Bergara: Antzinako artearen xarma
Historiaurrean ere bizirik zegoen Bergara, Udalerriko Brontze Aroko monumentu megalitikoek erakusten dutenez. Ehorzketa monumentu ziren trikuharri eta tumulu horiek Udala-Intxorta eta Elosua-Soraluze guneetan daude. Baina Bergararen aipamena jasotzen duen lehen dokumentu idatzia 1050. urtekoa da. Hain zuzen ere urte horretako lur eta soroen emate batean aipatzen da Bergara. 1200. urtean, Gipuzkoa Gaztelako erreinuan sartu zenean, hiriak sortzeko prozesu bat hasi zen eta Bergarako hiribildua, "Villanueva de Vergara" izenekoa, 1268. urtean sortu zen, Alfontso X.a Jakintsua erregeak biztanleei Hiribildu-Agiria edo Forua eman zienean. Bergara merkataritza gune bihurtu zen orduan.
Bando arteko borrokak
Arazoak gainditu ostean, XVI. mendea garai oparoa izan zen bergararrentzat.
Ikerketan puntako Seminarioa
Gune historikoko ibilbideari ekiteko Ariznoako San Pedro parrokiatik abiatuko gara. Bertan jaio zen Bergara hiria, XIII. mendean. Egungo eliza XVI. eta XVII. mendeen artean eraiki zen, antzinako egituraren gainean. Kanpandorrea, ordea Barroko garaikoa da. San Pedro parrokian, Santo Kristo Agoniakoaren kapera ikusiko dugu, korupean eta Ebanjelioaren aldean. Santo Kristo Hilzorikoa Juan de Mesa eskultura egile andaluziarraren lana da; erregearen kontulari Juan Perez de Irazabal bergararrak 1622an agindu zuen irudi hori lantzeko. Kalean jarraitu dugu txangoa.
Artekalen, bada aurrealde txiki bezain berezia duen etxetxo bat, 15.a. Beheko solairuan XVI. mendeko apaingarri errenazentistak ditu.
Arrese kantoian Arrese etxea dago, XVI. mende hasierakoa. Orduan sarrerako arku handi bat baino ez zuen eta mendearen bigarren erdian eraiki zen Errenazimendu estiloko balkoi handia.
Parez pare Irizar Jauregiarekin egingo dugu topo. Herrera maisuaren korronte klasizistako eraikuntza hau XVII. mendekoa da eta bertan sinatu zuten Esparterok eta Marotok Lehenengo Gerra Karlistaren amaiera ekarri zuen hitzarmena, 1839an.
Barrenkale amaieran 1585eko Egino-Mallea jauregia dago. Aurrealde nagusia Errenazimendu manieristaren joerakoa da, Euskal Herriko ederrenetarikoa.
Deba ibaiaren beste aldean Santa Marina parrokia dago, gure hurrengo geralekua. Euskal Gotikoaren adibide, bi epetan eraiki zen. Hala ere, estilorako irizpide bateratua gorde zuten. Ezin aipatu gabe utzi parrokiaren aldare nagusiko erretaula, jauregi barroko aberats baten aurrealdea gogorarazten duena. Apaingarri gisa ditu predela garaiak, arrokai eta panopliaz apainduriko ordena erraldoiko lau zutabe ildaskatu eta egitura mugitu eta apurtua.
Berriro ere ibaia zeharkatu eta Barrenkaleko 7. etxean Arostegi etxea aurkituko dugu. XVI. mendeko atea du ezaugarri nagusi eta Manierismotik gertu zegoen Platereskoaren fase aurreratueneko dekorazio elementuak biltzen ditu.
Ibilbidean aurrera egin eta Multzo Historiko-Artistikoko San Martin Agirre Plazara egingo dugu. Bergarako Errege Seminarioaren eta Udaletxearen aurrealdeak daude hemen. Seminarioaren aurrealdea XIX. mende erdialdekoa da. Udaletxea, berriz, Lucas de Longa arkitektoak eraiki zuen, XVII. mende amaieran. Plazaren albo batean Jauregi Etxea dago, aurrealdearen lehenengo pisu osoan ageri diren XVI. mendeko grabatu germaniarretan inspiraturiko eszenengatik aipagarria.
Ondartza eta Olaso dorreekin amaituko dugu ibilbidea, Komenio kalean gora. XVI. mende hasieran eraikiek dorre gogorren itxura dute.
San Pedro parrokiako dorrearen parean eta San Pedro kalearen kantoian Agirrebeña Etxea dago, Arrese jauregia bezala, balkoi eder batez eta armarriz hornitua. San Pedro kalera begira dagoen aurrealdea polikromatutako 53 zeramika plaka ederrek apaintzen dute. Azken ikerketen arabera, plaka horiek Alemanian sortu zituzten XVI. mendearen lehenengo erdialdean, jatorrian berogailuak zirela uste da.
Baina gune historikotik at ere Bergara artearen gordeleku da. Ozaeta eta Gabiria dorreak herri erditik gertu daude. Bertan bizi ziren familiak gogor borrokatu ziren Behe Erdi Aroan udalaren boterea lortzeko.
Azkenik Elosu gainera egingo dugu. Zelai zabalak eta zuhaiztiak izateaz gain, Gipuzkoako ikuspegi zoragarriaz goza daiteke bertatik. Aritzeta mendian XI. mendeko dokumentu batean jasotzen den San Migel ermita dago.
Hainbat ekitaldi izaten da: Udazken kulturala, Udaberriko Kontzertua eta hilean behin antzezlanak. Helduentzako Txotxongiloen Nazioarteko Mostra ere ospatzen da bi urtean behin, maiatzean.
Pazko eta Pentekoste jaiak dira Bergarako ospakizun nagusiak. Lau egunetan zehar kontzertuak, dantza ikuskizunak, margo eta abarren lehiaketak, kirol probak eta beste hamaika kontu izaten da jostatzeko. Irailaren 16an San Martin Agirre bergarar santu martiriaren omenezko ospakizuna izaten da, danborradaren eta suzko gurpilen inguruan. Eskualdeko barazki, fruitu, gazta eta lore lehiaketa irekia ere izaten da. Erramu Larunbateko Ganadu eta Eskulan Ferian abeltzaintza eta nekazaritza produktuen salmenta izaten da Bergarako Udalak antolaturik. Uztailaren 18an Santa Marina jaiak dira aipagarriak. Auzoetan ere izaten da olgeta eta dantzarako tarterik. Ekainaren 30ean, esaterako, San Martzial eguna ospatzen dute Bergaran eta egunaren ondoko igandean tradizio aski zabala duen erromeria egiten da San Martzial auzoan. Elosun, Mendiko Abere edo Ganadu Feria egiten da urriaren 12an. Behi, ardi, zaldi eta ahuntz azienden lehiaketak izaten dira azoka horretan, Elosuko Taldeak eta Bergara nahiz Azkoitiko Udalak antolaturik.
(1878-1911)
(1904-1981)
(1900-1994)
Pentsio publikoak duintzeko kanpainak 145.142 sinadura bildu ditu urte hasieran abiatu zenetik, eta pentsio apalenak behintzat lanbide arteko gutxieneko soldatarekin parekatzea da helburua. EHPM Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Eusko Legebiltzarrean erregistratu du... [+]
Antolakunde "antierrepresiboak" ekainaren 7an Amnistia Eguna antolatu du Senperen. Eguna aldarriz josteko, egun osoko egitaraua antolatu dute. Nazioarteko beste erakunde batzuekin eta Aroztegiko Komitearekin mahai inguruak antolatu dituzte.
Ametzagaiña taldea ARGIAk, iAmetza komunikazio enpresak, Antza inprimategiak eta ADUR software kooperatibak osatzen dute.
Ziburuko Azokaren karietara abiatu zen Azokaroak aurrera jarraitzen du Ipar Euskal Herrian eta ostiral honetan poema errezitaldi musikatuaz gozatu ahal izango dute Euskal Urruñako Berttoli kultur elkartean, 19:00etan: Maddi Sarasua itsasuarrak idatzitako Biharraren hegietan... [+]
Maiatzaren 15etik 25era izango da Euskaraldia. Laugarren edizioa da eta antolatzaileek aurtengoa “herrikoiagoa eta ilusionagarriagoa” izatea dute helburu. Izan ere, hirugarren edizioan apalaldia sumatu zuten, pandemia garaiko Euskaralditik burua altxa ezinda. Ostegun... [+]
Ekimena larunbatean abiatuko da, Lesakatik, eta igandean amaituko da, Iruñean. Behin betiko konponbidea eskatzeko eta oraindik etxerako bidea egiteko duten presoen eskubideak aldarrikatzeko, orotara 544 kilometro egingo dituzte. Ekimena aurkezteko agerraldia... [+]
Hilabeteak dira jada fiskaltza, defentsa eta akusazio partikularra –Palacio de Arozteguia SM– epaiketa ez egiteko negoziatzen ari direla. Bazegoen oinarrizko akordio bat, baina Aroztegiko Elkartasun Komiteak prentsa ohar bidez iragarri du bertan behera gelditu dela.
Israelgo Estatu sortu berriak Palestinaren %80 inguru indarrez okupatu zuenetik 77 urte igaro direla, Gazaren aurkako erasoetan 74 lagun hil ditu Tel Avivek asteazkenetik ostegunera bitartean. Hildakoen artean Hassan Samour kazetaria dago, 2023ko urriaz geroztik Israelek hil... [+]
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
KKRk urtarrilean erosi zuen Superstruct sustatzailea, Sónar, Viña Rock edo Resurrection Fest jaialdiak sustatzen dituena besteren artean. Palestinaren kolonizazioari lotutako higiezin-jardueretan eta Israelgo sektore teknologikoan parte hartzeagatik seinalatu dute... [+]
Uztailean argitaratuko da behin betiko Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE), eta Hego Euskal Herriko lehen hiriburua da izendapena lortzen.
Trebiñu eta Argantzu udalen Arabarako integrazioa "mugagabean atzeratu ez dadin" galdetzeko mozioa adostu dute EAJk, EH Bilduk, PSEk eta Elkarrekinek.
Maiatzaren 17an LGTBIQ+fobiaren Kontrako Eguna dela-eta, “bizi dugun oldarraldi atzerakoia” , “transfobiak hartu duen indarra” eta “instituzioen utzikeria” nabarmendu dituzte kolektiboaren bueltako elkarteek. Zenbait instituzioren kapitalismo... [+]
Donostiako Udaleko langileen batzordea osatzen duten bost sindikatuek (ELA, LAB, CCOO, Erne eta ESAN), akordioa egin dute, Euskaraldia dela-eta langileen parte hartze aktiboa sustatzeko eta euskaraz bizi eta lan egiteko aukerak bermatzeko. LABeko ordezkari Joseba Alvarezek... [+]