Ulermenerako kaosa
Hitza eta hizkuntza omen dira beste espezieetatik bereizi eta geureari arrazoizko berezitasuna ematen diona. Hizkuntza izango da, gero, gure arteko berezikeriak eta mailakatzeak »zapaldua, kolonizatzailea...» ekarriko dizkiguna. Hizkuntza bakoitza bere kulturan espezializatua da eta kultura guztiek lotura estua dute naturarekin eta landareekin. Euskaldunok izugarrizko aberastasuna dugu landare izendegian, landare berak dozena bat edo hamabost izen izan ditzake... Aberastasun hau ulermenerako zailtasuna ere bada. Honi beste hizkuntzetakoak gehituta dotorea da kaosa baina galanta. Panorama honetan landare bat aurkitu edo sortzen duenak egoki deritzon izena jarri eta kultura guztietako jendeak erabili dezan izendegi batean ezartzen da.
Izen generiko gehienak hizkuntzaren batean landareak duen izenetik dator: grekoa, latina, arabiera... Daphne ibaietako jainkoaren alabaren izenetik dator, Andromeda Kasiopea eta Zefeoren alabarenetik,... Beste batzuk botanikariak, mezenas jendea eta abar goraipatzeko jarriak dira: Leonard Fuchsentzat Fuchsia, Adam Lonicerentzat Lonicera, Atanasio Etxeberria margolariarentzat Echeverria familia, Armand David ezpeletarrarentzat Davidia, Lardizabalarentzat Lardizabalaceae familia eta Lardizabala generoa...
Landare guztiek generikoaren ondoren bigarren bat dute: geografiari lotua: atlantica ipar Afrikako Atlas mendietakoa, australe hegoaldekoa, sinense txinarra, euskadiensis hemengoa, lusitanica Portugaldarra... habitatari lotua: aquatica urtarra, maritima itsas ondokoa, palustre paduretakoa, sylvatica basotarra... eitearen itxurari lotua: pendula makurtua, nana ttikia, arborea zuhaitz tankerakoa, horizontale zabalera hazten dena... hostoen formari lotua: coriacea gogorra, crassifolia urtsua edo lodia, glabra ilerik gabea, hirsuta iletsua, macrophylla hostoa handiak, picta koloretsua, variegata bi koloreduna... loreen formari lotua: campanulata ezkil itxurakoa, polyantha lore ugaria duena, stellata izar itxurakoa... koloreei lotua: alba zuria, aurantiaca laranja, aurea urrea, flava larua, lutea horia, rubra gorria, viride berdea... usainari lotua: foetida kirastuna, moschata goroldi usainekoa...
Botanikari euskaldun gutxi izan ditugula nabarmena da.
Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez, Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]
Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Berrehun lagun hurbildu dira Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.
Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]
Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]
Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]
Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]
"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea.
Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.
Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]
Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.
Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.