Ezpalak


2005eko irailaren 18an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Kultur Errotak 1.000. alea gertu

1998ko azaroan ekin zion Topagunea euskara elkarteen federazioak euskarazko kultura sustatzeko xedea duen Kultur Errota ekimenari, jendeak euskarazko ikuskizunetara joateko ohitura har zezan eta programazio jarrai eta kalitatezkoa egon zedin. Ordutik, formatu txikiko ehunka kontzertu, antzezlan, hitzaldi eta ekitaldi antolatu ditu makina bat herritan. Ikasturte honetan 166 emanaldi eskainiko ditu. Aurtengoan asko ugaritu dira literatura oinarri duten ikuskariak eta diaporamak. 1.000 zenbaki borobila erdietsiko du Kultur Errotak abenduaren 17an. Izan ere, Ez Dok Hiru bikoteatroak, Patxo Telleria eta Mikel Martinezek, Euskara sencilloaren manifestua eskainiko du, Elorrion. 1.000. emanaldia. Eta aleak ehotzen jarraitzeko asmoa du errotak.


Kaxianori gorazarre

Lizartza bizileku izan zuen Kaxiano Ibarguren soinu jotzaileak hainbat urtez eta bertako herritarrek haren omenezko kultur astea atondu dute. Irailaren 20an Imanol Lazkanok, Iñaki Muruak eta Txomin Garmendiak bertsolaritzaz hitz egingo dute. 22an soinua eta musika izango ditu hizpide Aitor Furundarenak. Asteburuan, kalean izango dira ekitaldiak. 24an herriko pilotalekuan bilduko dira txistulari, soinujole eta panderojoleak eta dantzariek Kaxianoren bizitzari buruzko koreografia aurkeztuko dute eta bere bizitan oinarritutako antzerkia ere izango da. Igandean, hilak 25, musikariak arituko dira kalean goizean. Eguerdian bertso saioa eskainiko dute Imanol Lazkanok, Joxe Lizasok, Joxe Agirre, Txomin Garmendiak eta Jon Azpillagak.


Gasteizko Antzerki Jaialdiak 30 urte..

hogeita zortzi ikuskari hartuko ditu aurten Gasteizko Nazioarteko Antzerki Jaialdiak hilaren 23tik azaroaren 20ra. Antzerkikoak gehientsuenak, baina izango da dantza eta opera ikusteko aukerarik ere. Batetik, On Kixoteren mendeurrena gogoratuko dute, Els Comediants taldeak jaialdia irekiko baitu El Elogio de la locura lanarekin. Bestetik, Jaialdiak 30 urte betetzen dituela-eta, nazioarteko talde ugari bertaratuko da: Japoniako Bunraku txotxongilok, Hanneton konpainia, Lindsay Kemp. Bertako taldeak ere izango dira: Ados eta Tartean, esaterako. Aurten, estreinakoz, Arte Eszeniken Jardunaldiak antolatu dituzte azaroaren 14 eta 15erako. Zuzendaritza teknikoa izango dute hizpide.


Latinoamerikarekin zita Miarritzen

Irailaren 26tik urriaren 2ra Latinoamerikako kulturaren jaialdia egingo dute Miarritzen, hamalaugarren aldiz. Iaz arte La Cita zuen izena jaialdiak, baina diru arazoak eta antolatzaileen arteko desadostasunak medio, zuzendaritza eta izena aldatzea erabaki dute. Miarritzeko Jaialdiak da izen berria. Hamar film luze lehiatuko dira sail ofizialean, beteak beste, Ruy Guerraren O Veneno da Madrugada (Brasil), Ricardo Beneten Noticias Lejanas (Mexiko) eta Francisco Nordenen El trato (Venezuela). Film labur ugari ere proiektatuko dituzte, Kubako San Antonio de los Baños zinema eskolako ikasleenak eta Eusko Jaurlaritzaren Kimuak egitasmokoak tartean. Literaturak izango du tarterik: Guillermo Cabrera Infanteren lana omenduko dute eta Bernardo Carvalho eta Leopoldo Brizuela etorriko dira. Arteari dagokionez, lau erakusketa izango dira. Alberto Hernandezen margoak, Therese Vian Mantovaniren argazkiak, Olga Lunak egindako murala eta Mexikoko Casasolako argazki artxiboetako argazkiak ikusi ahal izango dira. Halaber, Latinoamerikako musika entzuteko parada izango da. Kubako Magali Oropesaren taldearen eta DJen eskutik.


Francoren ondorengo artelanak

Francoren Diktaduraren amaierak aldaketa handiak ekarri zituen maila guztietan. Baita artean ere eta horixe erakutsi nahi du Vital Kutxa fundazioan dagoen Askatasun garaiak. 1975-1990 erakusketak. Espainiako Estatuko artista ugariren 30 pintura eta eskultura paratu dituzte. Besteak beste, Miquel Barceló, Soledad Sevilla, Cristina Iglesias, Jaume Plensa eta Alonso Albaceteren lanak ikus daitezke urriaren 1a bitartean. Erakusketako komisario Fernando Francesek adierazi duenez, 1920ko abangoardi historikoen garaitik Espainian ez zen egon halako artista ezberdin, aske eta garrantzitsuz osatutako multzorik.


Gaztetxeak eta literatura eskutik helduta

Santutxuko Sorgintxulo gaztetxea (Bilbo) 2004ko abenduaren 16an itxi zuen Bilboko Udalak. Baina Santutxuko Gazte Asanbladak lanean darrai. Horren adibide gaztetxeak gai hartuta Durangoko Azokarako Elea argitaletxearekin plazaratuko duten liburua. Hainbat idazleri (Unai Elorriaga, Uxue Alberdi, Harkaitz Cano, Juan Luis Zabala, Felipe Juaristi...) gaztetxeen inguruko sormen lanak eskatu dizkiete eta lan horiek laguntzeko zenbait artistek marrazki eta argazkiak egin dituzte (Conny Beyreuther, Mattin, Erramun Landa...). Liburua argitaratu ostean, errezitaldiak egingo dituzte gaztetxez gaztetxe. Liburuarekin lortzen dituzten irabazien zati bat Santutxuko gazteak laguntzeko baliatuko dute. Gaztetxearen aldeko mobilizazioetan parte hartzeagatik 78 gazte daude auziperatuta eta beste batzuek isunak ordaindu behar dituzte.


Auto-ilarak mendian

Maider Lopez artista donostiarrak Proyecto coches erakusketa jarriko du aurki Gasteizko Artium museoan. autoarekin dugun harremanaz hausnartzen duen lana da. Egitasmo horren barne, auto ilara bat irudikatu nahi du Nafarroako Intza herrian. Hilaren 18an 150 auto bildu nahi ditu bertan, eta jendearen laguntza eskatu du horretarako. 687559011 telefonoan eta ataskoa@amaste.com helbidean eman daiteke izena.


Azkenak
HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


Auzo ibilbideak (V)
Baiona Ttipia: babes eta arnasgune

Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]


Auzo ibilbideak (IV)
Adurtza: adreiluzko itsasoa

Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]


Auzo ibilbideak (III)
Txantrea: konfliktiboa, eta zer!

Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]


Auzo ibilbideak (II)
Egia: aldapa alai bat

Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene...  70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Emakumeak gizonenak ziren lekuak hartzen

Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]


2025-08-01 | ARGIA
Fototekatik
Duela 40 urte...

1985. NATOn mantentzearen kontrako manifestazioak egin ziren Hego Euskal Herriko hiriburuetan azaroaren 10ean, tartean Donostian. Milaka lagun irten ziren kalera Koordinadora Antimilitaristaren deiari erantzunez, orduko agintariak karikaturizatzen zituzten mozorroekin. Kanpaina... [+]


2025-08-01 | ARGIA
Jaurlaritzaren publizitate banaketa
Hedabide erdaldunen zakua, gero eta gizenago

Hedabideen artean erakunde publikoek urtero publizitatearen bidez banatzen duten diru-zakua milioika eurotan zenbatu daiteke. Baina sistema garden eta justu baten faltan, medio batzuk argi eta garbi irabazten irteten dira banaketa horretan, eta Eusko Jaurlaritzaren... [+]


2025-08-01 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Ipuscua
Mila urte ‘Gipuzkoa’ izenaren idatzizko lehen aipamenetik

Urtemugak hausnarketarako parada izaten dira. Atzera begira jarri, egindako bideari begiratu eta, oraina ulertuta, geroa pentsatzeko. 2025 honetan, urtemuga biribila bete dugu: Gipuzkoa izenaren idatzizko lehen aipamenetik mila urte bete dira, eta aukera ezin hobea iruditu zaigu... [+]


Jon Sarasua
“Ikusi behar dugu zenbateraino komeni zaigun sententzia judizialen akzio-erreakzio jokoan sartzea”

Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]


2025-08-01 | Leire Artola Arin
Salpress berri agentzia
El Salvadorko gerrillaren arma ezkutua

Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Eguneraketa berriak daude