Euskararen inguruko albiste laburrak


2021eko uztailaren 19an

Euskararen Erakunde Publikoa hasi da irakaskuntzaren diagnosia egiten

Ipar Euskal Herriko irakaskuntzan euskararen egoera aztertu nahi du Euskararen Erakunde Publikoak eta diagnosiaren zati bat aurkeztu berri du. Euskaraz aritzeko gero eta irakasle gehiago eta gero eta ikasle gehiago ari dira euskaraz edo euskara ikasten. Dena dela, datuak xehetzen hasiz gero badira ahulgune handiak. Esate baterako, Lapurdiko kostaldean euskarazko irakaskuntza pattal dabil. Ipar Euskal Herrian D ereduan ikasleen %4,3k ikasten du; Angelun %1,1ak eta Baionan %2,5ak. Bigarren ahulgunea kolegio eta lizeoetan dagoela dio diagnosiak. Ama eskolako ikasle kopuruekin alderatuz, kolegio eta lizeoko kopuruak oso murritzak dira. Diagnosia bukatu eta abiapuntu hartuta, 2006ko ikasturterako neurriak jarri nahi dituzte abian. Lehentasuna kolegio eta lizeoetan eta kostaldean euskarazko irakaskuntza bultzatzea izango dira.


Bertendonako itxialdia bertan behera

Otsailaren 22an hasi zuten itxialdia Bilboko Bertendona ikastetxean euskara eskakizuna ez lortzeagatik egonkortasuna galdu zuten 157 irakaslek. Lehengo Hezkuntza sailburuarekin, Anjeles Iztuetarekin, ez zuten inolako akordiorik lortu eta orain, legegintzaldi berriko Hezkuntza sailburu berriarekin, Tontxu Camposekin, hitz egin dute. Sailburuari elkarrizketarako jarrera ona nabari diote itxialdiko irakasleek eta beraz, gaiari buruzko hausnarketa lasai egin dezan itxialdia bertan behera utzi dute. Tontxu Campos uztailaren amaierarako arazoaren inguruko erantzuna ematekoa da.


Bost euskaltzale atxilotze agindupean

Gernikako epaitegiko epaileak uztailaren 12ko data duen jakinarazpena bidali die bost euskaltzaleei. Bost lagun hauek eta beste hamar euskaltzalek otsailaren 2an, Gernikako epaitegian, epaiketa batean Euskal Herrian Euskaraz kantua abestu zuten hizkuntz eskubideak ez zirela errespetatu aldarrikatzeko. Ekintza horregatik hamabost lagun zigortu zituzten eta orain horietako bosti atxilotze agindua iritsi zaie.


Plataforma per la llengua-k Estatutu berrirako proiektua kritikatu du

Kataluniako Parlamentuan Estatutu berrirako proiektua eztabaidatzen ari dira eta katalanaren alorreko hainbat zehaztapen egin dituztenean, Plataforma per la llenguak, Kataluniako hizkuntz eskubideen aldeko elkarte garrantzitsuak, kritikatu egin du. Estatutu berrian katalanen hizkuntz eskubideak bermatzeko beharrezkoak diren alor klabeetan aurrera baino atzera egingo dela adierazi du Plataformak. Adibide moduan, merkatuan aurki daitezkeen produktuen etiketetan agertu beharreko hizkuntzena hartu dute. Orain arteko legeen arabera, Kataluniako bertako enpresak zein kanpokoak Katalunian saltzeko katalanez etiketatzera derrigortuta zeuden. Oraingo proposamenaren arabera, Katalunian fabrikatzen dutenak baino ez dira aipatzen. Gainera, botere publikoek etiketa katalanez jartzea «sustatu» behar dutela dio proposamenak, eta ez derrigortu.


