Nairobitarra: Hurrengo bidaia zure etxean

  • 20 urteotan milioi bat kilometro inguru eginda, munduan barrena ibilitako Nairobitarra autobusa txatarretarako eraman dute. Baina autobusa bera eta maleta-lekuan gordetzen dituen esperientzia eta jakintza jolas bihurtu ditu ARGIArekin Josu Iztueta bidaiariak. Ander Izagirrek egin ditu mahai-jokoko galderak, eta Garbiñe Ubedak diseinatu du. Ipuinetako marrazkiak, berriz, Amaia Etxeberriaren eskutik atera dira. Horra «Nairobitarra: Mundua ezagutzeko jolasa» eta «Munduko ipuinak», bidaiatuz ikasteko bi modu berri.

2004ko irailaren 12an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Nairobitarra autobusak ez du munduan zehar bidaia gehiago egingo. Hiru autobus izan dira. Bata 1980an, lehen bidaian Nairobira joan eta bertan geratu zen. Autobus hark eman zion izena bizi filosofia berezia lantzen zuen proiektuari. Bestea Afrika, Europa, Ipar Amerika eta Hego Amerikan ibili, eta Asiara pasatu ezinik, Txilen utzi zuten, kaleko haurrak jasotzen dituen fundazio bati emanda. Hirugarrena, azken urteetan Afrikan eta Europan ibili dena, «txatarrerira eraman berri dugu» kontatu digu Josu Iztuetak, etxeko hormak botatzen ikusi dituenaren tristurarekin. Baina aurrerantzean ere oroimenari herdoila kentzeko, Nairobitarra jolas bihurturik, autobusean sartu eta egin izan dituen bideetan barneratzeko aukera dugu.

ARGIAk kaleratu berri dituen mahai-joko eta ipuin hauekin, bidaietan pilatutako esperientzia eta baloreak transmititzen saiatu dira, Iztuetaren hitzetan: «Kanpoko gauzekiko jakin mina, bidaietako anedotak, besteen lurraldeekiko errespetua... Horrek ez du esan nahi bidaiatzeak dituen balio denak onak direnik». Jolasaren funtzio didaktikoak erakarri zuen hasieratik Iztueta: «Kontziente naiz neronek ere asko edan dudala besteen bidaietatik eta besteen ametsetatik. Txikitan entzun nituen hainbeste hitzaldi eta diapositiba erakustaldik ere markatu zuten nire etorkizuna. Guk bidaiei buruzko mahai-jokorik ez genuen izan. Agian, bere garaian norberari edukitzea gustatuko litzaizkiokeen gauzak egiten ditu bakoitzak».

Bidaien filosofia jokora ekarrita

Mahai-jolasetan beti dago irabazleren bat. Baina bidaietan nork irabazten du? Bidaietan helburu bakarra ez da izaten jarritako helmugara iristea. Josu Iztuetak azaldu digunez, «saiatu gara bidaien filosofia jokora ekartzen, baina zaila dela jakinda, ezin baita joko birtuala egin». Bideari erreparatzen eta joanean gozatzen ikasteko, bidaiariek ezusteko onak eta txarrak jasoko dituzte, zoriaren arabera. Bidaietan ere, sarri zorteak erabakitzen du errobera bat zulatu eta konpontzeko geratu beharra izatea, edo txiripaz egiten du topo bertan bizi den euskaldunen batekin.

Neurri batean zortearen esku egongo da jolasean nor iritsiko den lehena. Baina dadoak erabaki arren jokalariei bidean gertatuko zaiena, ezusteko hauek ez dira kasualitatea, besteren eskarmentutik ikasteko modua baizik. Iztuetak azaltzen du nola saiatu diren benetako bidaia izan litekena jokoan berregiten: «Afrikan txertoa jarri beharra dago, eta pasaportea ezinbestekoa zaigu, aldiz, Alaskan elurra izango dugu eragozpen nagusia». Herrialde bakoitzean zerekin topo egin dezakeen ikasiko du, horrela, jokalariak.

Munduko ezagutza

Bidaiatzea mundua ikusi eta ikasteko modu bat da. Garbiñe Ubedak diseinatutako taulak kontinente bakoitzaren mapa du irudi. Bertan fitxak aurrera eta atzera ibilita bakarrik, Sudan edo Txekia kokatzen ikasiko du bidaiariak, pixkanaka. Era berean, galderetan agertzen diren sahararrak gugandik zein gertu edo urruti dauden neurtzeko balio du. Galdera bidez, leku bakoitzaren berri jasoko du jokalariak. Izan ere, galderak bidaiatzen ari den kontinentearekin lotuta daude. Beraz, Afrikako galderek ez dute Ipar Amerikakoekin zerikusirik.

Ander Izagirrek galderak sortzerakoan, hainbat alorretako gaiak bildu ditu, baita kontu bitxiak ere tartean, esaterako: «Animalia hauetako zeinek hiltzen du jende gehien Afrikan: lehoiak, krokodiloak ala errinozeronteak?». Hiru aukera ematen dira erantzuteko, beraz, erantzuna ez dakienak txiripaz bada ere asmatzeko aukera badu.

Autobusetik ateratako ipuinak

Josu Iztuetak kontatutako eta Amaia Etxeberriak marraztutako «Munduko ipuinak» hartuta, haurrek bere adinekoak beste lurraldeetan nola bizi diren ezagutu ahal izango dute. Iztuetak azaldu digunez: «Hemengo ume batek agian pentsatuko du munduan zortzi urteko ume denak doazela eskolara, denek dituztela liburuak... Munduan zenbat errealitate dauden pentsatzeko bide ematen du, eta gureaz pentsatzen jartzeko».

Mahai-joko eta ipuinekin, Nairobitarra hurrengo bidaia hastera doa. Ez galdu autobusa, eta erabaki zein den hurrengo geltokia.

Nairobitarra Mundua ezagutzeko jolasa

8 urtetik gorakoentzat egokia.
Prezioa: 38 euro

Elementuak:

5 taula: Kontinente bakoitzeko maparekin.
Kontinente bakoitzeko, 200 galdera.
Fitxak eta dadoa.
Nairo txekak.

Nola jolastu:

Jokalari bakoitzak aukeratuko du zer bidaia egin nahi duen. Taulak hainbat ibilbide eskaintzen ditu. Afrikan hasi eta Europan segi daiteke bidaia, eta Asian bukatu. Edo Hego Amerika eta Ipar Amerika lotu ditzake bidaiak.
Txanda errespetatuz, dadoa bota eta aurreratu fitxa. Lauki morean erori bada, kontinente horretako galdera erantzun beharko du. Asmatuz gero, dadoa beste behin botatzeko eskubidea du. Bestela, bertan gelditu.
Lauki berdea egokitu bazaio, bidaietako une gozoren bat biziko du. Paisaia edo hiri ikusgarriren batekin egingo du topo, edo parke naturalarekin... eta Nairo txartelak jasoko ditu.
Lauki gorriak adierazten du egoera gaiztotu zaiola. Autobusa matxuratu da, aduanarekin arazoak daude... Nairo txekak utzi beharko ditu, aurrera jarraitzeko.
Ea helmugara iristeaz gain, aparteko leku eta pertsonak ezagutzeko zorterik duzun! Bidaia on!

Munduko ipuinak
Nairobitarra autobusaren formako kaxaren barruan, zortzi lekutako kontakizun bana aurkituko duzu: Sahara, Laponia, Patagonia, Andeak, Himalaya, Alaska, Australia eta Euskal Herria.
Leku bakoitzeko ume batek azalduko dizu bere bizimoduaren berri. Non bizi den, nolakoa den bere etxea, zer animalia dituen, nolako ohiturak dituzten...
8 urtera artekoentzat egokia.
Prezioa: 20 euro.


Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude