Makina bat kontu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Hermes babestuta

Greziako Olinpiako Museo Arkeologikoan 2.000 urte baino gehiago duen Hermes estatua ospetsuari lurrikaren aurkako babesak jarri dizkiote.
Hermes estatua Praxiteles eskultoreak marmolez egin zuen eta 2 metro inguru neurtzen du. Bere balioa kalkulaezina da eta horregatik artelanak zaintzeko gero eta interes handiagoa dago. Museo osoa zaintzea bideraezina denez, elementu bakanak nola zaindu aztertzen ari dira.
Kasu honetan Buffaloko unibertsitateko Michael Constantinou eta Andrew Wittaker ikerlariak eta Atenasko unibertsitate teknikoko Vlassis Koumousis ikerlariak elkarrekin lan egin dute Hermes estatuarentzat isolamendu sistema analizatzeko eta garatzeko. Garatutako sistema Greziako kultura ministerioari eskainiko zaio beste estatua batzuekin erabiltzeko.
Garatutako sistemaren oinarria pendulu eran higitzea ahalbidetzen duen plataforma da. Honek sistema balantzaka aritzea ahalbidetzen du eta Richter eskalan 8 gradu arteko lurrikarak jasatea ere bai. Sistema hau Hermesen azpian kokatutako porlanezko oinarri batean antolatu da.
Teknologia hau San Frantziskoko nazioarteko aireportuan, Errusian gasa ateratzeko hainbat plataformatan eta Istanbuleko aireportuan frogatu da ez bakarrik arte-lanetan, baita egitura bakanetan ere. Lortutako emaitzak oso onak izan dira.


Aire purua plasmako teknologiarekin

Unibertsoan arruntena den materia, hots, plasma, aire purua lortzeko erabiltzen ari dira Pacific Northwest National Laboratoryko ikerlariak. Hasieran helburu militarrak zituen ikerketaren emaitzak merkaturatzeko asmoa dago laster.
Sistema atake biologiko edo kimiko batetik soldaduak babesteko pentsatu zuen AEBetako Defentsa Departamentuak, baina Hybrid Plasma Filtration System (HPFS) deitzen den sistema merkaturagarri izan daiteke laster batean. Une honetan sistema garatu duen laborategiak sistema trinko bat baino ez du eratu, baina asmoa egon badago eraikuntza osoak edo abioiak, adibidez, babesteko sistema handiak garatzeko.
HPFSren garapenean ingeniari nagusia den Ken Rappe-k garbi agertu du, sistema honen garapena munduan egiten ari diren ekintza bortitzen ildotik datorrela. Sistema honen ezaugarri nagusia iragazki arruntak ez erabiltzean datza, hauen ordez plasma erabiltzen baita eta honek iragazki guztietatik igaroko liratekeen aire-poluitzaileak deusezten ditu. Gainera, plasmaren bizi erabilgarria iragazkiena baino handiagoa izateaz gain askoz ere erabilgarriagoa da.
HPFS gai da 1995ean Tokioko metroko atentatuan erabilitako sarin gasa, adibidez, deusezteko eta edozein poluitzaile aire garbi bihurtzeko ere bai.


Azkenak
2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


2025-06-20 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Eguneraketa berriak daude