Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko apirilaren 19an
Maider Lopez, Veneziako Biurtekoko artista gazteena: «Ez zait objektua interesatzen, bertan gertatzen dena baizik»
- Venezian lan dezente egin ostean, erakusketa hasi eta egun gutxira itzuli zen Lopez italiar hiritik. Donostian aurkitu dugu beraz, Bienalean baino lasaiago baina lanean, ohi duen bezala.
Nola heldu zitzaizun Veneziako Biurtekora joateko gonbidapena?
Eta nolako pieza eskatu dizute?
Denbora nahikoa eduki duzu egiteko?
Zer dakarkizu Bienalean egoteak?
Erantzukizun handiegia, beharbada?
Ekaina erdialdean heldu zinen Veneziatik. Zer nolako giroa dago?
Han dinosauro ugari egongo da -sekulako ospea daukaten artistak alegia-, beharbada zirkulu hertsi samarrean ibiltzen direnak, eta zaila izango da, zu bezalakoentzat, zirkulu horietan sartzea...
Arkitekturak ba omen dauka garrantzirik zure lanean. Besteak beste, arkitektura ikasi duzulako...
Garrantzi handia ematen diozu erabilgarritasunari?
Orduan, objektuari ematen diozu garrantzia? Arte objektuala da zurea, kontzeptuala baino?
Gaur egun zaila da artisten definizio zehatza ematea. Lehen pintoreak zeuden, eskultoreak... Orain, ezin halakorik esan artista askotaz. Denetik jakin behar duzue?
Eta zer garrantzia dauka orduan teknikak?
Ikasketak burutu zenituenetik arteaz bizitzea lortu duzu, eta horrek badu meriturik. Hala ere, ez dakit zure lanak, euren ezaugarriengatik, saltzeko modukoak diren...
Eta egonkortasunik ez izateak sormena akuilatzen du, ala galga da?
Hemen nengoela, bertako curatorrak, Maria Corralek, esan zidan Bienalerako propio nik egindako pieza bat nahi zuela. Hau oso garrantzitsua da nire ibilbidean, eta oso poz handia hartu nuen.
Eta nolako pieza eskatu dizute?
Bi desberdin dira, egia esan. Nire lana, ia beti, espazio zehatz baterako espreski egindakoa izaten da. Hala izan da kasu honetan ere.
Denbora nahikoa eduki duzu egiteko?
Azkar ibili naiz, presaka, baina denbora egon da. Urtarrilean jaso nuen gonbidapena, beraz denbora izan dut. Berehala joan nintzen Veneziara, lekuak ikustera, eta gero hemen egin dut lan. Garrantzitsuena, azkenik, muntaia izan da. Nire lanean, nahiz eta pieza eginda eraman, objektua muntatu arte ez da ezer existitzen.
Zer dakarkizu Bienalean egoteak?
Dakidanean esango dut, orain ez dakit eta. Baina maila teorikoan, badakit Bienala oso gauza handia dela, eta ekarriko didan guztia ona izango dela. Lan gehiago, nire izena ezagunagoa izatea...
Erantzukizun handiegia, beharbada?
Bai, baina barruan egonda, ez dut nabaritzen. Nik ia gehienetan ez dut beldurrik edukitzen. Baditut barne beldurrak, baina ez diot beldurrik izaten porrotari.
Ekaina erdialdean heldu zinen Veneziatik. Zer nolako giroa dago?
Batez ere muntaiako giroa bizi izan dut. Hori izan da luzeena eta bizipenik handiena ekarri didana. Edonon bezala arazoak sortzen dira, eta edozer gauzak, nahiz eta erraza iruditu, lan handia eskatzen du. Niretzat, hala ere, oso interesgarria izan da beste artistekin egotea, eta baita erakusketa nola garatzen joan den ikustea ere. Izan ere, bitan joan naiz muntaia egiteko, lehenik maiatzean eta berriro ekainean. Otsaila edo martxoa aldean ere han egon nintzen, espazioa behatzen, eta oso interesgarria izan da bilakabide osoa ikustea. Erakusketaren inaugurazioa, berriz, azkarregi joan zitzaidan, ez ditut horrelako gauzak hain bizitasun handiz gozatzen. Nahiago dut muntaian egon, lanean.
