Landareak: Oro elur laru
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Oro elur laru batek estali du. Landareen aurtengorako modaren pasarela puri-purian da, zein baino zein pertxentago, soineko dotoreena nork azalduko borroka txikian dabiltza, banaka, zein nagusituko... Hor dator, ordea, sasi arkazia tropela (Robinia pseudoacacia), denak bat hartu eta oihal laru erraldoi bat penditzetan pirrilaka zabalduz paisajean, beste guztientzako begiak bereganatuz. Aurten sasi arkazia urtea da. Tarteka, klima-denbora ekuazioan ezkontza berezia ematen den urtetan gozatu daitekeen ikuskizuna. Gozotan gozatzekoa, etxe ondoko erleari galdetu bestela...
Sasi arkaziak lore zuri-laruxka ematen du, hostaia urdinxka azaldu baino lehenago. Kolonizatzaile aparta izaki, bat den tokian haren sustraietatik sasia hedatuz doa eta loraldian izaratzar galantak zabaltzen dituzte. Urrutitik adituko duzu bere usain eztia eta inguratuz gero baita erleen burrunba ere. Hazia oparo emateko nahi eta nahiezko erleen polinizazio lanaren truke eztigai aparta den nektar gozoa erruz eskaintzeko tratua egina omen dute aspaldi sasi arkazia eta erle saldo-buruek. Moko finentzat soilik sasi arkaziaren lorez egindako eztia ere kentzen zaie erlauntzei.
Moko finentzat da, bai, sasiko hau. Bere eztia bezalaxe egurra. Trinkoa eta tentsio handiko egurra denez gutxiena uste denean zartatzen da. Busti-lehorrean gaztainaren pareko, hark baino gehiago irauten duena ordea eta hesola edo baldotarako, kanpoko lanetarako ez beste erabili ohi da. Arotzaren eskurako zakarra, baso-mutilen atzaparren lan zatarretarako. Moko finen batenean ez bada, ez duzu erraza izango haren egurra zura eginda topatzea. Loraldiaren aitzakiarekin erramilotaren bat etxeratu nahi baduzu, kontuz zeuk ere eskuak, arantza galantak baititu mokodunengandik babesteko.
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]