Elurmenak lurmentzen
Garai honetan neguko azken lanak dira, oraindik, garrantzitsuenak: inausketa eta landaketa. Landare berriak sortzeko asmoak bi lan hauek kateatzen ditu. Landare batzuei forma berezi batean hazarazi nahian edo loreak eta fruituak sustatu asmoz kimuak edo adarrak moztu eta kendutako zati egokienak aldaxka gisa landatu. Badira, ordea, ugalketarako beste aldaxka mota batzuk. Begoniak, adibidez, hosto zatitxoak landatuz ugaritzen dira. Papiroa ere xelebrea da honetan, inoiz egur bihurtzen ez diren zorten luzeen muturreko hosto-mototsa oso osorik buruz behera uretan sartuta sortuko dira landare berriak.
Papiroa (Cyperus papyrus) urzale amorratua da. Lurpeko zain-sare oparoak eta erraboila txikitxo batzuek eusten diote toki egokietan lau metro arte gara daitekeen zurtoin luze eta zuzen multzo eder bati. Hauen muturrean zabaltzen du hosto-mototsa.
Papiroaren bestengusu baten (Cyperus sculentus var. sativus) lurpeko erreboilatxoak txufak dira, hortxata Mediterraneokoaren lehengaia. Papiroaren zurtoinak jangarriak dira eta bere zuntzez sandaliak, urontziak, soinekoak, sokak, saskiak... egiten dira. Zurtoin hauen erabilpen ezagunena, ordea, landareari berari izena eman dion papiroak egitekoarena da.
Papiroa ugaltzeko bi era daude: Ugalketa industrialetan landarea zatitu egiten da, etxerako modukoa da era naturala: Mototsa uretan buruz behera sartzea. Berez zurtoina ahuldu edo animaliaren batez edo haizeak bihurritu eta makurtzen denean mototsak lurraren pare egonik sustraiak ematen ditu eta landare berria sortu. Lehengo batean erreka baten erdi-erdian ikusi nituen papiro batzuk, zut, eta ikaratu egin nintzen, kolonizatzaile itsu hau laster nahi baino toki gehiagotan ikusiko dugun ametsa egin nuen esnai. Etxe barrurako ere dotorea denez motots pare bat hartu nuen...
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