Nahasi datoz normalizazioaren urak

Kontraesanez josita datoz normalizazio politikoaren urak eta ez da erraz antzematen labirintoan aurrera egiten denik. EHAKren aurkako ekinbide judizialak datoz alderdi honek Euskal Legebiltzarrerako hauteskundeetan erakutsi zuen arrakasta eta hiru hilabete geroago. ETAk Boroan jarri ditu lehergailuak, bere azken jardun lerroari jarraiki. Batasunak Elkarriren ekimenetan ez duela parte hartuko iragarri du, erakunde honi danbateko publikoa emanez, eta Jose Luis Rodriguez Zapatero gobernuburuak bere garaian erakutsitako ekimena gero eta inguratuago dute PPk eta PSOEko zenbait sektorek. Edo hala dirudi behintzat. Poztekoa Javier Balza Herrizaingo sailburuarena izan da, harritzekoa ez bada izan ere, adierazgarria bai. El Correo-ri eskainitako elkarrizketan gatazka bortitza elkarrizketa prozesu batez amaitu behar dela onartzen du orain bi urte ETArekin ez zegoela ezer hitz egiterik tinko agertzen zuenean. Bake prozesua ETAren su-etenik gabe hasiko dela iritzi dio Balzak eta su-etena prozesuaren ondorio izango dela azpimarratu du.


Azkenak
2025-05-07 | Elhuyar
Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez diren espezieen... [+]


2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Pantailaldia
Sortzea ez da nahikoa, ohiturak aldatzen ez badira

Euskaraldiaren atarian, beste behin, Pantailaldia egingo da. Maiatzaren 6tik 15era iraungo du, eta euskarazko ikus-entzunezkoen kontsumoa sustatzea izango da helburua.

Baina non gaude, non dago euskara ikus-entzunezkoen mundu zabalean, nora goaz? Zein hutsune, zein erronka... [+]


Teknologia
Ilusioan bizi

Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]


2025-05-07 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Euskadi industriala

Euskadi markak, eraikuntza sektoreko ekonomiaren  estrategian, “industrializazioa” mantrarako hitz gisa hartu duela jakinarazi berri du Eusko Jaurlaritzak. Etxebizitza publikoaren eraikuntzan industrializaturiko prozesu eta elementuak lan guztien %65a izatea... [+]


2025-05-07 | June Fernández
Meloi saltzailea
Abaguneak

Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]


Datu zenbait argitaratu, emaitza osoa ezkutatu

Hezkuntza Sailak ebaluazio diagnostikoen berri eman zuen otsailean: 2023ko etapa erdikoa eta 2024ko etapa amaierakoak izan zituen hizpide. Emaitza negargarriek egiturazko arazoa dugula erakutsiko luketenez, sailak erabaki zuen tramitea bete bai (ED 23 eta 24 txosten exekutiboak... [+]


Item

Kalean nindoan geneetan daramagun dispertsio joerara guztiz emana, bide fisiko eta curricularretatik desbideratzen zaituen abstrakzio alferrikakoren batean. Aurretik hogeita hamarrak bete gabeko neska bat. Zerbait erori zaio poltsikotik. Neska ez zen ohartu. Item bat zen... [+]


2025-05-07 | Inma Errea Cleix
Bizitza birziklatzen

Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]


Pokerra, xakea eta Go jokoa

Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]


From Ground Zero: genozidioa lehen pertsonatik kontatzen digun filma

2024ko urtarrilaren eta uztailaren artean Gazan filmaturiko 22 film laburrez osatua da From Ground Zero filma. Rashid Masharawi palestinar zinegilea dugu egitasmoaren oinarrian, eta 2023ko urriaren 7az geroztik Gazari buruz entzuten diren zenbakiei aurpegiak jartzeko asmoz lotu... [+]


2025-05-07 | Iñigo Satrustegi
Jon Miranderekin dantzan II
Zer egin Jon Miranderekin?

Aurreko tertuliako galderari erantzuteko beste modu bat izan zitekeen, akaso modu inplizituago batean, bigarren solasaldi honetako izenburua. Figura literarioaz gaindi, pertsonaia zalantzan jartzeko, edo, kontrara, pertsonaiaren testuingurua ulertzeko saiakera bat. Santi... [+]


2025-05-07 | Iñigo Satrustegi
Jon Miranderekin dantzan I
Nor zen Jon Mirande?

Miresmen adina gaitzespen sortzen duen pertsonaia da, oraindik ere, Jon Mirande, hura hil eta 50 urte pasatxora. Karrikiri elkarteak eta Iruñeko Hizkuntza Eskola Ofizialak (IHEO) Jon Miranderekin dantzan izeneko jardunaldiak antolatu dituzte idazlearen jaiotzaren 100... [+]


Eguneraketa berriak daude