Argitalpenak

Gazteentzako lanak idatziz makina bat sari irabazia da Agustin Fernandez Paz galiziarra, Koldo Izagirrek euskaratu duen Aire beltza nobelaren egilea. Psikiatriko batean dagoen emakume baten istorioa azaltzen du bertan. Beira Verde klinika punta-puntakoa da buruko eritasunen trataeran, han saiatzen eta ikertzen baitira besteetan porrot eginak diren kasuetan arrakasta lortzen duten prozedurak. Baina badute ezinezkoa gertatzen ari zaien kasu bat ere, Laura Novorena, hain zuzen. Ahaleginak egin arren, ozta egon da emakume gazte horretan aipatzeko moduko aurrerapausorik. Kontratatu berri duten mediku gazte bat jarriko dute haren arimaren baitan sartzen saiatzen. Eta lortuko du, baina era berean errealitate izugarri bati zabalduko dio atea.

Hamabost ipuin zeharo ezberdin eskaintzen ditu Biktor Abad Agirrek Ttarttalo argitaletxearen eskutik kaleratu duen Asi no me vales liburuan. Emakume baten bihotza bereganatzeko gizon zirraragarria izaten ikasten duen potoloarena; izurrite bati aurre egiteko orduan klarinete joleek izan zuten rola; beren artean batuko dituen ezeri uko egitea erabaki duten elkarren ondoko bi herrien istorioa; itsasoz bestaldera doazen merkatal hegazkinen gainean inork agertzen ez duen egia; zailtasunak gainditzen laguntzen zuen ermandadearen mendeku beldurgarria; laringektomia ebakuntza egin zioten gizonak izan zuen aldaketa; bere amodioa defendatzeko mundu guztiari gezurrak esatea erabakitzen duen bikotearena...

Poliki-poliki desagertzen edo guztiz aldatzen joan diren hainbat lanbideren berri ematen du Carmelo Urdangarinek lan honetan. Portuetan ontzien amarratzea zuzentzen duten praktikoek, angulatan zein txitxardinak eta aingirak harrapatzen dabiltzan arrantzaleak, igeltsua ateratzen diharduten harginak, mea zamatzen duten langileak, sukaldean erabiltzeko zurezko tresnak egiten dituztenak, tornuan lan egiten dutenak, zaldi eta behorrei zama garraiatzeko bizkar gainean jartzen zitzaien basta egiten diharduen jendea, fideo eta makarroi egile ibiltariak, olibondoaren egurrarekin hamaika tresna egiteko gai diren horiek, eskultore bilakatutako harginak eta beste artisau asko aurkitu ahal izango ditu irakurleak Oficios tradicionales VIII liburuan.

Euskal Herriko Karmeldarrek plazaratzen duten Karmel hiruhilabetekariaren 246. zenbakia euskal idazlea eta musikaria izan zen Aita Emiliano Barandiarani eskainia dago. 1904. urtean sortua zen Aita Emiliano, eta beraz bere jaiotzaren mendeurrena ospatzen da aurten. Hori dela-eta Karmelek eskaintzen ditu egingo zaizkion omenaldien berri; haren bizitza eta jarduera karmeldar bezala; Aita Emiliano eta Eskoriatzaren harremana; gizon honek euskal idazle gisa, hala nola itzulpengintzan eta atsotitzak zein esapideak jasotzen egin zuen lana; bere olerkiak eta bertsoak; musikarekin izan zuen lotura; Markinan Emilianoren musika akademia, eta Aita Emiliano eta Ansolatarren harremanak, besteak beste. Amaiera gisa, berriz, 1960an inprimatzeko prest zuen Eresi-ikasbidea argitaratu dute.

Horixe da Ruben Ruiz gasteiztarrak idatzi eta Enrique Morentek marraztu duen istorio honen irakasgairik garrantzitsuena: ezagutzen ez dena ezin dela maitatu. Protagonista mutiko bakarti bat da, txontxongiloak dantzan ikustea atsegin duen Xabier. Bere gelako neskek eta mutilek kantariak eta futbolariak dituzte gustuko. Xabierrek ez, futbolariek eta kantariek aspertu egiten dute Xabier, eta baita baloiaren atzetik kilometroak egiten eta zapatilak zulatzen ibiltzeak ere. Gauzak horrela, jolas orduan bakarrik egon ohi da beti gure mutikoa, eta beti da lehenengoa eskolara sartzen. Ahalik eta gelako neskato baten adiskidetasuna bilatzen saiatzea erabakitzen duen arte.

Elkarren artean lotura zuzenik ez duten lau artikulu eskaintzen ditu Jakin aldizkariak bere 142. zenbakian. Koldo Izagirrek euskal kultura eta literaturaren egungo egoeraren inguruko zenbait alderdi jorratzen ditu, Agurtzane Juanenak Biblioteka Nazionalaren egitasmoak Euskal Herriarentzat daukan balio estrategikoa azaltzen du, Amaia Alvarez Uriak hizkuntz sexismoaren gaia aztertzen eta Juan Bautista Bengoetxeak Eskuin filosofikoaren aldeko alegatu bat egiten duten bitartean.

Ana Urkiza ondarrutarrak idatzi eta Jokin Mitxelenak marraztutako Amak plastakoa eman dit kontakizunean, ama batek bere alabatxoa zigortzen du plastako bat emanez, eta umeak ez du ulertzen zergatik egin duen hori. Arrazoien bila abiatzen da, ezer baino lehen bere buruari galdetuz. Baina badirudi berarentzat arrazoizkoak izango liratekeen zergatietan ez duela erantzunik aurkitzen, eta gauzak horrela, etxeko besteei galdezka hasten zaie. Aita kanpoan duenez, izeba Maikari eta amonari galdetzen die, eta haiek erantzuten diote beti gauza bera esaten diela, eta arrazoiren bat egongo dela amaren zigorraren atzetik. Neskatoa ez da horrekin konforme geratzen, ordea, eta bere gelako lagun bati komentatzen dio arazoa. Lagun hori astindu asko hartutakoa da, baina, eta bera etxean egunero jotzen dutela erantzuten dio, plastako horien balizko arrazoiak azalduz. Baina istorioko protagonistak ikusten du lagunak komentatzen dizkion arrazoi horiek beregan ez direla gertatzen, eta jarraitzen du galdetzen: zergatik jo nau amak? Azkenean andereñoari kontatzen dio bere kezka, eta hark erantzuten dio amari nolabait maite duela esan beharko liokeela.