Iñaki Galdos: «Batasunaren esku dago herri kontsulta bideratzea»


2004ko abenduaren 12an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Iñaki Galdos bigarren agintaldia betetzen ari da Gipuzkoako EAko lehendakari gisa. Kargu honetaz hitz egin digu abiapuntuan: «Gustura nago, eta ez dira politikan aritzeko garairik errazenak. Aldi berean, azken urtetan bereziki, gure alderdiaren barne egoera ez da egokiena ere politika egiteko. Edonola ere, EA alderdia Gipuzkoan egiten ari den lana baikorra da guztiz. Politika egiteko modu bat erakusten ari gara Gipuzkoan, baita bertako erakundeak -Batzar Nagusiak, Foru Aldundia eta hainbat udal garrantzitsu- kudeatzeko gaitasuna erakutsi ere».

EAko sektore ofizialaren eta Gipuzkoako ildo kritikoaren arteko tirabiren gainean luzaz aritu gara Galdosekin. Berak ez ditu tirabirak ezkutatzen, baina ez omen dira horren sakonak ere. Hala ere, alderdiaren Berme Batzordeak Jose Emilio Agote -Donostiako EAko lehendakaria- barne karguak eta kargu publikoak -urtebeterako- betetzeko gaitasunik gabe utzi izana «prozesu politiko»tzat jo du gure solaskideak: «Erabakia penaz hartu nuen. Jose Emilio Agoteri nire elkartasuna tinko adierazi diot behin eta berriro, eta halaxe egin nahi dut orain ere».

Zein dira EAko ildoen arteko tirabiren arrazoiak edo iturburuak?
Gure arteko diferentziak -beste alderditan ez bezala; alderdi sozialista dut gogoan uneon- kanporatzen direnak baino txikiagoak dira. Gure artean ez dago ezberdintasun ideologikorik. Jarrera ezberdinak daude, bi esparrutan bereziki, ezberdintasunetako bat jarrera historiko batetik dator. Batzuk, ziklo politiko honetan, EAJrekin ardatz estrategiko komunean bat egiten dugu. Beste ezberdintasuna 1999tik dator. Harrezkero EAren egituraketan eta estatuetan emandako aldaketak ez dira mesedegarriak izan alderdiarentzat. Gure ildokoen ustez, aldaketa horiek izugarrizko kaltea egin diote EAri. Aldaketa horiek ez dute bat egiten bere sorrerako espirituarekin. Guk aldaketa horiek ez ditugu begi onez ikusi.

Zein dira aldaketa horiek zehazki?
Adibidez, hauteskundeetarako hautagaiak aukeratzeko sistema, Lurraldeko Batzorde Eragileetan idazkariak aukeratzeko modua, eta abar. Jakina, guk onartzen ditugu aldaketak gehiengoak onartu zituela eta errespetatu egiten ditugu. Baina alderdiarentzat ez dira mesedegarriak. Guk beste moduko funtzionamendua nahi dugu.

Eusko Alkartasuna (EA) ezker abertzalea eta EAJren arteko ekimen politikotzat joa da. Batzuek alde batera eta beste batzuek bestera jotzen duzue, antza. EAk proiektu propioa gauza al dezake EAJren magalean, adibidez?
EA proiektu propioa lantzen ari da. Hauteskundeetarako EAJ-EA koalizioa erantzukizunez hartutako erabakia da, eta horregatik ez diogu geure proiektuari uko egiten. Ni koalizioaren defendatzaile sutsua naiz, oso garbi daukat behar hori une historiko honetan. Hala ere, noizean behin, EA zergatik sortu zen gogoratu behar da, baita egun non gauden ere. Esate baterako: azaroaren 14an Batasunak aurkeztu zuen proposamena objektiboki aztertzen baduzu, ukaezina da ezker abertzale ofiziala EAren jarreretara hurbildu dela. EAJren jarreraz gauza bertsua esan daiteke halaber. Jarrera aldaketa horiek EAren lanari esker etorri dira neurri handian, EAren garaipena da.


Alderdi edo sektore horien proiektuen esparruek finkoak ematen dute, bat eskuinean eta bestea ezkerrean. Zuek haien arteko zubi lan modukoa egiten duzue, baina...
Bi gauza: batetik, euskal gizartea behin-behineko egoeran dago gaur egun. Egoeraren birmoldatzea eta mapa politikoaren berrosatze definitiboa -inoiz izango bada behintzat- Euskal Herrian bizi dugun gatazka egoera gainditu eta normalizazio politikora iristen garenean etorriko da. Une historiko honetan ez dago datu objektiborik behin betiko mapa politikoa osatzeko. Horregatik, gutako batzuek EAJrekin koalizioan joan beharra aldarrikatzen dugu. Baina horrek ez du esan nahi etorkizunean beste planteamendu batzuk egingo ez ditugunik.

Bestetik: gizarte bakoitza mundu bat da. Euskal Herrian, eskuina/ezkerra eskema -beste leku batzuetan funtzionatzen duena- beste logika batzuen arabera garatu beharko dugu etorkizun hurbilean. Amerikako Estatu Batuetan, adibidez, logika ez da ezkerra/eskuina, baizik eta eskuina eta eskuin muturrekoaren artekoa. Brasilen, berriz, azken dialektika ezkerraren eta ezkerragoaren artekoa da. Euskal Herrian abertzaletasun ezberdinak tarteko izaki, bada, are konplexuagoa da, mapa politikoa beste era batez egituratzen ari da. Euskal Herrian, ezker/eskuina eskema aipatzea, bere horretan, beste xehetasunik gabe, mimetismo hutsa eta faltsua egitea da. Hemen beste logika politikoak daude, uneon horregatik ez daude baldintza objektiboak behin betiko mapa politikoa osatzeko. Egoera hori etortzen denean, agian, esparru politikoaren osatze berria gauzatu ahal izango da.

Zein da Batasunaren azken ekarpenaz egiten duzun balorazioa? Eszenatoki berriaren atarian al gaude?
Eszenatoki berriaren atarian gaude edo egon gaitezke, baina ez Batasunak ekarpen hori egin duelako, Batasunak proposamen hori egiteko bere burua behartua ikusi duelako baizik. Ukaezina da. Eusko Jaurlaritza, hiruko gobernuaren bidez, ahalegin izugarria egiten ari da herri hau dagoen egoeratik ateratzeko. Estatutu Berrirako Proposamena da, oraingoz, herri hau eszenatoki berrian sartzea ahalbidetu dezakeen proposamen zehatz bakarra. Proposamen hori da gizartean eztabaidatzen ari dena nagusiki, Batasunari gustatu edo ez. Beraz, Batasuna jabetu bada hori dela proposamen funtsezkoena eta bere jendea aldaketa sakona eskatzen ari dela, bada, pozten naiz.

Zer iritzi duzu ETAren balizko komunikatuen inguruan egin diren balorazioez? Eibarren eta Iruñean izandako balizko erasoez?
Baldin eta ezker abertzale ofiziala ziklo berrian sartu bada -sinetsi nahi nuke horrela dela- gure burua prestatu behar dugu etor daitezkeen toxikazio kanpainetarako. Hau da, gauza arraroak gertatuko dira. Definitu gabeko egoeran gaude, Batasunaren ekarpenaren ondoren ez da ETAren komunikatu zehatzik izan. Eibarko PSE-EEko zinegotziaren eta PSNko Juan Jose Lizarberen aurkako «erasoak» ez dakigu gezurrezko bonbak edo amarruak izan diren. Horrelako egoeratan -balorazioa egiteko orduan eta gauzak argitu arte behintzat- alderdi guztiok tentu handiz ibili behar dugu. Hala eta guztiz ere, Batasunaren ekarpena zintzoa bada, bere burua prestatu behar du erantzun zuzenak eta zehatzak emateko. Bestela, lortu duen sinesgarritasun edo zilegitasun apur hori berehala galduko du.

Gatazkaren Konponbidea Sustatzeko Batzordea lanean ari da. EA barruan dago. Zuk nola ikusten duzu ekimena?
Nik begi onez ikusten ditut gatazkari irtenbideak emateko ekimen guztiak, Elkarri-rena, kasu. Ekimen hau ere errespetatzen dut. Nazio Eztabaidagunean egin diren hainbat gogoetarekin kritikoa naiz, ordea. Kritikoa naiz -Batasunaren ekarpenean izan diren gogoeta batzuekin kritikoa naizen bezala- diagnosia ez delako zuzena. Eztabaidaguneak herri honek duela 25 urte abertzaletasun historikoak -edota demokratikoak- hartu zuen erabakia deslegitimatu nahi duelako. Helburu nagusia hori den neurrian nekez egin dezakegu aurrera diagnosi komun baten bila. Eztabaidagunearen diagnosian ezker abertzale ofizialak azaldu ohi duen obsesio bera ageri da. Guk, aitzitik, erabaki hura zuzena izan zela uste dugu. Jaurlaritzaren Estatutu Berrirako Proposamena bide eta norabide horretan heldu da, urrats berriak emateko eratu da. Gainera, alderdi bakoitzak bere proposamena auzkezteko aukera izan du. Eusko Legebiltzarra da foro egokiena eta baliotsuena -nahiz onartzen dudan Nafarroa eta Iparraldea oraingoz ez daudela barne- urrats berriak emateko. Nazio Eztabaidagunea foro alternatibo bezala agertu da, Eusko Legebiltzarra deslegitimatu nahian. Foro hauek horrela kokatzen diren neurrian ezin ditut begi onez ikusi.

Tira, ez zaudela guztiz konbentzituta Batasuna eta bere inguruan ematen ari diren urratsekin...
Ez, noski. ETArengandik desmarkatzeko ausardia falta dutelako, biolentziatik alde egiteko erabateko urratsa eman ez dutelako. Ezker abertzale ofizialak gaineratiko alderdiak eta gizartea orobat konbentzitu nahi baditu duela 25 urte herri honek -edo EAEk, kasurako- hartu zuen bidea okerra dela, Batasuna oker dago, berriz ere tronpatu egingo da. Ezker abertzalea urratsak ematen ari da, ados, baina gizartearen errealitatea zein den jabetu behar da behingoz. Hau da, gizartea anitza dela, gatazka ez dela Euskal Herria eta estatuen arteko gatazka soila. Alderdi abertzaleen arteko indar metaketak eta tirabirak ikusi behar ditu. Gipuzkoako soziologia zein den ezagututa, hiri nagusi eta herri nagusietako alkatetzak noren esku dauden jabetuko ote da behingoz? Errealismo dosi bat behar du ezker abertzaleak, politikan mailaz mailako bidea urratu behar dela ikasi behar du, errealitatea onartu behar du eta ez lainotan ibili. Ari da jaisten lurrera, Bergarako Adierazpenetik urratsak ematen hasi zen, baina, bien bitartean, egoera honetara iristeko zenbat urrats alfer eta zenbat sufrimendu bizi behar izan ditugun ikusteak pena izugarria ematen dit.

Zein neurritan jari behar du zalantzan EAk EAJrekiko koalizioa hurrengo hauteskundeetan, Ibarretxe Planak ez badu egiten zuek nahi duzuen bidea?
Ni koalizioaren aldekoa naiz, baina ez edozein preziotan. EAren gehiengo zabalak EAJrekiko koalizioa onartzen du, ardatz estrategiko horren alde gaude, baina ez edozein preziotan. Nik neuk ez nuke 1994an EAJrekin izan genuen koalizioa onartuko. EAJk har dezakeen bideari begira gaude. Nik nire ideologia daukat, eta ez da EAJrena. Baina, uneon, herri honen etorkizun hurbilean, EAJren proiektuak eta nireak bat egiten dute. Baldintza objektiboak ematen dira koalizioan aurrera egiteko.


EAJk, antza, baietza emango dio Europako Itunari. EAk ezetza iragarri du. Bi erabakiak uztargarriak al dira EAEko hurrengo hauteskundeetan koalizioan joateko?
Bai. Europako hainbat alderditan dauden eztabaidak ikusi besterik ez dago. Frantziako alderdi sozialista edo Kataluniako Convergencia alderdien barnean, adibidez. Nahiz paradoxikoak izan daitezkeen, gure ezezko eta EAJko -balizko- baiezko botoak ez dira elkarrengandik urrun izango. EAJ eta EAren Itunaren diagnosiak ez dira oso ezberdinak izango. Diagnosiak bertsuak izanda ere, batzuk Ituna onartuko dute eta besteok ez. Gure ezezkoa ondo arrazoituta dago eta EAJk onartuko balu, guk bezala, itunari hainbat gabezia leporatuko lizkioke. Botoa ezberdina izanda ere, inportantea Itunaren muina zein den azaltzea da. Iritzia eta jarrera orokorrak antzekoak izango dira.

Azkenik, Ibarretxe Plana Eusko Legebiltzarrean eztabaidatuko da aurki. Zer espero duzu Batasunaren aldetik?
Ez da erraza ezer igartzea. Edonola ere ezker abertzale ofizialak, Batasunak, erantzukizun historikoa dauka une honetan. Nahiz eta proposamenaren muinarekin bat ez egin edota diferentziak izan, ezker abertzaleak bere esku dauka gizarte eta herri honek bere iritzia ematea. Niri herri kontsultan proposamenari ezezkoa ematea zilegia iruditzen zait, baina herri kontsulta galaraztea oso gogorra irudituko litzaidake. Batasunaren esku dago kontsulta bideratzea.


Azkenak
EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Eguneraketa berriak daude