Han dinosauro ugari egongo da -sekulako ospea daukaten artistak alegia-, beharbada zirkulu hertsi samarrean ibiltzen direnak, eta zaila izango da, zu bezalakoentzat, zirkulu horietan sartzea...
Dinosauro handiak egon arren, Bienalarentzat denak gara berdinak, eta hori bai nabaritu dudala. Beste edozein artista bezala tratatu naute, eta hori eskertzekoa da. Gero, bakoitzak era desberdinean bizi du giro hori. Eta nik ez dut nirea ez den beste errealitate batean bizi nahi, ez dut dinosauro horien errealitatea bizi nahi, nirea baizik.
Arkitekturak ba omen dauka garrantzirik zure lanean. Besteak beste, arkitektura ikasi duzulako...
Arte Ederrak egin nituen, baina doktoregoa arkitekturan. Hasi egin nintzen eta ez dut amaitu oraindik, baina bai, esango nuke nire lana arkitektura, arte eta diseinuaren artean dagoela. Egiten dudana arte mundutik abiatuta egiten dut, baina beste diziplina batzuk ere ukitzen ditut, eta ez dakizu non bukatzen den pieza eta non hasten den eraikina. Zer den zer. Zorua zoru baino ez da, eta bat-batean ohartzen zara horixe bera dela pieza; edo baliteke oso mahai berezia egitea, baina mahaia azken batean, eta beraz erabiltzeko modukoa. Egiten dudana erabilia izateko da. Espazioa bada, bizitzeko modukoa izateko; objektua bada, erabilpena emateko.
Garrantzi handia ematen diozu erabilgarritasunari?
Bai, piezak beste nonbaitetik jarraitu behar du bere bidea, ez da estudioan gelditu behar. Mahaia bada, erabilia izan behar du; zorua bada, gainetik ibili behar da. Behin olana batzuk egin nituen Madrilgo eraikin batean, eta eguzkiaren arabera zabaldu egiten dituzte ala ez. Artea da berez, eta ikuspuntu horretatik eginda dago, baina erabilpen horrek beste bizi bat ematen dio, beste zentzu bat.
Orduan, objektuari ematen diozu garrantzia? Arte objektuala da zurea, kontzeptuala baino?
Ez, inoiz ez, zeren objektua, lehen esan dizudan bezala, ez da existitzen erakusketa egin arte. Nire proiektuak, askotan, hormak dira, edo lurra. Lur hori, seguruenik, desagertu egingo da, ez dut berreskuratuko. Ez zait objektua interesatzen, bertan gertatzen dena baizik.
Gaur egun zaila da artisten definizio zehatza ematea. Lehen pintoreak zeuden, eskultoreak... Orain, ezin halakorik esan artista askotaz. Denetik jakin behar duzue?
Bai. Egia da diziplinak ez direla existitzen lehen existitzen ziren bezala. Batzuk pintoreak dira eta oso ondo, ez dute zertan beste zerbait izan. Baina nire kasuan behintzat, askotan nik jartzen dizkiot mugak egiten dudanari. Inork ez dit eskatzen denetik jakitea, baina proiektu baten aurrean nagoenean, gai horri buruz ezer ez badakit, ikasi egin behar dut gauzak nola egin. Bat-batean lanparak egin nahi baditut, argiari buruz zerbait ikasi behar dut, aurretik ez dakidalako.
Eta zer garrantzia dauka orduan teknikak?
Teknika ona izan behar da, pieza ondo egin behar bada. Baina ez du zertan artistak hori egin. Nik egindako olanak ez ditut nik gauzatu; ideia, proiektua, diseinua... gauzatu ditut. Eta olana beste norbaitek egin du. Nik gauza asko egiten ditut neure eskuz, noski: lanparak, mahaiak... baina gaur egun ez du zertan norberak egin. Norberak baino hobeto egiten dakien espezialista bat egongo da. Bilatzen denaren araberakoa ere bada: batzuetan piezak perfektua izan behar du; besteetan, berriz, artistaren eskua nabaritu behar da. Zure nahiaren arabera, beste batengana jotzen duzu ala ez. Edo ikasi. Nik neuk hala egin dut gehienarekin: ikasi. Teknikak, beraz, ez du oztopoa izan behar. Hala bada, gaizki.
Ikasketak burutu zenituenetik arteaz bizitzea lortu duzu, eta horrek badu meriturik. Hala ere, ez dakit zure lanak, euren ezaugarriengatik, saltzeko modukoak diren...
Badira saltzeko modukoak, baina ez dut askorik saltzen. Ni arteaz bizi naiz, ez egiten ditudan lanen salmentaz. Desberdina da. Saldu egiten dut noski, eta espero dut gero eta gehiago saltzea aurrerantzean. Eta ez bakarrik diruagatik, baizik eta nahi nukeelako jendeak ulertzea artea erostea ez dela soilik objektu bat erostea, proiektu bat ere erosi ahal dela, lekuaren arabera aldatu egiten den zerbait. Erraza izango zela pentsatzen nuen, baina oraingoz ez da. Ideia hori ez dago oraindik jendearengan barneratuta. Salmentei esker bizi naiz, eta bekei esker ere bai. Orain asko ez dut bekarik jaso, baina hor egon dira beti, eta lagundu egiten dute. Horretaz guztiaz bizi naiz ni. Egonkortasun handirik gabe, baina. Halako batean dirutza jaso, eta ondorengo bost hilabetetan ez daukat diru sarrerarik.
Eta egonkortasunik ez izateak sormena akuilatzen du, ala galga da?
Pertsonaren araberakoa izango da hori, baina niri ez dit laguntzen behintzat. Nik ez dut diru arazorik nahi. Eta ez daukat, egia esan, baina egonkortasunik eza ere ez da ona nire lanerako, sortzea eragozten ez didan arren. Sortzeko hobe dela ahalik eta okerren bizi dioen topiko hori ez da egia. Nik ez dut halakorik nahi nire bizitzan, ez dut estudio batean hotza jasaten egon nahi.
Bienaleko artelanez mintzo
Zein lan eraman duzu Veneziara?
Hori lehenengoa da. Bigarrena?
Bi egin ditut. Lehenengoa, Italia pabiloian. Sartu eta berehala areto handi bat dago, eta zorua nik egin dut. Egurrezkoa da, egur xaflaz egindakoa hain zuzen. Baina xaflak ez daude lurrari lotuta, jarrita daude besterik gabe. Zoru horren kolorea aretoak berez duenaren modukoa da, beraz ezkutatuta dago, handik igarotzen zara eta ez duzu ikusten. Baina ertzak laranjak dira, oso distiratsuak. Gainetik ibiltzean, zorua pixka bat mugitzen da, eta ertz laranjak ikusten dira. Lehenengo momentuan ez da ikusten, baina ibiltzearen ondorioz konturatzen da jendea zorua dela arte-lana.
Hori lehenengoa da. Bigarrena?
Bertan egindakoa da. Espazioaren plano bakoitza banatu egin dut, eta bakoitzari kolore eta neurri jakinak eman dizkiot. Orduan, espazio autoerreferentziala da, "ni hau naiz" esaten diguna, "ni 126 x 200 naiz". Bere burua aurkezten du, neurri eta koloreen bidez. Horrek eragiten du ikuslearengan espazioa eraldatzea, eta xehetasun txikiei arreta ematen hastea. Espazioa berrikustea proposatu dut.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Zigor Olabarria Oleaga
#2
#3
#4
Jon Azkune Torres
#5
Ane Ablanedo Larrion
Azkenak
2024-04-22
Garbiñe Larrea Iturralde
Intsusaren bigarrena
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
2024-04-22
Eneko Bachiller Otamendi
Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
2024-04-22
Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
2024-04-22
Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
2024-04-21
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]
Eguneraketa berriak daude