Elurmenak lurmentzen
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Garai honetan neguko azken lanak dira, oraindik, garrantzitsuenak: inausketa eta landaketa. Landare berriak sortzeko asmoak bi lan hauek kateatzen ditu. Landare batzuei forma berezi batean hazarazi nahian edo loreak eta fruituak sustatu asmoz kimuak edo adarrak moztu eta kendutako zati egokienak aldaxka gisa landatu. Badira, ordea, ugalketarako beste aldaxka mota batzuk. Begoniak, adibidez, hosto zatitxoak landatuz ugaritzen dira. Papiroa ere xelebrea da honetan, inoiz egur bihurtzen ez diren zorten luzeen muturreko hosto-mototsa oso osorik buruz behera uretan sartuta sortuko dira landare berriak.
Papiroa (Cyperus papyrus) urzale amorratua da. Lurpeko zain-sare oparoak eta erraboila txikitxo batzuek eusten diote toki egokietan lau metro arte gara daitekeen zurtoin luze eta zuzen multzo eder bati. Hauen muturrean zabaltzen du hosto-mototsa.
Papiroaren bestengusu baten (Cyperus sculentus var. sativus) lurpeko erreboilatxoak txufak dira, hortxata Mediterraneokoaren lehengaia. Papiroaren zurtoinak jangarriak dira eta bere zuntzez sandaliak, urontziak, soinekoak, sokak, saskiak... egiten dira. Zurtoin hauen erabilpen ezagunena, ordea, landareari berari izena eman dion papiroak egitekoarena da.
Papiroa ugaltzeko bi era daude: Ugalketa industrialetan landarea zatitu egiten da, etxerako modukoa da era naturala: Mototsa uretan buruz behera sartzea. Berez zurtoina ahuldu edo animaliaren batez edo haizeak bihurritu eta makurtzen denean mototsak lurraren pare egonik sustraiak ematen ditu eta landare berria sortu. Lehengo batean erreka baten erdi-erdian ikusi nituen papiro batzuk, zut, eta ikaratu egin nintzen, kolonizatzaile itsu hau laster nahi baino toki gehiagotan ikusiko dugun ametsa egin nuen esnai. Etxe barrurako ere dotorea denez motots pare bat hartu nuen...
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]