Makina bat kontu
Poitiers-eko (Frantzia) unibertsitateko Jean-Renaud Boisserie, Fabrice Lihoreau eta Michel Brunet paleontologoek hipopotamo eta baleen hainbat fosil alderatu dituzte eta Pakistanen topatutako baleen aitzindari batek hezur bat zuen oinean, astragaloa, eta hezur hau artiodaktiloen ezaugarri da.
Beraz, orain 50 edo 60 milioi urte, lehorrekoa zen animalia batetik bi talde sortu ziren, zetazeoak edo itsas ugaztunak eta antrakoteroak, lehorreko ugaztun ungulatuak.
Hipopotamoak egun desagerturik dauden antrakoteroen ondorengoak lirateke ikerlariek Proceedings of the National Academy of Sciences-en azaltzen dutenez. Gainera, eta urte askotan uste izan denaren aurka, hipopotamoek ez dute antzekotasun hurbilik Tayassuidae izeneko artiodaktiloen familiarekin.
Itsas belarri gorria bitxitegietarako nakar-iturri da, baina ikerlariek propietate mekanikoak aztertu dituzte. Ikerlari nagusiak argitara eman berri duen artikuluan, xehetasun handiz eta lehen aldiz azaltzen da animaliak nola eraikitzen duen %95 kaltzio karbonatoa eta %5 proteina den bere oskola.
Gauza jakina da kaltzio karbonatoa (klariona) oso hauskorra dela, baina moluskuak sortutako ordenamendu molekularrak erabat iraultzen du hauskortasuna.
Gertaera hau oso interesgarria da biomimetikan, hots, natura imitatzen saiatzen den zientzian. Kasu honetan materialak baino egiturak du garrantzia, hau da, AK47 baten bala ez zukeen moluskuaren oskolak geratuko, baina ezta aluminioz eta beste materialez egindako armadurek ere. Ikerketa burua den Meyers-en ustean, moluskuak oskola eraikitzeko ematen dituen urratsei so eginez, armadura askoz arinagoak eta sendoagoak lor daitezke.
Antza denez, armaduren teknologia agortzeko bidean zegoen, ez zen ikusten armaduraren propietateak hobetzeko biderik, baina aipatu ikerlanarekin badirudi itsas belarriaren oskolak duen xafla egiturak bide berriak zabal ditzakeela ikerketa lerroetan. Izan ere, itsas belarriaren oskolak duen ezaugarri nagusietakoa oskolaren pisuaren eta zabaleraren arteko erlazioa da. Hau da, ohiko armaduratan gogortasuna lortzeko zabalera handitu behar da eta ondorioz pisua ere bai. Moluskuak eskema hori apurtzen du bere egiturarekin.
Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]
Iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du aldizkariak. Kalkuluen arabera, 2023ko urriaren 7tik egunean 732 palestinar hil ditu batez beste, Israelgo armadaren erasoen... [+]
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]