Atzekoz aurrera, zorriak zori
AEBetakoa baino eraginkorrago, zorri ejertzito oso bat omen da lagun baten gutizia den etxeko arrosadian. Landare gajoen petrolioa den izerdia amerikarrek Irakekoa baino aise errazago lapurtzen dute.
Zorriak azkarrak izaki, badakite bai zein landaretan apopilo jarri eta hura jabetzerako beren morroi bihurtu. Zorriak nola arraio aurkitzen du, ordea, ostalari inozentea?
Duela ia mende erdi bat zientzialari ugariren lanak baliatuz Frantziako INRA, nekazaritza ikerketarako institutuko zuzendari izan zen Francis Chaboussosusek bota zuen teoria batek zorriaren ostalari otzanena zein izan daitekeen ulertzen lagun gaitzake. Trofobiosiaren teoria deitzen zaio eta inguruan duzun edozein agronomori galde iezaiozu, ea unibertsitatean erakutsi edo badenik ere aitatu dioten... Trofobiosia landarearen elikaduran gertatzen den desoreka bat da. Desoreka hau naturalki gerta daiteke: lehortea, tenperatura gora-behera handiak... edo gizakiak eragin dezake: ongarri gehiegi, inausketa latzak, botikak... Ondorioz landarea proteolisi egoera batean murgiltzen da, hau da, proteina eta azukre konplexuak hautsi eta izerdira igaroko diren nitrogeno sinplea eta azukre motzak ekoizten ditu. Ejertzitoka datozen izurriteetako intsektuak eta gaixotasunetako onttoek izerdi gozoena, nitrogenoa eta azukrea oparo, duten landareak aukeratzen dituzte.
Zorriaren zorriona aldatzeko, landarea berezko proteosintesi egoerara itzuli beharko litzateke, intsektu eta onttoentzako batere erakargarri ez diren proteina eta azukre konplexuak osatzera, alegia. Hau lortzeko hona trikimailu parea: baga, alga edo osinak uretan jarri eta lau-bost egunetara beste hainbeste urakin nahastuta landareak busti, biga, koipea ederki baino hobeto garbitzen duen garbikari baten ttantta batzuk uretan nahasi eta landarea, eta batez ere zorriak busti, lehenengo bustian ez bada bigarrenean zorriak hilko dira soineko argizari geruza urtu eta hilko dira.
Intsektizida gehienek landarean proteolisia edo desoreka sustatzen dute, beraien negozioa diren zorriak ugaritzeko, noski! Aurreak erakusten omen du atzea nola dantzatu, baina nekazaritzan, beste hainbat eta hainbat gaietan bezalaxe, atzekoz aurrera goazela dirudi... Zorriak zori, zorrionak!
Astelehenetik ostiralera bitarte, 18 eta 35 urte arteko 80 gaztek mundu osoko hizkuntza gutxituen arteko harremanak sendotuko dituzte hitzaldi, mahai inguru eta mintegien gisako jarduerekin. Guztira 68 hizkuntza gutxituk izango dute presentzia topaketan, inoizko kopuru handiena.
Zerbitzu minimoek eragin handia izan dute Iruñerrian jaietan. Negoziazioan aritu dira, baina ez dute akordiorik erdietsi. Normaltasunez jardungo dute udan, eta irailean berrartuko dituzte lanuzteak.
Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]
Etxe Zuriko maizterrak larunbatean iragarri zuen EB Europako Batasunaren esportazioei %30eko muga zergak ezarriko dizkiela abuztuaren 1etik aurrera, biak merkataritza akordio batera ez iritsiz gero. Horren aurrean, AEBei muga zergak igotzeko prest dagoela adierazi du EBk... [+]
Espainiako Gobernuaren estrategia politikoaren barruan mugitu du fitxa PSOEk: protagonista handirik gabeko irudi batekin jakinarazi dute akordioa, baina detaile gutxi emanda eta datarik ipini gabe.
Gutxienez hamahiru sexu eraso salatu dituzte hainbat emakumek, horietatik bi "intentsitate handikoak", eta besteak "arinagoak". Mugimendu Feministak gogorarazi du salatutakoez gain "sexu eraso gehiago" egon daitezkeela, eta lanean jarraituko duela... [+]
Eskarmentu ikaragarria –hitzaren adiera etimologikoan, besteak beste– dugu europarrok arma-lehiaketetan. Eta, paradigmatzat hartu ohi denetik, XIX. mendearen amaiera eta XX.aren hastapeneko hartatik, mende eta laurden igaro denean arma-lehiaketa kartsuenera itzuli... [+]
Eskualdeko ospitaleko zerbitzua ixtearen ondoren, ez dira Donostiako Ospitalean ere artatzen. Haurren larrialdietako arreta gabezia ere dirau. Lehen mailako arretako pediatria kolapsatuta dago eta ez dago haur-psikiatrarik.
Etxeko langileek jasaten duten "prekaritateari" aurre egiteko, "neurri zehatzak" biltzen dituen dekalogo bat aurkeztu du sindikatuak, Bilbon. Auzia lehenbizi Espainiako Auzitegi Gorenera eraman zuela jakinarazi du LABek, baina auzitegi horrek ez diola... [+]
Egoerak bere horretan segituz gero, Euskal Hirigune Elkargoak ez du izenpetuko EEP Euskararen Erakunde Publikoa osatzeko hitzarmen berria. Orain artekoa urte hondarrean bukatuko denez, baliteke 2026an ofizialtasunik gabe izateaz gain, hizkuntza politika bideratzeko egitura... [+]
Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]
Danimarkako Gobernuak argudiatu du, azken urteotako aldaketa geopolitikoen aurrean defentsarako baliabide gehiago behar dituela. Errusiak Ukraina inbaditu izana aipatu dute preseski, baita AEBetako Trump presidenteak Groenlandia uhartea kontrolatzeko asmoa iragarri izana ere... [+]
Gaza Humanitarian Foundationen elikagai banaketa erabiltzen ari dira palestinarrak hiltzeko. Oraingoan, ur horniketa suntsitzeaz gain, hamar pertsona, haien artean sei adin txikiko, hil ditu Israelek Nuseirat kanpamentuan, Gaza hegoaldean.
Europako Batzordeak, Batasunaren barne-segurtasuna indartzeko promesarekin, aspaldi lantzen ari den bide-orri bat aurkeztu du segurtasun-indarrek herritarron datuetarako sarbide eraginkor eta zilegia izan dezaten. Krimen antolatua, terrorismoa, haurren abusua eta antzeko... [+]