen diren harien multzoa da irazkia. Kolore guztietako hariak bildu eta elkarrekin nahasten dira kultur aniztasunaren aldeko elkarte honetan. Irazkik Tolosa du kokagune eta etorkinei lagundu eta integrazioa errazteko dagoen beharrari erantzuteko sortu zen. Hasieran etorkinak etxeetan elkartzen ziren eta antolakuntza gabezia nabaria zen. 2001. urtean hasi ziren biltzen; horretarako, kalean hazpegi ezberdina zuen jendearengana jotzen zuten eta apurka zerbait sortzeko asmo eta gogoa zuen jende multzoa elkartu zen. Gogoak eraginda eta hainbat diru laguntza eskuratu ondoren, aurrera egitea lortu dute; gaur arte.

Tolosako Udalak utzitako lokal batean edo Santa Maria elizan biltzen dira, ez baitute gune fisikorik oraindik. Hala ere, jadanik hainbat ekintza burutu dute. Euskal Herrian Murgilduz egitasmoaren barnean, euskara ikastaroak eta Euskal Herria ezagutzeko hainbat txango eta irteera antolatu dituzte, etorkinei integratzen laguntzeko. Magrebtarren jardunaldiak egin izan dituzte, etorkinaren arreta batzordea osatu dute... Azkena egunotan Tolosan bisitatu daitekeen Ipuinartean I egitasmoa dugu.

Etorkinak eta Euskara

Euskal Herrian Murgilduz egitasmoaren barruan, euskara eskolak eskaintzen dituzte larunbatetan, Tolosako kultur etxean. Harrera oso ona izan du ikastaroak, Rita Calderón Irazkiko lehendakariaren esanetan. Heldu eta umeen artean 38 ikasle inguru daude une honetan, etorkinak guztiak ere. Ikastaro hauen helburua euskara ezagutzea da, euskararen mundura hurbiltzea, Ritaren hitzetan, "oso garrantzitsua delako, bizi diren herrian dauden hizkuntzak ezagutzea".


Azkenak
Dozenaka mila lagun Tel Aviveko kaleetan “gerra amaitu eta bahituak askatzeko”, eta Netanyahuk “Hamas indartzea” leporatu die

Gaza Hiria osorik okupatzeko onartu berri duten planaz kezkatuta, milaka israeldarrek Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroari exijitu die Hamasekin akordio batera iristeko "gerra amaitu" eta zerrendan dituzten bahituak aske uzteko. Herrialdeko lehen... [+]


Hainbat pertsona atxilotu dituzte eraso sexistak leporatuta Bilboko Aste Nagusiko lehenengo bi egunetan

Bilboko Aste Nagusian hainbat pertsona atxilotu ditu Poliziak eraso sexistak leporatuta. Egoera horren aurrean, Juan Mari Aburto Bilboko alkateak esan du Polizia "eraginkorra" dela eta Bilbon "inoiz baino polizia gehiago dagoela".


2025-08-18 | Dabid Martinez
Metaren eta adimen artifizialaren kolonialismo digitala

Drop Site News hedabideak (botere-abusuak mundu mailan agerian jartzeagatik ezaguna) argitaratutako ikerketak interneten bilakaeran kezka sortu beharko lukeen joera baten adierazle den albistea argitaratu du. Facebook, Instagram eta WhatsApp-en jabe den Meta multinazionalak [+]


2025-08-18 | Sustatu
ZelaiHandi, euskarazko testuen korpus handi eta (ia) libre bat

Orain NLP hizkuntza teknologietako euskal enpresak euskarazko testuen korpus handi bat jarri du sarean, Hizkuntza Eredu Handien (LLM) eta Adimen Artifizialeko ekimenen biltegi nagusia den Hugginf Face baliabidean. ZelaiHandi du izena.


Denon lepotik barre egin dute beste behin ere Donostiako Piratek

Eta, honekin bai, honekin amaitu da Donostiako Aste Nagusia! Piratei aste bete motz geratzen zaiela eta, egun bat gehitzen diote Aste Nagusiari. Aurten hogeigarren urtez jarraian egin dute Irrikitaldia. 


Sozialismorako Mugimenduak Bolivian agintzeari utziko dio 20 urteren ostean, eskuinari lekua utzita

Igandean eginiko presidentetzarako hauteskundeetan berretsi da ezkerreko koalizioaren porrota eta eskuinaren gorakada: PDC Alderdi Kristau Demokratikoko Rodrigo Paz Pereira senatariak eta Jorge Quiroga presidente ohiak (2001-2002) lehiatuko dute presidentetza... [+]


2025-08-18 | Behe Banda
Autosalaketa

Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]


Urkulluk gogorarazi du Txikik eta Otaegik errespetua merezi dutela biktima aitortuak direlako

Iñigo Urkullu lehendakari ohiak adierazi du Txiki eta Otaegi Eusko Jaurlaritzak aitortutako biktimak direla, eta hala "errespetua" merezi dutela. Haien biktima izaera ezin dela zalantzan jarri azpimarratu du.


2025-08-18 | Leire Artola Arin
Salpress berri agentzia
El Salvadorko gerrillaren arma ezkutua

Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]


11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Eguneraketa berriak daude