Duela hilabete pasatxo ospatu zen Laneko Segurtasun eta Osasuneko Nazioarteko Eguna. Testuinguru horretan, Europako instituzioek eta sindikatuek lan munduko ezbeharren gaia aztertzeko ahalegina egin dute. Estatistikak eskaini dituzte, ezbeharren arrazoiak aztertu eta zin egin dute alde guztietatik zainketa lan handiagoa egingo dutela Lanaren Nazioarteko Erakundearen datuen arabera egunero-egunero 6.000 pertsonen heriotza eragiten duen gaitz honi aurre egiteko, laneko istripuei eta lanbideak eragindako gaixotasunei, alegia. Euskal Herrian bakarrik -Iparraldeko datuak falta zaizkigu beti bezala- urtean 100 pertsona hiltzen dira, batez beste, lan istripuen erruz. Hego Euskal Herrian 2.383 pertsonek galdu zuten bizia 1988-2004 aldian lan istripuen eraginez. Aldi horretan bertan beste 15.000tik gora langilek izan zituzten lan istripu larriak. Hurrengo orrialdeko grafikoan ikus daiteke laneko ezbeharrek Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izan duten bilakaera. Europar Batasunean (EB) urtero 7.500 pertsona hiltzen dira, batez beste, laneko ezbeharrengatik; 1.400 pertsona hiltzen dira Espainiako Estatuan eta 661 pertsona Frantziakoan.


Bai adituek eta bai sindikatuek, hiru arrazoi nagusi aipatzen dituzteegoera hau sortu izateko: Europako lan munduan gizarte atzerakada gertatzen ari dela, lan munduaren erregularizaziorik ezerantz goazela, lan baldintza kaskarragoetarantz eta lanaldi luzeagoetarantz. Zenbait sindikatu abertzaleren "lan baldintza kaskarrek hil egiten dute" esloganak zerikusi handia du Euskal Herria ere jasaten ari den laneko erregularizaziorik ezarekin. Lan istripuen estatistikak aztertu besterik ez dago lan ezbehar gehienak lan baldintza kaskarrak dauden lekuetan gertatzen direla aitortu behar izateko: eraikuntza da sektorerik arriskutsuena, hor baitago kontrata eta azpikontrata gehien. Lanbide prestakuntzarik kaskarrena eta laneko osasunaren kulturarik urriena ere sektore horretan daude. Hain zuzen ere, Euskal Herrian jadanik hamalau langiletik gora hil dira eraikuntzan aurten.

Laneko Segurtasun eta Osasuneko Nazioarteko Eguna baliatuz, Lanaren Nazioarteko Erakundeak adierazi du lantokietan arriskuei aurrea hartzeko neurriak har ditzatela eskatu behar zaiela enpresaburuei. Biziki larria da Bizi eta Lan Baldintzak Hobetzeko Europako Fundazioak onartu duen bezala onartu behar izatea azken hogeita bost urteotan "orokorrean lan baldintzek ez dutela hobera egin".

Ekoizpen prozesuko agente guztiak eta administrazioko agintariak dira egoera honen arduradunak, batzuk besteak baino erantzukizun handiagoarekin: enpresaburuak, langileak, enpresa batzordeak, sindikatuak, lan ikuskaritza, tokian tokiko gobernuak eta erakunde judizialak. Egia da zenbait euskal sindikatuk esaten duena: enpresaburuek ez dute esku hartzen laneko osasunean eta "etekinak jartzen dituzte laneko osasunaren gainetik" edo, "ez diote behar bezalako garrantzirik ematen laneko osasunari" edo, "22.000 langileko lan ikuskatzaile bakarra dago" edo, "laneko ezbeharrak eguneroko loteria dira, tokatu arte"...


Edonola ere, langileek, enpresa batzordeek eta sindikatuek ere beren zeregina daukate: segurtasun arauak aplikatzea edo, halakorik ez badago, eskatzea eta exijitzea; laneko osasuneko prestakuntza exijitzea; lan ikuskatzaileari enpresak salatzea; erakunde judizialetan salaketak jartzea eta ez amore ematea arau haustea egin duen enpresarekin, enpresa erantzulearekin, akordio ekonomikoa lortu delako eta abar.