Bigarren urtez, Iparraldekoek selektibitatea euskaraz


2004ko ekainaren 20an
Iaz, Iparraldeko hainbat ikaslek Hegoaldean egin zuen selektibitatea lehen aldiz. Horri esker, Hego Euskal Herriko unibertsitateetara sartzeko modua izan zuten. Lehenago ere bazeukaten aukera hori, noski, baina bihurgune gehiegi zuen bidean ibilita. Edozein ikasle atzerritarrek egin beharreko bidea, alegia: UNEDek »Espainiako Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionala» Parisen daukan egoitzara joan, eta gaztelaniazko azterketa bat gainditu han. Jauzi handia kilometroetan neurtuta, eta askoz handiagoa hizkuntzari dagokionez. Ez da harritzekoa azterketa hura egitera inor gutxi ausartzea.

Horrek etena zekarkien ikasle-bizitza guztia euskaraz egindakoei. Hegoaldeko unibertsitateetarako bidea de facto itxita zegoen eta Frantziak erdara beste alternatibarik ez zuen »ez du» eskaintzen. Azkenik, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren eta UNEDen arteko akordioak bide bat ireki zuen: azterketak Hegoaldean eta euskaraz. Iaz izan zen lehen saioa. "Hamabi ikasle etorri ziren eta zortzik gainditu zuten azterketa", azaldu du Anjeles Iztueta EAEko Hezkuntza sailburuak.

Alabaina, iaz espainiar selektibitatea gainditu zuten horietatik, guztiek ez zuten Bidasoaz bestaldeko unibertsitate batean karrera hasterik izan, talka egin zutelako bidean duten beste oztopoaren aurka: Frantziako bac azterketa, baxoa euskaldunontzat. Data bertsuetan azterketa biei aurre egin beharra da, hain justu, aurten Portugaletetik igaroko diren Iparraldeko 32 ikasleetatik hamabi baino ez etorri izana ekainean. "Egia esan, hamazortzi egon dira matrikula eginda, baina hamabi besterik ez dira agertu", diosku Patri Urkizuk. Bera da azterketak itzultzen dituen taldeko arduraduna. Zuzentzaileek Madrilen zuzenduko dituzten azterketek gaztelaniaz behar dute, balio ofiziala izango badute behintzat. Horregatik, joan-etorriko itzulpena egin behar da. Lehenik, Madrilgo UNEDek bidaltzen dituen azterketak euskaratu, eta ondoren, Iparraldekoen erantzunak gaztelaniara eraman.

Baxoa errazagoa da

Ekainaren 2an eta 3an izan ziren Portugaleten Bernat Etxepare ikastolako hamabi ikasleak »Iparraldean Batxilergoa euskaraz egiteko aukera eskaintzen duen ikastetxe bakarra da Baionakoa». Batzuk pozago ageri ziren besteak baino. Orobat, letren alorrekoak espainiar egitarauari egokitzeko zailtasun gehiago eduki izana salatu zuten, Ihintza Erremundeguy baionarrak esaterako: "Han ez da matematika hartzen azken urtean, eta gaur azterketan eduki dugu. Historian ere ez da programa berdina izan: Espainiaren historia sartu dute, eta guk ez dugu batere landu".

Zientzietako nahiz letretako, guztiek azpimarratu zuten gaztelaniazko azterketaren zailtasuna. "Ez nekien sintaxia bazela selektibitatean", zioskun Aizane Pimienta kanboarrak, "eta ez dut batere landu". Baxoan gaztelaniako proba dagoen arren, "gaztelaniazko gramatika ez dugu biziki ontsa menperatzen", zioen Baigorriko Patxi Bidartek. Ordainetan-edo, frantses azterketa ere bazen, zeharo erraza guztien aburuz. Espainiako selektibitateari Frantziako baxoari baino samurragoa iritzi zioten. Hori bai, ikasgaietako berezitasunak ikasteko oso denbora gutxirekin, eta etxetik urrun samar. Portugalete ez da Paris, baina bertatik bertara ere ez dagoz.

