Erretzaileak jada ez dira errentagarri
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zenbakiak ikaragarriak dira. Ez dugu eskuratu administrazioak tabakoa dela-eta gastatu behar duenaren kopuru zehatzik, baina jakin badakigu aurtengo lehen zazpi hilabeteetan, Hego Euskal Herrian, 475 milioi euro baino gehiago xahutu ditugula tabakotan. Aurreko paragrafoan esandakoa guztiz zehatza bada, egin kontu. Tabakoarenganako adikzioa osasun publiko arazo larria da, eta halaxe adierazten dute azken urteotan haren aurka hartutako neurri guztiek.
Gogorrenak -erretzaileen ikuspegitik, batez ere- etortzeke daude oraindik. Edo etortzear, esan beharko. Espainiako Estatua hainbat lekutan erretzea debekatuko duen legea prestatzen ari da eta, oraingoz ezer zehatzik ezin esan badaiteke ere »oraintsu amaitu da alegazio-epea», iragarritako neurri batzuek ika-mika ugari sortu dute dagoeneko.
Esan gabe doa ezin izango dela erre erretzaile-gune berezi horietatik kanpo, eta lege-aurreproiektuak tabernariaren arau-hauste larritzat jotzen du norbaitek hala egitea. Ostalariak honen aurka azaldu dira dagoeneko, beste norbaiten arau-haustea -erretzen duenaren kasuan, arina baino ez da- eurei leporatu ezin zaiela argudiatuz. Taberna eta jatetxe jabeek, bestalde, euren haserrea adierazi dute orain pare bat aste EAJk lege-aurreproiektuari egindako aldaketa-proposamena dela eta. Hain zuzen ere, 100 metro koadrotik beherako aretoetan ere erretzaileentzako gune bereziak egotea eskatu dute jeltzaleek -momentuz, legeak ugazabaren esku uzten du bere tabernan erretzen uztea ala ez-. EAJren proposamenak aurrera eginez gero, polemika latza izango dugu ezbairik gabe, taberna txiki askok ez baitute modurik »ez eta lekurik, askotan» gune berezia atontzeko. Eta gehienen ustez, erretzea debekatzeak hondamendia ekarriko lieke euren bizibideei.
Osakidetza 1994an hasi zen mediku eta erizainei heziketa eskaintzen, haiek erretzeari uzteko tratamenduak eskain zitzaten. Zeregin horretan diharduen erizain batek esan digunez, "ikastaroak hartzea guztiz borondatezkoa da, eta hartu ondoren norberaren lantokian eskaintzea ere bai". Nolanahi ere, EAEko osasun zentro gehienek tratamendua eskaintzen dute. "Eta hala ez bada, erretzaileak Minbiziaren Aurkako Elkartera bidaltzen dira", dio Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak, "haiek hitzarmena baitaukate gurekin. Inor ez da tratamendurik gabe gelditzen". Guztira, medikuntzako 1.500 profesionalek hartu dituzte ikastarook azken hamaika urteetan.
Tratamenduaren lehen urratsa erretzaileak tabakoa uzteko daukan gogoa zenbaterainokoa den jakitea da. Baita menpekotasuna neurtzea ere, bide batez. Horretarako, elkarrizketa batekin hasten da beti. Erretzaileari uzteko dauzkan zergatiez galdetzen zaio, eta testa egiten zaio nikotinari zenbateraino lotuta dagoen jakiteko. Behin hori eginda, mediku edo erizainak tratamendurik egokiena zein den erabakiko du, beti ere aholkuak eta elkarrizketak ardatz nagusia direla. Lan "psikologikoa", nolabait esatearren.
Zaila da tratamenduon arrakasta neurtzea. Adituen ustez, norbait erretzaile ohia dela esateko urtebete eman behar du erre gabe. Baina tratamenduak laburragoak dira ia beti, eta zaila da kontsultategietara ez doazenen berri jakitea. Nolanahi ere, eta EAEko Osasun Sailak adierazi digunez, "%35ak lortzen du lehenengo ahaleginean urtebete erre gabe irautea". Oso portzentaje handia omen da hori. Ea orain, lege berrien akuiluak zirikatuta, handitzen den.
Gero eta gehiago ahalegintzen dira erretzeari uzten. EAEko Osasun Sailak emandako datuek diotenez, urtero 5.600 lagunek lortzen du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan. Osakidetza edo Minbiziaren Aurkako Elkartearen bidez ahalegintzen direnak 17.000 inguru dira. %35ak lortzen du, iturri beraren arabera.
Biztanleen %35 zen erretzailea iaz EAEn. %18,7, berriz, erretzaile ohia. Erretzaile kopuruak gora egin du aurreko urteekiko, baina baita erretzaile ohi kopuruak ere.
854 tabako-denda daude Hego Euskal Herrian. Araban 92, Bizkaian 322, Gipuzkoan 211 eta Nafarroan 229.
201 milioi inguru zigarro pakete saldu dira Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan, aurten, uztailaren 31 arte. Gipuzkoa da "erretzaileena" (ia 78 milioi). Araban 15 milioi saldu dira, Bizkaian 54 milioi eta Nafarroan 53 milioi. Epe berean, 100 milioi inguru zigarro puru, norberak zigarrotxoa egiteko 2.040.077 tabako poltsa, eta 94.047 piparako tabako poltsa saldu dira lau herrialdeetan. Oro har, tabako salmenta jaitsi egin da Araban eta Bizkaian, eta gora egin du Gipuzkoan eta Nafarroan.
475 milioi eurotik gora gastatu dugu tabakotan, aurten, uztailaren 31 arte, Hegoaldeko euskal herritarrok.
Azkenik, ordea, Otaolaurrutxi debekua ezartzeko modua eduki zuen. Bezero batzuk galdu zituen, baina baita beste batzuk irabazi ere, eta kontuak pareko atera zitzaizkion. "Etortzen zaizkidanetako asko erretzaile amorratuak dira, baina gustuko dute nire kafea, eta bost minutu erre barik eutsi diezaioketela diote. Azken batean, ohitura kontua da. Erretzaileak ohitu badaitezke zine-areto batean ordu bi erre barik egoten, zergatik tabernan ez?". Otaolaurrutxi aitzindarietakoa izan zen Euskal Herrian halako erabakia hartzen. "Eusko Jaurlaritzak esan zidanez, lehenengoa izan nintzen EAEn". Orain badago baten bat gehiago, baina salbuespenak dira momentuz.
5 minutu edo gutxiago ............... 3 puntu
6-30 minutu ............... 2 puntu
31-60 minutu ............... Puntu 1
60 minutu baino gehiago ................0 puntu
Zaila suertatzen al zaizu debekatuta dagoen lekuetan ez erretzea?
Bai ................Puntu 1
Ez ..................0 puntu
Zein zigarrori uko egitea izango litzateke zailen zuretzat?
Goizeroko lehenengoari ..................Puntu 1
Gainerakoei ...................0 puntu
Zenbat zigarro erretzen duzu egunero?
31 edo gehiago ................3 puntu
21-30 ...............2 puntu
11-20 ...............Puntu 1
10 edo gutxiago ...............0 puntu
Gehiago erretzen duzu esnatu ondoko lehen orduetan gainerakoetan baino?
Bai ................Puntu 1
Ez ..................0 puntu
Gaixotasunak ia egun osoan ohean egotera behartzen zaituenean ere erre egiten al duzu?
Bai ................Puntu 1
Ez .................0 puntu
Iparraldeko laborari askok ardi-hazkuntzan dihardute, eta besteak beste horrek eragin du, Galanten ustetan, tabakogintzak beheraldia izatea, "biek eskatzen dutelako sasoi berean lan asko". Horrez gain, tabakogile aritzea ez bide da batere errentagarria. "Guk Akitania mailako kooperatiba bati saltzen diogu; hark elkartzen ditu herrialde osoko tabakogileak. Orain ahantziak ditut zenbakiak, baina duela hogei urte egin nituen kalkuluak, eta zigarreta erosten delarik ordaintzen denaz oso-oso gutxi eramaten dugu guk".
Nere Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko".
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.
Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]
Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.
Israelen bonbardaketek Siriako Defentsa Ministerioa eta presidentearen egoitzaren ingurua izan dituzte jo-puntuan. Asteburuan tribu beduinoen eta milizia drusoen artean piztutako liskarrek gutxienez 300 hildako eragin dituzte As-Suwayda hirian. Israelen erasoen ondoren, Siriako... [+]
Atherbea elkarteak Baionako eguneko harrera zentroa ixtea erabaki du higiene falta dela eta. Egunero 100 pertsona ingururi ematen zien dutxa hartzeko eta gosaltzeko aukera, baina lokalean labezomorro eta arratoi asko daudenez, itxi egin behar izan dute.
Hagako taldeak deituta 30 estatu bildu dira bi egunez Kolonbian, eta horietako hamabik sei neurri sinatu dituzte "Israelen Palestinako kolonizazio ilegala" gelditzeko. Horietako bat, Tel Avivekin duten kontratu publiko oro berrikustea, okupazioan eraginik duen ala ez... [+]
Portugalgo Gobernua osatzen duten Alderdi Sozialdemokratak eta CDS-Alderdi Popularrak Chega eskuin muturreko alderdiarekin bat egin dute Atzerritarren Legea erreformatzeko. Delitu larriak egiten dituzten migratzaile nazionalizatuei pasaportea kenduko diete, herritartasuna... [+]
Vox alderdi ultraeskuindarraren eskariz EAEko Auzitegi Nagusiak 2023ko irailean baliogabetu zituen EAEKo Udal Legearen hainbat artikulu, euskararen normalizazioaren ingurukoak. Erabaki hura berretsi du orain Espainiako Auzitegi Gorenak, eta ez dago helegiterako aukerarik... [+]
DIPCko bere bulegoan izan da elkarrizketa. Argazkilaria lanean hasi denean, arroparengatik desenkusatu da [kirol-jertse bat dauka jantzita]: “Ez nintzen gogoratzen elkarrizketa genuenik”. Baina Elhuyar aldizkariarentzako dela eta, gustura egingo omen du. Euskaraz... [+]
Hautsak harrotu ditu azken orduetan Interneten WeTransfer zerbitzu oso praktiko eta erabiliak iragarri dituen erabilpen baldintza berriek, abuztuan jarriko direnak indarrean. WeTransfer da oso fitxategi (edo fitxategi multzo) handiak bidaltzeko modu bat. Ez dira kabitzen e-posta... [+]
Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.
Israelek Gazan eta Zisjordanian egindako giza eskubideen urraketak argi uzten dituen Kanpo Ekintzarako Europako Zerbitzuaren txostena esku artean, EBko Atzerri ministroek erabaki dute Israel-EB elkartze-akordioarekin berdin-berdin segitzea. EBren "ekintza-eza" ikusita,... [+]
Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]
Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]