Mattin-Laurent Partarrieu: Margo sentsualak eta aldarrikapen zeinuak

  • Mattin-Laurent Partarrieu (Hazparne, 1946) margolaria Euskal Herrian izan dugu oraindik orain. Bere ibilbideaz eta bere lanez, bertatik bertara, jarduteko parada izan dugu. Parisen bizi arren Euskal Herria darama bere baitan. Bere margoetan iraganeko eta gaur egungo munduak nahasten dira, euskal jiteak eta zeinu sentsualak. ARGIAk datorren asteko zenbakiarekin bere lamina bat oparituko dizu.

2004ko abenduaren 19an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Mattin-Laurent Partarrieu margolariak lau urteetan utzi zuen sorterria, Parisera aldatu behar izan zuen gurasoekin bizitzera. II. Mundu Gerraren ondorengo garaian arrunt latzak ziren bizi-baldintzak. Aita prentsa alorrean langile espezialista zen eta horrek artearen mundua behatzeko leiho bat ireki zion. Mattinen desioa margolaria izatea zen. 1952an, bost urte zituela, Parisko eskoletako marrazki erakusketa baten karietara, Mattinen marrazki batek Collete eta Henri de Montherlant idazleen arreta eta miresmena erdietsi zituen. Mitologiako Pegaso eta uztai andana ageri ziren marrazkian. Aitak alta »bizimoldearen eskasia medio», prentsaren alorrean langile mekanikari gisa aritzera bultzatu zuen. Anartean, aitaren «beldurra» uxatuz joan zen eta Mattin gazteak margolaritza ikasteari ekin zion. P. G. Hubert-en tailerrean ikasi zuen lehenik, eta Montparnasseko Goi Eskolan grabatuaren ofizioa eta teknika gero. Litografia, berriz, Chamflery tailerretan. 1966an buru-belarri murgildu zen margolaritzan eta 1970ean jaso zuen lehen aintzatespena: gazte mailako Malakoff Sariaren urrezko domina. Harrezkero, hainbat teknika landu ditu margolaritzan. Hasieran surrealismoa eta grabatuak egin zituen. Egun, batez ere, arte figuratiboa egiten du »eskultura ere lantzen duelarik». Berezko tonalitatea lortu aldera, teknika mistoa erabili ohi ditu, olio-pintura bereziki, olio oso diluitua, akrilikoa.

Paris, New York, Singapur...

Parterrieu-ren erakusketak Paris, New York, Singapur edota Bruselan izaten dira. Parisen ikusgai dira etengabe eta Donibane Lohizuneko Hordago galerian hiruzpalau erakusketa paratzen ditu urtean. Hegoaldean ere ezaguna da, Irunen eta Bilbon bereziki.

Mattin-Laurent Partarrieuk abertzale eta euskaltzalea da: «Maleruski, Frantziako agintariek gure gurasoei euskara ez mintzatzeko gomendatu zieten garaiko semea naiz. Euskal kulturak gure heziketan eragin okerra izango zuela sinestarazi zieten gure arbasoei», adierazi digu hazpandarrak. Arras atxikia da sorterriari. Bi hilabetean behin etorri ohi da Euskal Herrira. Euskara ikasten ari da Parisko AEKn. Euskal Herria ageri-agerian dago margoetan, molde askotara ageri ere. Bere lanetan, besteak beste, Eduardo Txillidaren Amnistiaren aldeko logoa, Presoak Etxerat eslogana, ESAITen Euskal Selekzioaren aldeko aldarrikapena edota Euskal Departamenduaren eskaera ikus ditzakegu. Pertsonaien eskuetan, berriz, Abertzaleen Batasunaren (AB) agerkaria, Enbata astekaria edota Gara egunkaria ikus daitezke: «Mundura zabaldu dezakedan nire ekarpen xumea baino ez duzu. Margolaria izateaz gain euskal nortasunaren defendatzailea naiz. Amerikako Estatu Batuetan nahiz Parisen pertsona ‘katalogatua’ naiz, gorabeherak izaten ditut, baina nire herriko nortasunari atxikitzen saiatzen naiz», diosku Partarrieuk. Artista honek margo handiak egiten ditu. Pariatzaileen txokoa margoak, esate baterako, (Mihisean olio-pintura) 146 x 114 zentimetrokoa da. Margoen argazkiak liburu batean biltzeko ohitura dauka, eta beren izenak euskaraz nahiz frantsesez idazten ditu.

Kabaretak eta ostatuak nagusi dira margoetan: «bizitza partekatzeko guneak edota pertsonak gurutzatzen diren tokiak biziki maite ditut». Partarrieu une eta gune horien bila abiatzen da goizdanik egunero: «Etxetik kanpo gosaltzen dut, lanera doazen jendeak behatzen ditut, bizitzaren eszena biziak xerkatzen ditut bloka eta arkatza eskuetan ditudala». Parisko bere margoetan fikzioko tokiak hala nola ostatu zahar errealak ageri dira. Euskal Herrikoetan, kabala edo ganadu feriak, kirol guneak edota herri plazak margotzen ditu. Beraietan ere fikzioko pertsonaiak eta benetako pertsonak tartekatzen ditu. Argazki-liburuetan bildutako margoetan musika, dantza eta plazeraren bilguneak nabarmentzen dira, berauetan Parisko gau-tokietako emakumezko nahiz gizonezko erakargarriak daude, eta oroz gainetik, emazteen alderdi sentsuala islatzen da. Gizonezkoengan euskal tipologiaren eredua ageri da pertsonaia askorengan: «Euskal Herriaren lekukotasun gisa margotzen ditut, gisa horretara euskaldunek nirekin bidaiatzen dute. Munduaren trantsizio garaia ezagutu dugu, hainbat jende duela hiru mende bizi ziren bezala ezagutu ditugu eta gu horren lekukoak izan gara. Xantza handiko pertsona sentitzen naiz». Iragan tradizionala eta garai modernoa nahasten dira lanotan, pertsonaiek nostalgia eta malenkonia gisako zerbait agertzen dutelarik.

Partarrieu, hala ere, margolari «urratzailea» ere bada. Donibane Lohizuneko eliza ataria agertzen duen margoa dugu horren lekuko. Berean, jende-pilo artean, Michelle Alliot-Marie Frantziako Defentsa ministroa eta auzapeza hala nola Jean Espilondo diputatu sozialista ohia daude. Lehena Luis XIV. Erregearen jarreran margotuta dago. Luis XIV. bertan ezkondu zen eta molde horretan agertu izan da hainbat koadrotan. Alliot-Marie bastoia eta guzti azaltzen da haren tokian. Jean Espilondo, berriz, Euskal Departamenduaren aurkako politikari sutsua, aldarrikapen horren aldeko propaganda banatzen ari den mutiko bati belarritik tiraka ari zaiola margotuta dago. Espilondok margoa ezagutzen du eta Parterrieuri haserre bizia azaldu dio dagoeneko. Margolariak agintariak kritikatzeko eta herri aldarrikapenak sustatzeko eskubideari eustea erabaki du alta.

Herri aldarrikapenen sustatzaile
Bere obran Eduardo Txillidaren Amnistiaren aldeko logoa, Presoak Etxerat eslogana, ESAITen Euskal Selekzioaren aldeko aldarrikapena edota Euskal Departamenduaren eskaera ikus ditzakegu. Pertsonaien eskuetan, berriz, Abertzaleen Batasunaren (AB) agerkaria, Enbata astekaria edota Gara egunkaria daude.


Azkenak
Israelek Qatarreko hiriburua bonbardatu du Hamaseko buruak hil nahian

Erasoaren helburu izan direnak Trumpek proposatutako su-etena negoziatzen ari zirela azaldu du Hamasek. Israelek erasoa baieztatu du, eta Qatarrek “eraso kriminala” kondenatu.


Nepalgo lehen ministroak dimisioa eman du, protesta gogorren ondorioz

Liskarretan gutxienez hogei pertsona hil dira astelehenean. Astearte goizean, lehen ministroaren etxeari su eman diote manifestariek. Herritarrik gazteenak ari dira protestan, gobernuaren ustelkeriaren aurka, eta bereziki, sare sozialen debekuak eraginda.


2025-09-09 | ARGIA
Aske utzi dute Jose Mari Dorronsoro euskal presoa, 32 urteren ondoren

Jose Mari Dorronsoro preso politikoak Frantziako Estatuan bete zuen zigorra aintzat hartu ondoren, aske utzi zuten abuztuan, Etxerat elkarteak jakinarazi duenez.


2025-09-09 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Bazuen mezua, noski, Pekineko desfileak; baina zein zen mezua?

Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren... [+]


Eskola segregazioa gainditzea helburu duen mahaia abiatu du Jaurlaritzak, STEILAS eta ELA gabe

"Erronka izugarria" duen mahaia jarri du martxan Eusko Jaurlaritzak, 50 bat eragilerekin: eskola segregazioa gainditzeko neurriak adostea. STEILAS eta ELA sindikatuek ez dute parte hartu; Jaurlaritzak oinarri dituen politikek segregazioa betikotzen dutela diote.


2025-09-09 | Jon Torner Zabala
Itsasoaren berotzeak euskal kostaldeko espezie batzuen portaera aldatu du, Aztiren arabera

"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]


Israelek Gaza hiria ebakuatzeko agindua eman du eta drone batek eraso egin dio Flotillari Tunisian

Hirian milioi bat pertsona inguru bizi da egun, eta ez dute nora jo. Pazienteekin eta lanean geratuko direla adierazi du Shifa ospitaleko zuzendariak, eta babesa eskatu dio nazioarteari. Bestalde, gauerdian, Global Summud Flotillako ontzi bati eraso egin dio drone batek... [+]


Spoti-fire, Stop-ify edo Spoti-fair

Guztiok entzun nahi dugu musika: asko, merke, euskaraz eta gaizki sentitu gabe. Baina Spotify utziko badugu Israelen konplize izateagatik, agian beste enpresa eta tresnen inguruan ere hausnartu beharko dugu. Edo gure morala kontratatzen ditugun zerbitzuen arabera neurtzen hasiko... [+]


2025-09-09 | Irutxuloko Hitza
Kaleratzeak Stopek gaitzetsi du Donostian GOe egiteko azkartasuna, ondoko orubeko gazteentzako apartamenduei ekiteko datarik ez dutenean

Joan den astean jakinarazi zuten Basque Culinary Centerren GOe eraikina urriaren 20an inauguratuko dutela, eta horren harira, Kaleratzeak Stop plataformak idatzi bat helarazi du komunikabideetara. Bertan, gaitzetsi egin du Basque Culinary Centerreko eraikin berria 20 hilabetetan... [+]


Nafarroako azoka ekologiko handiena Noainen lurreratuko da irailaren 12tik 14ra

Hamargarren urtemuga ospatuko du aurten Nafarroako Azoka Ekologikoak. Berrogei postuko azokaz gain mintzaldiak, tailerrak, kontzertuak eta erakusketak izanen dira


2025-09-09 | Gedar
EAJko presidente ohi Andoni Ortuzar kanpo-aholkulari gisa fitxatu du PwC multinazionalak

 "Komunikazioan eta gai publikoetan" lagunduko dio enpresari. Lizitazioak manipulatzeagatik isundu izan dute konpainia, eta lotura zuzenak ditu EAJrekin. 


2025-09-08 | Aimar Lopez
Istilurik gabe baina normaltasunik gabe ospatu dute bertze behin Alarde eguna Hondarribian

Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».


2025-09-08 | ARGIA
Israeli armak salerostea debekatzeko dekretua iragarri du Espainiako Gobernuak

Pedro Sánchez Espainiako presidenteak adierazi du, legez arma-blokeoa ezarrita, presioa eragin nahi dutela Benjamin Netanyahurengan. Sánchezek deitoratu du nazioarteko komunitatearen zati baten “indiferentzia” eta Israelgo Gobernuarenganako... [+]


Bayrouren gobernua erori da Frantziako Asanblean eta estu da Macron

Astelehen arratsaldean konfiantza mozioa galdu du Frantziako lehen ministro François Bayrouk. Konfiantza mozioa eskatu zuen, datozen lau urteetarako austeritate usaina zuten aurrekontu batzuk aurkeztu eta bere aurkako zentsura mozioa iragarri zuenean eskuin muturrak. Aurrez... [+]


2025-09-08 | Axier Lopez
Argentinako ultraeskuinak lehen kolpea jaso du haustekundeetan

Peronismo klasikoak Buenos Aires probintziako hauteskunde legegileetan botoen %47,2 lortu du. Javier Mileiren La Libertad Avanza hautagaitza 13 puntura geratu da (%33,7). Emaitza esanguratsua da bozka emateko eskubidea duten argentinarren %38 Buenos Aires probintzian biltzen... [+]


Eguneraketa berriak daude