Anjeles Iztueta: «Herrien Europako curriculuma lantzen hasi behar da»
Anjeles Iztuetak oso garrantzitsutzat jo du Iparraldeko ikasleek selektibitatea Euskal Herrian eta euskaraz egin ahal izatea. "Urtetako eskaerari erantzun diogu, eta ez da erraza izan", dio Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak. Haatik, eta honakoa urrats handia izanagatik, Iztuetak "egiteke geratzen dena" azpimarratu gura luke: "Oraindik ere gure curriculumak estatuen curriculumak dira gehienbat, eta proba hauek egitean agerian geratzen da hori, Geografia eta Historia bezalako ikasgaietan batez ere". Sailburuaren aburuz, Europako curriculuma lantzen hasteko pausuak egiten hasi behar da, baina ez estatuen Europakoa, herrien Europakoa baizik. "Euskal curriculumak ere leku eduki behar du", gehitu du.

Hau lortzea zaila izan dela esan duzu. Zergatik? Norekin eta nolakoak izan dira honaino ailegatzeko negoziazioak?
Ikasle hauen sarbidea UNEDen eskuetan dagoenez, haiekin izan dira negoziazioak. Aurrena, Bergarako UNEDekin; sentiberatasun handia agertu zuten. Zailena Madrilekoekin etorri zen. Onartu behar izan zuten ikasle hauek ez zirela zertan espainiarrak izan ateak zabaltzeko, guk geure hizkuntza dugula eta proba hori euskaraz egin behar zela, ez zutela zertan espainola erabili. Hori ez da hain erraza izan. Bilera asko eta asko egin ondoren lortu da. Urteetako lana izan da, isilpekoa.

Iazko saioa zer moduz atera zen?
Zailagoa izan zen aurtengoa baino. Itzulpenak ez ziren oso onak izan, eta Iparraldeko gazteak ere ondo preparatu gabe etorri ziren. Aurten, berriz, urtean zehar proba honetarako preparatzen aritu dira. Aurten egonkortu da prozesua, baina hurrengo urtean gehiago egin behar dugu.

Hala ere, ikasleek eurek esan dute Espainiako programa berandu samar jaso dutela, eta alde batzuk badituela Frantziakoarekiko, letren alorrean batez ere…
Horregatik datorren ikasturtean irailean hasi nahi dugu lanean. Ohiko ikastaroez gain, selektibitaterako has daitezela. Azterketa ereduak aurrez eduki ditzatela adibidez. Egia da zientzietako gaiak errazagoak direla »berdintsuagoak diren heinean», gainerakoak baino, estatuak daudelako tartean.

Hegoaldean karrera batzuetako azken ikasturteetan, batez ere, erdara askotxo ageri da. Hori ere oztopoa al da hauentzat?
Bai, euskara ez dago oraindik bermatuta gure unibertsitatean. Alor horretan asko geratzen zaigu egiteko, eta oztopo hori badago. Gainera, Iparraldeko ikasleek, ikasketak euskal lerroan egingo badituzte ere, pentsatzen dute: "Moldatuko naiz? Kalean espainolez egin behar dut". Baina hori da gure errealitatea.

Nafarroa Garaitik Portugaleteraino, Lapurditik igarota
Denak ez ziren Iparraldekoak. Ekaina hasieran Portugaleten selektibitatea egin zuten Bernat Etxepare ikastolako hamabi ikasleetatik, bederatzi lapurtarrak ziren eta gainerako hirurak, nafarrak. Horietatik bi, alabaina, Espainiaren mendeko Nafarroakoak ziren. Bata, Urdazubikoa; bestea, Luzaidekoa. Arrazoiren batengatik ala bestearengatik, Iparraldean burutu dituzte ikasketak hegoaldetar horiek, eta orain, Estatu Espainiarreko unibertsitate batean sartu ahal izateko, Portugaleten egindako selektibitatea eta Frantziako baxoa gainditu beharko dituzte. Eta gaitzerdi. Orain urte bi, Parisera jo beharko zuketen azterketa egitera, ofizialki espainiarrak izan arren. Zenbait gauza Euskal Herrian baino ez dira gertatzen.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude