Xantaiak


2004ko uztailaren 25an
Alemaniako Pferd-Rüggeberg multinazionalak, arrunki Caballito esaten zaionak eta Gasteizen instalatua dagoenak, bere produkzioaren parte bat Ekialdeko Europara lekualdatzearekin mehatxatzen du. Arrazoia: hango langileak bidezko hitzarmen baten alde egiten ari diren greba, kaleratutako bi lagun berriro hartzearen aldeko eta beren lanpostuen aldeko bihurtuz joan dena. Azken orduotan akordioren batera iritsi ez badira, greba zortzi hilabetetik gora ari da luzatzen. Multinazionalaren xantaia bat besterik ez da, langileek hitzarmena behetik jokatuz negozia dezaten, bi lagunen kaleratzea onar dezaten eta pertsonalaren murriztea asumi dezaten. Caballitok baliatu duen xantaia-sistema ez da multinazional horren esklusiboa. Euskal Herriaren iparraldean nahiz hegoaldean instalatutako beste multinazional batzuek ere, baita Euskal Herriko patronal batzuek ere, metodo berak baliatu dituzte. Newell, Mercedes Benz, Wolkswagen, Michelin edo Carrefour multinazionaletako langileek ere badute multinazional horien kontrako hamaika bataila kontatzeko. Beste batzuek, lotsagabekeria handiagoz, Euskal Herriko lurra utziz bukatu dute, errentagarriago baitzaizkie beste leku batzuk. Hor ditugu, itxitako beste enpresa multinazional batzuen artean, Cabot, Ericson, Winkler edo Ruwell.

Multinazional guztiek, ordea, badute ezaugarri komun bat: errentagarritasun ekonomikoak planetaren alde batetik bestera mugitzera daramatza, langabezian geratzen diren milaka familien atsekabea bost axola zaiela. Euskal Herrira etortzen dira, abantaila fiskalik handienak bereganatzen dituzte, lur-sail industrialak eta enplegua sortzeagatiko diru-laguntzak eskuratzen dituzte... Eta, beren etekinak lortutakoan, laster batean joaten dira beste leku batzuetara »Asiara, Ekialdeko Europara...», haietan etekinak are handiagoak baitira kostu laboral txikiagoengatik. Horregatik, hitzarmenak negoziatzean, instalazioak uztearekin eta produkzioa Euskal Herritik kanpora eramatearekin mehatxatzen dute beti. Zergatik? Langileak desmobilizatzeko eta, hartara, malgutasun laboral handiagoa lortzen saiatzeko, kostu laboralak gutxitzeko, prekarietatea mantentzeko eta pertsonalak murrizteko... Caballitoko langileen borroka multinazionalaren xantaien kontrako duintasunaren eta erresistentziaren adibide bat izaten ari da. Duintasun horrek, ordea, ez du administrazio publikoaren ordainik jaso, zeren, Alemaniako multinazionalari era guztietako erraztasunak eman ondoren, era guztietako galera laboralak asumitzen eta onartzen baititu, hari atsegin ematearren... eta, langileen eskariei kasu egin beharrean, bere polizia grebalarien kontra egozten du.

Administrazio publikoen eginkizuna funtsezkoa da enpresa multinazionaletan gertatzen diren gatazka laboralen tankerako edozeinen eboluziorako, bai eta haien egonkortasunerako ere. Multinazionalek Ipar Euskal Herrian duten intzidentzia bereziaz gain, ez dugu ahaztu behar Hego Euskal Herrian enpresa multinazionalen 350 filial inguru ditugula, Espainiako estatu osoan daudenen %37. Enpresa horiek fakturazio totalaren %45a dute eta enpleguaren %58a mantentzen dute, kontuan hartuz industria auxiliarrarengan duten dependentzia handia. Enpresa txiki askoren etorkizuna, zuzenean, multinazional horien erabakiei lotua dago, baina ez dute inolako kontrolik haiengan. Horrela, Hego Euskal Herriko hamar enplegutatik sei multinazionalen mende daude! Administrazio publikoek, ondorioz, ondo begiratu eta kontrolatu beharko lituzkete multinazional horien jokabideak. Gainera, euskal herritarren diru publikoei esker ere daude hemen instalatuak, haien bitartez eman baitzaizkie lur-sail industrialak, abantaila fiskalak eta enplegua sortzeagatiko diru-laguntzak.

Patronalaren lehendakaria. Langileen eta sindikalismo abertzalearen zoritxarrerako, ordea, EAEko lehendakaria "patronalaren lehendakaria" bezala ari da portatzen. Tesi hori mantentzen du, behintzat, ELA sindikatuaren Landeia aldizkarian oraindik orain ateratako editorial batek, eta bat dator Euskal Herriko gainerako sindikatuenarekin. Besteak beste, editorial horrek honela dio: "...Egia da, EAEko instituzio gorenaren jarrera bestelakoa izatea nahiko bagenu ere »ez hain partziala eta patronalari entregatua, baizik eta jende langilearen arazoen aurrean harberagoa eta sentikorragoa», klaseko terminoetan baino ezin dugula interpretatu Ibarretxek egiten eta esaten duena, lehendakaria enpresariekin dagoela ondorioztatzeko, haien artean beste bat gehiago bezala sentitzen baita, erreparorik gabe jartzen baita haien alde eta ez baitago prekarietatea edo gehiegikeria nozitzen dutenekin edo beren laneko egoera hobetzearren borrokatzen direnekin; haientzat inoiz ez du izan solidaritateko edo elkar ulertzeko keinurik, haietaz ez da oroitzen ez bada zerbitzu minimoekin mehatxatzeko edo grebalariak legez kontra ordezten dituzten enpresak babesteko". Norabide horretan bertan egotzi dituzte kritikak LABek edo Batasunak, eta Arabako herritarrei mobilizatzeko deia egin zieten, patronalaren inposizioaren kontra eta administrazio publikoaren utzikeriaren kontra protestatzeko.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude