Urtarrileko hostoak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Itsasoari begira
«Euskaldunek fama duzue ontzi ezgauzen gainean iritsi zinetela munduaren Akelarreetaraino. Handiak dituzue, berdin ezinak, zuen kostako arrantzaleen balentriak; itsasgain guztietako distirek zuen aberriko marinel ausarten ibilerak eta kontakizunak dituzte entzunenak eta estimatuenak. Baina ontzi ezgauzei literalki erreparatu izan bazeniete »objektu material ez diren ontzitzat edo benetan ezgauzatzat hartu izan bazenituzte», ohi izan duzuen baino sarriago abiatuko zineten espirituaren Akelarreetarantz».
«Akelarreak! Ez dira, baiki, argazki zaharretan edo grabatu antzinakoetan ageri, alferrik bilatuko dituzue mapetan eta bitakora-koadernotan. Irudimenaren eskolan ikasi izan bazenute, gehiagotan iritsiko zineten Akelarreetara. Jakizue, ikas ezazue behingoz, ontzi ezgauzetan sinesten ez duenaren nabigazioa nekez heltzen dela ikusi eta entzun eta ukitu egiten den mundua baino haratago, Akelarreetaraino».
Esnatu naizenean, itsasoari begira dauden balkoi horietako batean nengoen eserita. Baina nire begien aurrean ez zegoen ontzirik, ez Brandanorik. Belaunen gainean, ordea, Álvaro Cunqueiroren Fábulas y leyendas de la mar liburua, Noticias de Navidad con el mar de fondo kapitulua bukatzen den orrialdean zabalik…
Konparazioak
Indarkeria politikoa gertatzen den aldiko, agintariek eta komunikabideek hor gogoraraziko dizute: "Europa osoan, Irlanda eta Euskal Herria baino ez dira terrorismoak lekua duen eskualdeak". Errepideetako istripuen izugarrikeriari irtenbideren bat emateko neurriak gogortu behar dituztenetan, beti gogoraraziko dizute Frantzian edo Alemanian edo auskalo non askoz ere gogorragoak direla neurriok.
Emakumeen kontrako indarkeriarekin, ordea, sekula ez dute estrapolaziorik egiten, ez dituzte Frantziako edo Alemaniako edo auskalo nongo estatistikak ematen. Datu faltan nago, beraz, baina saia dezadan hipotesi bat: Espainian emakumeen kontrako indarkeriaren kasu gehiago gertatzen dira Europako estatu aurreratuenetan baino. Hala balitz, non bilatu beharko nuke horren muina? Arrazoi historikoak, kulturalak, ekonomikoak arakatzen hasi beharko nuke, kontu garbia da. Baina, in margine badarik ere, heldu beharko nioke anekdotikoa dirudien kontu bati: "Nirea zelako akabatu nuen" Max Aub-en espresioaren euskal itzulpenak ez du jasotzen gaztelaniazko orijinalak duen jenero-marka: "La maté porque era mía" dio hain sarritan txiste moduan entzun dugun esaldi makabro gaztelaniazkoak.
Kontu anekdotikoa dirudi, baiki, badakit hizkuntzak ezin duela hipotesia nagusia argitu -Espainian emakumeen kontrako indarkeriaren kasu gehiago gertatzen dira Europako estatu aurreratuenetan baino-. Halere, segi diezaiodan neure arrazoiketari, eta eman dezagun aurreko hipotesiak segidako ondorioa ematen duela: guk uste baino gehiago »gure azpikontzientzia blindatzeraino!» eragiten du hizkerak eguneroko bizitzan, eguneroko jokabideetan, eguneroko indarkerian.
Euskara jenero-markarik gabeak libratu egiten al gaitu jenero-indarkeriatik? Kia! A zer nolako bizkotxada! Baina "nirea zelako akabatu nuen" esaten duenak jabetza markatzen du. "La maté porque era mía" esaldiak, aldiz, jabetzaz gainera, jabearen jeneroa. Batetik bestera dagoen aldeak zer nolako eragina duen aztertzerik bagenu… Erabateko zein besteko estruktura ezkutu horiek gugan duten eragin ezkutu hori ezagutuko bagenu… Hizkuntzaren boterea zehaztu eta azter bageneza… Hizkuntza-indarkeriaren ispiluan begiratu eta arrok eraikitako botere izugarriaren itzala filmatzerik bagenu…
Edonola ere den, hor dauzkagu egunerokotasunaren erakusleihoan aho-muinetan gustu txarra uzten dizuten albiste terrible horiek, arrazoiei buruzko azterketa falta, izurri horrekin akabatzeko borondate ezaren handia…
Antzarak lumatzen
Garai batean, idazteko baliatzen ziren antzaren lumak.
Bi kontuen loturak ez dakar, nahitaez, idaztea zorion-iturria dela liokeen ebidentziarik.
Baina Bernardo Atxagaren azkenak antzarak lumatzen aritu balitz bezala idatzitako testu baten poza transmititzen du, antzarak lumatzen egoteko moduko emaitza lortu du.
Kopeta behar du!
Ministroak: Halaxe da.
Epaileak: Egia da urte horietan zure Ministerioko Erretserba diruetako hainbat sos zure alderdi politikora desbideratu zenuela?
Ministroak: Ni baino lehenagoko hainbat ministrok eta presidente batzuek egin duten bera egin dut nik, ez besterik. Ez dut legez kanpoko ezer egin izanaren kontzientziarik. Ez naiz diru horrekin aberastu, nire alderdiak jaso zuen azken-azkeneko zentimoa ere.
Epaileak: Zure ustez, diru desbideratu horiek demokrazia indartu zuten.
Ministroak: Jakina.
Epaileak: Eta ez zitzaizun burutik pasatu diruok itzultzea?
Ministroa: Ez dut ezagutzen horrelakorik egin duen ministro bakar bat ere.
Erretiroarena
Politikariek zein gutxi idatzi duten ikusita »beren ideia politikoak idatziz finkatzeak eragiten dien hozkia gogoan», honako legea ezarriko nuke inori legeak jartzeko barrenik eta ahalmenik banu: kargu politikoren bat hartzerakoan diru-aitormena egiteko eskatzen zaien bezala, exijitu biezaie hiruzpalau orrialdetan emandako ideia politiko nagusien aitormena. Hau eta hau dira nire pentsamendu politikoaren ardatzak; ez dut sekula hau eta hau onartuko; ez naiz hortik eta handik pasatuko; hau eta hau lortzea dut helburu.
Kargua uzterakoan, ideien aitormena eta bizitza publikoaren arteko aldeak aztertuko lituzke epaimahai independente batek.
Besterik ez.
Hala ere, nago errazago egingo dizutela guztiek ere aberastasunen aitormen idatzia, ideiena baino.
Adargilia
Gurean, aldiz, abertzaletasunaren edo euskalgintzaren alde txikiren bat zalantzan jartze hutsa da susmagarria, gai adargilia: heterodoxiatxo apal batek ostrazismoaren kartzelara eraman zaitzake.
HIL FABOREZ FEST
Lekua: Ibaola Harriak, Eskuernaga.
Taldeak: Lukiek, Las Sexpeares, Seggs Tape, GAL, Chuleria Joder!, Aposapo, Bayou la Batre, Borla, Türbot, Malakias MX3
Data: 2025eko ekainaren 14a.
--------------------------------------------------------
EAEko 1,3 milioi biztanlek Europar Batasunak 2030erako ezarri berri dituen mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu zuten 2024an, Ekologistak Martxanek eginiko ikerketaren arabera.
ESK eta LAB sindikatuek jakinarazi dutenez, lorezainek greba egiteko duten zilegitasuna aldarrikatu nahi izan dute ekintza ikusgarri honen bitartez. PSE eta EAJren gobernu-taldea seinalatu dute erantzule nagusi gisa, "Green Capital markaren atzean hiriaren ikurra zaintzen... [+]
Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]
Frantziako gobernamentüak ekonomiak egin nahian, leküko kolektibitateer eta eskülder sos pübliko gütigo banatü dü. Horrek ondorioak badütü, ekonomia handiena kültüran egin beita. Intermitenteek nekeziak ezagütze... [+]
Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]
.jpeg)
Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.
Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.
Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]
El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]
Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.
Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]