Multinazionalek baldintzatzen dute Europako politika


2004ko otsailaren 01ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Europako politika, Europako Batasuna (EB) jaio zenez geroztik, multinazional handiek kondizionatu dute eta baldintzatzen. Batzordeen eta komisarioen kasuan, benetako presio-taldeak izan dira eta hala izaten segitzen dute, baita Europako gobernuei dagokienez ere. Hartutako erabaki handiak, ia esparru guztietan, dela ekonomikoan, komertzialean, industrialean, ekologikoan, ingurumenekoan edo dela besteetan, multinazionaletako boteretsu handi horiek berek promozionatuak izan dira; beste zenbaitetan, berriz, ñabartu egin dituzte, aldatu edo zuzendu, eta, kasu guztietan baldintzatu. Euskaldunok, subiranotasun nazional gabeak garenez gero, oraindik ez dugu ordezkaritzarik Europan, baina, hala eta guztiz, nozitzen ditugu ekonomiako presio-talde edo "lobby" handi horiek kondizionatutako politikaren ondorioak.

Aski edo oso ezezaguna da European Roundtable of Industrialists (ERT) edo Industrialen Europako Mahai-ingurua. Ordea, elkarte horixe izan da Europako agertokiko indar politiko nagusietako bat hamarkada batean baino gehiagoan. Libre izan du kargu politiko nazional eta europar gorenetarako sarbidea, eta egitate horixe izan da Europako Batasuneko agenda politikoa diseinatzen laguntzen lortutako arrakastaren giltzarria. Ezaugarri nabarmenekoa da talde horren eraginezko emaitza: gradualki, enpresa transnazional handien mesederako politika eta globalizazio ekonomiko kapitalista oinarrituz joan dira. Kideen artean, Espainiako hainbat enpresetako lehendakariak ere ageri dira, hala nola, Telefónicakoa eta Repsol YPFkoa. Datu horiek Corporate European Observatory (CEO) taldearen barruko kazetari batzuek eman dituzte argitara, ikerlan luze eta zehatz batean. Lana, ingelesetik gaztelaniara itzulita, liburu-formatuan kaleratu dute: Europa SA du izenburu, eta Icaria Editorial SA argitaletxe katalanak merkaturatu du.

Multinazionaletako 45 handikik osatzen dute ERT

1983an fundatu zen elkarte hori eta, gaur egun, Europako multinazionaletako 45 handi-mandi hartzen ditu, guztiak ere munduan presentzia produktibo eta teknologiko handikoak. Pertsonak dira elkarteko kide, ez enpresak, eta gonbita bidez bakarrik hautatzen dira. Egungo egunean, hauexek dira ERTn ordezkaria duten enpresetako batzuk: Investor AB, Bayer, British Petroleum, DaimlerChrisler, Ericson, Fiar, Nestlé, Nokia, Petrofinal, Philips, Renault, Repsol YPF (Alfonso Cortina da ordezkari), Shell, Siemens, Solvay, Telefónica (Cesar Aliertak ordezkatzen du), Total eta Unilever. Iberdrola ere zerrendan zegoen artean, 1999. urtean, Jose Antonio Garridok ordezkatuta. Orain, 2004an, ez da ageri.

ERTko 45 kideek Europako enpresa handienak dituzte jatorri: 800.000 milioi euro baino gehiagoko fakturazioa dute elkarren artean, eta 4 milioi enplegatutik gora munduan barrena. Oso bestela, ordea, zazpi enplegatuk bakarrik dihardute ERTren Bruselako zentroko bulegoan. Idazkaria aritzen da administrazioko eta antolamenduko funtzioetan, eta, egoitza hori, errealki, kontaktuko puntu bat baino askoz gehiago ez da mahai-inguruko kideentzat. Kideen prestigiotik datorkio indarra ERTri: eragin handiko enpresaburuak dira, erabakigune nazional eta europarretan sarbide librea dutenak. Lehendakariak, lehendakariordeak eta ERTko bost kide hautatuk koordinatzen dute erakundeko lana, eta talde horrek markatzen ditu, halaber, hurrengo lehentasunak. Era berean, ERTren jarduerak ikuskatzen ditu, eta bi urtez behingo osoko bilkuretarako proposamenak prestatzen. Europako Batasuneko lehendakaritza zein estaturen esku dagoen, haren eremuan eratzen dituzte bilerak, oro har.

Plenarioek erabakitzen dituzte ERTren lehentasun nagusiak, laneko programa eta aurrekontua, eta plenarioek onesten dituzte, berebat, sektorekako lantaldeen txostenak eta proposamenak. Aho batez hartzen dituzte erabaki guztiak. Hamaika lantalde dituzte hainbat eratako gaiak lantzeko antolatuak, eta giza talde horiek egiten dute lanik handiena. Gaien artean, honelakoak eta bestelakoak tratatzen dituzte: kontabilitateko plana, hezkuntza, politika soziala eta enplegukoa, kanpoko harreman ekonomikoak eta beste hainbat. Lantalde bakoitzak ERTko kideren bat izaten du gidari normalean, taldeko enpresetako adituez osatuak izaten dira eta kanpoko aholkulariak ere nahiko sarritan hartzen dituzte.

Beste presio-talde batzuk

ERTra bildutako enpresaburuen eliteak beste talde batzuk ere sortu ditu, agenda komunerako beharrezko duten presio politiko optimoa lortze aldera. Azpiegituren Azterketarako Europako Zentroa eta Europako Moneta Batasunerako Elkartea dira taktika horren bi adibide arras esanguratsuak. Horrez gainera, ordea, Bruselan badute beste presio-talde multzo nabarmen bat, ERTren mezua indartzen laguntzen diena, UNICE Europako patronala eta AMCHAM Amerikako Merkataritza Ganbararen Europako Batasuneko Batzordea buru dutela.


Orain, ekialdea dute lehentasun, besteak beste
Behin merkatu bakarra, sare transeuroparra eta diru bakarra segurtatuta, beste lehentasun batzuk ezarri ditu ERT erakundeak, hala nola, konkurrentzialtasuna, berrikuntza eta merkatu berriak erakartzea. Helburu horiek erdiesteko, ezinbesteko iritzi dio EB Europa erdialdera eta ekialdera hedatzeari, eta horretantxe dihardu orain. Beren lana eta presioa hasia da fruitua ematen: dagoeneko EBko kide dira Europako zona horretako estatu batzuk.

Europako erdialdeko eta ekialdeko erregimenak erori zirenez geroztik, ERTk gogotsu sustatu du merkatuko ekonomia berri horiek Europako Batasunean ahalik eta lasterren sartzea. Izan ere, hedatzeko perspektibak (kostu apaleko, baina prestakuntza handiko langile-horni izugarria barne dela) eta merkatu komunean 150 milioi kontsumitzaile gehitzeak zoratu egiten ditu ERTren barruko enpresak. Alde horretatik, honela ikusi zuen kontua liderretako batek, Richardsonek: "Geure atarian Asiako beste hego-ekialde bat deskubritzearen parekoa da". ERTk 1997an ugaldu zituen eremu horretako jarduerak, hedatzearen gaineko lantalde berezi bat tarteko. Urte bereko abenduan, ekialdera hedatzeko ekintza-plana aurkeztu zuen EBren Luxemburgeko Gailurrean, eta "ahalik eta lasterren, hautagai oro Europako Batasun handiago, konkurritzaileago eta indartsuago batera biltzeko" eskatu zien lider europarrei.

ERTko enpresaburu handiek emaitzen kontuak hobetu nahi dituzte, eta Ekialdea merkatu ona da. Erruz ari dira ugaltzen Mendebaleko inbertsioak Ekialdeko herrietan: gaur gaurkoz, 10.000 milioi euro inguruan dabil atzerriko inbertsio zuzena, urteko fluxuari dagokionez. ERTren barruko enpresek oso aktiboki jardun dute: 1996an jada, 70 milioi euroko balioko esportazioak egin zituzten. Ekialdean, 1997an, 9.000 milioi euro izan ziren atzerriko inbertsio zuzenak, eta Europako Batasuneko enpresek izan zuten parte handiena. Urte horretan, Hungariak eta Txekiar Errepublikak hartu zituzten inbertsioen bi herenak, eta Poloniak erdia. Gaur egun, Europako Batasunak 80.000 eurotik gora esportatzen du Ekialdera, duela hamarkada bat baino hiru aldiz gehiago, eta ERTren barruko enpresak dira bereziki aktiboenak.


Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude