Kaxak nortasun ikur


2005eko irailaren 25ean

Euskal Herrian egon den elementurik garrantzitsuena izan dela kaxa kontatu digu Juan Pablo Arriagak: «Baserrietako lehen elementua, askotan bakarra, kaxa izan zen». Mundu osoan daude antzinako kaxak, eta hauen bilakaera elizak markatu du. Erdi Aroan dirua biltzeko diseinatuak ziren, eta geroago, gotiko, erromaniko eta barroko estilokoak egon izan dira. Euskal Herrian, aldiz, korronte horiek jarraitu beharrean -Ingalaterran, Italian eta Alemanian ez bezala-, bere bidea jarraitu dute. Arriagak jarraitzen duenez, «naturako elementuekin apaindutako kaxak oso leku gutxitan daude. Kristautasuna oso berandu sartu zen hemen eta euskaldunek eguzkian, ilargian eta naturan sinesten zuten, eta sinesmen hori kaxetan adierazten».


Sinboloen indarra

Marrazki soila diruditenek gatazka ideologikoei aurre egin behar izan diete. Jose Mari Arriagak kontatzen duenez: «Behin topatu nuen kaxa bat, ilargia eta eguzkia tailatuta zituena, Munitibarreko Gerrikaitz parrokian. Nik ordura arte gurutzearekin egiten nituen kaxak, baina hura gurutzerik gabea zen, eta benetakoak horrela zirenez, handik aurrera nik ere gurutzerik gabe egin nituen. Paganokeriak bukatzeko gurutzea jartzera derrigortzen hasi ziren, baina ezin da aurrekoa ukatu». Lauburuen berri ere eman behar izan die guardia zibilei.


600 eurotik gora

Antzina, kaxak gaztainazkoak ziren, bertako basoetan hori zegoelako. Arriagak gaztainaz eta intxaurraz egiten ditu, azken hauek garestiago dira. Bertako egurra erabiltzen dute, «baina oso gutxi geratzen da eta Asturiastik eta Galiziatik ekartzen da», aitortu digu. Astebetean egiten du kaxa, hasieratik bukaerara elementu naturalekin, eta 600 eurotik 2.000rako prezioa dute, neurriaren eta egur motaren arabera.

Kaxaren haserrea
Arriagaren dendan, kaxa artistiko hau dago, zabaltzen ez dena. Berak kontatzen duenez, «oso pisua da tradizioari eustea. Kaxak asko aldatu dira, jendearen gustuaren arabera izan behar dute askoz funtzionalagoak, eta sinpleagoak, merkeago ateratzeko. Kaxa honek haserre, esaten du: ‘Hemen nago ni, sekulako egur puska, irekitzeko ere balio ez duena. Nahi banauzu eraman, nahi banauzu utzi, baina ni horrelakoa naiz eta kito».


Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude