Agorrilak sentonak eramaten omen ditu. Ekarri ere beti dakar zerbait, aurtengoak tomate desdetxa. "Cherry" edo gerezi tomate bixiak dastatuz juntadizoa egina dugu hiru aspaldikok etxepe itzalenean.

Ustezko osasun arau zikiratzailerik bete beharrik ez duen dolarean egindako baserriko sagardoaren txinpartak eta Nafarroako mahatsardo beltz ekologikoaren lur-gustuak prexkatuta, ez ardoek igarota ezta ur-aparretaraino gabe, historiaren mandabideetan barrena "min" hitzaren alorreko atakara iritsi ginen. Hotzildako odolkiaren gisan abandonatu eta urdintzen ari ditugun hitzen sailean dut nik. Hizkuntza atlasen basan itolarritu gabeko hizkuntza biziaren zaleon burutazioak...

Handik ordu gutxitara bueltatu zaigu garai batean Garmo, Stalin eta Komunismo eta egun Imani Ismail Samani izena duen mendia igo asmoz Tajikistan aldean ibili den herritar uztarria. Inguru haietatik datorkigu euskaldunoi ere gure egungo kulturaren zati bat: sagarra eta sagarrondoa, iparralderaxeagoko Kazakhstango Tian Shan mendietatik zabaldua omen da-eta sagarrondoa mundura.

Sagar barietate basatiak ointzat hartuta sagasti bat sortzearen asmoa belarri artean aspalditxotik dabilkidanaren jakitun, geurean sagar makatza deitzen dugunaren ale batzuk ekarri dizkidate mendi-zulo urrun haietatik, sagarraren habiatik. Geure sagar makatza sagarmina da euskara ia galdua duten lurretako erdaldunentzat ere. Garai batean sagasti guztien mentu-oina zen sagarmina eta egun ere sagasti onenak bera erabiliz sortuko liratekeela egingo nuke dema. Min hitzaren esanahi-sortari erreparatuz gero sagarmina izendatuz zer adierazi nahi izan ote zen: sagar kaxkarra, sagar onenak, sagarretan sagarra, sagarren ama... Neure ustez azken hau, benetako sagarra, sagar guztien ama. Gazi, geza, gozo, mikatz, gazi-gozo eta gezaminen ama.